Μεγάλη Βρετανία: Μια νέα εναλλακτική λύση

Σπάρτακος 74, Μάης 2004

του Alan Thornett

R.E.S.P.E.C.T Συμμαχία ενότητας. Μια νέα πλουραλιστική και σοσιαλιστική πολιτική συμμαχία ιδρύθηκε στο Λονδίνο της Αγγλίας, την Κυριακή στις 25 Ιανουαρίου του 2004 σε μια κοινή συμφωνία αρχών 1.500 ενεργών στελεχών. Το R.E.S.P.E.C.T έχει σκοπό να συμμετέχει στην εκλογική μάχη για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τη συνέλευση του Λονδίνου, τα οποία θα πραγματοποιηθούν στις 10 Ιουνίου 2004.

Το κλίμα που επικράτησε μέσα σ’ αυτή την ιδρυτική συνάντηση ήταν αισιόδοξο και διαπνεόταν από μια διαρκή διάθεση για επευφημίες. Προς το παρόν το R.E.S.P.E.C.T θα βασιστεί σε μια πολιτική διακήρυξη η οποία προέκυψε μετά από τροποποιήσεις και συμπληρώσεις κειμένων μέσα από μια ανοιχτή συζήτηση σ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας μεταξύ των συμμετεχόντων, η οποία μάλιστα επικυρώθηκέ από τη συντριπτική πλειοψηφία. Το R.E.S.P.E.C.T ως αρκτικόλεξο αντιπροσωπεύει τα: Σεβασμός, Ισότητα, Σοσιαλισμός, Ειρήνη, Περιβάλλον, Κοινότητα, Συνδικαλισμός. Συνοψίζει με τον καλύτερο τρόπο τις κύριες προτεραιότητες των συμμετεχόντων αλλά και τις προσδοκίες των περισσοτέρων ανθρώπων σήμερα. Η ολομέλεια εξέλεξε μια προσωρινή εκτελεστική επιτροπή (18 μέλη), η οποία αντιπροσωπεύει δυναμικά το αντιπολεμικό κίνημα, από το οποίο μάλιστα προέρχεται η συγκεκριμένη πρωτοβουλία. Ανάμεσα στα μέλη: O George Galloway, βουλευτής της Γλασκόβης που διώχθηκε από το Εργατικό κόμμα τον Οκτώβριο για την αντίθεσή του στον πόλεμο του Ιράκ (αφού κάλεσε τα βρετανικά στρατεύματα σε πολιτική ανυπακοή απέναντι στις διαταγές), ο Mark Serwotka γενικός γραμματέας της ένωσης δημοσίων υπηρεσιών, ο Ken Loach σκηνοθέτης κινηματογραφικών ταινιών, δύο περιφερειακοί αντιπρόσωποι του Συνδικάτου Πυροσβεστών, ο Salma Yaqoob μουσουλμάνος και στέλεχος με σημαντική δράση στο αντιπολεμικό κίνημα στο Μπέρμιγχαμ, ο Dr Siddiqqu, ηγέτης του Mουσουλμανικού Κοινοβουλίου στην Αγγλία, o Nick Wrack, ηγετικό στέλεχος της Σοσιαλιστικής Συμμαχίας (Socialist Alliance). Από την άκρα αριστερά υπάρχουν τέσσερα βασικά στελέχη του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος (SWP), καθώς και ο συγγραφέας του ανά χείρας άρθρου. Αυτή η εκτελεστική επιτροπή έχει αναλάβει την ευθύνη για το R.E.S.P.E.C.T μέχρι τον Οκτώβριο, όπως επίσης και για όλη την προεκλογική εκστρατεία. Θα ακολουθήσει μια δεύτερη συνδιάσκεψη όπου ο σχηματισμός της συμμαχίας θα ολοκληρωθεί, με την υιοθέτηση καταστατικού αρχών αλλά και τη δημιουργία περισσότερων μόνιμων δομών. Η ανάγκη πολιτικής οργάνωσης σαν το R.E.S.P.E.C.T, έχει γεννηθεί στη Μεγάλη Βρετανία από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, ειδικά μετά τη γρήγορη μετατόπιση προς τα δεξιά των Νέων Εργατικών, η οποία δημιούργησε ένα πολιτικό κενό στα αριστερά τους. Αυτό το κενό έχει παρουσιαστεί ως μια σοβαρή πρόκληση στην αριστερά, που καλείται τώρα να σπάσει τον απομονωτισμό της και να χτίσει κάτι ευρύ και νέο. Τα τελευταία χρόνια η Σοσιαλιστική Συμμαχία (S.A) καταπιάστηκε μ’ αυτό το ζήτημα στην Αγγλία, ενώ το Σκοτσέζικο Σοσιαλιστικό Κόμμα το αντιμετώπισε, με μεγαλύτερη επιτυχία, στη Σκοτία. Στην Αγγλία ως τώρα η Συμμαχία (S.A) θεωρούσε δύσκολο να προβεί σε μια σημαντική αλλαγή τροχιάς και ρήξης με το παρελθόν, αλλά τουλάχιστον ήταν σε θέση να ξεκινήσει μια σημαντική προεργασία για τη δημιουργία μιας αριστερής εναλλακτικής πρότασης. Μια νέα σημαντική ευκαιρία εμφανίστηκε με το μαζικό αντιπολεμικό κίνημα ενάντια στην εισβολή στο Ιράκ. Η ιδιαίτερα επιτυχής συμμαχία «Σταματήστε τον πόλεμο» (StWC) δεν θα μπορούσε η ίδια να μετατραπεί σε πολιτική οργάνωση και να σταθεί στις εκλογές – δεν είναι άλλωστε αυτός ο ρόλος της ως ένα ευρύ ενιαίο μέτωπο. Η σοσιαλιστική συμμαχία (S.A), στη διάσκεψή της το Μάιο, αναγνώριζε αυτή την ανάγκη και αξίωνε το σχηματισμό μιας νέας πολιτικής οργάνωσης, ταυτόχρονα με την υπάρχουσα και συνεχιζόμενη ριζοσπαστικοποίηση γύρω από τον πόλεμο. Δεν υπήρξε, εντούτοις, κανένας προφανής καταλύτης για μια τέτοια εξέλιξη και έτσι οι προσπάθειες της Σοσιαλιστικής Συμμαχίας για κάτι τέτοιο απέτυχαν. Ο καταλύτης ήρθε με την αποπομπή του George Galloway. Η οποία με εντυπωσιακό τρόπο άνοιξε δρόμους και έθεσε τη δυνατότητα μιας πολύ ευρύτερης πολιτικής πρωτοβουλίας.

Μέρες αργότερα από την αποπομπή του ο ίδιος ο Galloway (του οποίου η κίνηση αυτή, έπαιξε επίσης καταλυτικό ρόλο) έκανε μια ειλικρινή έκκληση για έναν νέο πολιτικό σχηματισμό που θα παλέψει στις ευρωπαϊκές εκλογές αλλά και αυτές του Λονδίνου, λέγοντας ότι ήταν έτοιμος να συμμετέχει στη λίστα εάν του γίνονταν πρόταση. Σαν πρώην βουλευτής των εργατικών βρίσκονταν σε εξαιρετικά πλεονεκτική θέση να καλεί σε μια νέα πολιτική δράση. Στην πραγματικότητα είναι ο πρώτος βουλευτής των Εργατικών στη σύγχρονη εποχή που κάνει πράξη μια τέτοια ρήξη και ταυτόχρονα καλεί για τη δημιουργία καινούργιου κόμματος. Σε αντίθεση με τον Ken Livingstone που μετά την αποπομπή του όχι μόνο απέρριψε μια τέτοια κίνηση, αλλά καλούσε τους άλλους να μείνουν στο Εργατικό Κόμμα. Αντίθετα ο George Galloway δήλωσε ότι οποιαδήποτε πρόθεση επιστροφής στο Εργατικό κόμμα, τουλάχιστον από τη πλευρά του, θα ήταν μια προδοσία απέναντι στα ενεργά στελέχη του κινήματος «Σταματήστε τον πόλεμο» (StWC ). Το R.E.S.P.E.C.T είναι η σημαντικότερη εν δυνάμει εξέλιξη στην Αγγλική αριστερά από τότε που η προσπάθεια οικοδόμησης ευρέων αντικαπιταλιστικών κομμάτων βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής σκηνής από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, με την άνοδο του Μπλαιρισμού. Η εμφάνιση αυτού του πολιτικού φαινομένου δεν μπορεί να γίνει κατανοητή χωρίς να εκτιμήσουμε την επιτυχία και τη ζωτικότητα του αντιπολεμικού κινήματος στην Αγγλία, αλλά και τις εξελίξεις εκείνες που σφυρηλάτησαν συμμαχίες μέσα από ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών πολιτικών παραδόσεων. Δεν σταμάτησε τον πόλεμο φυσικά, αλλά ήταν η σημαντικότερος και αποτελεσματικότερος ευρύς συνασπισμός που οικοδομήθηκε στην Αγγλία εδώ και πολλά χρόνια, είχε μεγάλη μαζική υποστήριξη, ήταν και παραμένει μια γνήσια έκφραση μαζικού κινήματος. Ήταν σαφές από την πρώτη μεγάλη διαδήλωση τον Σεπτέμβριο του 2002 στο Λονδίνο ότι το αντιπολεμικό κίνημα επρόκειτο να είναι κάτι εξαιρετικό. Εκείνη η μαζικότητα του Σεπτέμβρη συνεχίστηκε στις 15 Φλεβάρη του 2003 από τη μεγαλύτερη πολιτική διαδήλωση στη βρετανική ιστορία, με 2 εκατομμύρια ανθρώπους στους δρόμους. Ήταν το κίνημα που έφερνε μαζί του μια μοναδική δυνατότητα, να αναδιαμορφώσει και να αναζωογονήσει την αριστερά εάν βέβαια η αριστερά ήταν προετοιμασμένη για να εκμεταλλευθεί μια τέτοια «ευκαιρία».

Την ίδια στιγμή οι εργαζόμενοι έρχονταν αντιμέτωποι με την ολοένα και περισσότερο αντιδραστική πλευρά της κοινωνικής πολιτικής των Νέων Εργατικών. Ήταν η πολιτική αυτής της κυβέρνησης που εισήγαγε τα δίδακτρα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ιδιωτικοποιούσε τα σχολεία και επέτρεπε στο κέρδος να υπαγορεύει το τι θα συμβαίνει στις υπηρεσίες δημόσιας υγείας. Ήταν η ίδια κυβέρνηση που είχε ανατροφοδοτήσει το ρατσισμό, ενισχύοντας και την άκρα δεξιά, με τις συνεχείς επιθέσεις της στους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο. Οι υποστηρικτές των Εργατικών βρέθηκαν αντιμέτωποι με το γεγονός ότι η σημερινή «Εργατική» κυβέρνηση ήταν πραγματικά χειρότερη από την προκάτοχο της, αυτή των Συντηρητικών σε πολλά από τα παραπάνω ζητήματα. Ήταν ο ισχυρός συνδυασμός αυτών των παραγόντων – πόλεμος και κοινωνική πολιτική για τους εργαζομένους – που μετέτρεψε σε χάσμα το υπαρκτό ρήγμα (το οποίο συνεχώς αυξάνονταν εδώ και πολλά χρόνια) μεταξύ του Εργατικού Κόμματος και των παραδοσιακών υποστηρικτών του. Η δύσκολη αλλά αναγκαία αποστολή μας είναι τώρα να οικοδομήσουμε το R.E.S.P.E.C.T ως πολιτική οργάνωση μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Σήμερα είναι ανάγκη για όλες τις πολιτικές συνιστώσες που μπορούν να τείνουν συντροφικό χέρι προς την ευρύτερη εργατική τάξη, να ενωθούν με τους επαναστάτες σοσιαλιστές αλλά και με πολλούς άλλους που θέλουν να παλέψουν από κοινού ενάντια στις αντιδραστικές και δεξιές πολιτικές των Νέων Εργατικών. Χρειαζόμαστε κόμματα που μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και στις μάχες των εκλογών, αλλά και στους αγώνες του κινήματος. Όλα τα σημάδια δείχνουν ότι το R.E.S.P.E.C.T μπορεί να γίνει ένα τέτοιο κόμμα. Δυστυχώς το Κομμουνιστικό Κόμμα της Μεγάλης Βρετανίας (CPB) είχε ψηφίσει σε μια ειδική διάσκεψη (που έγινε στις 21 Ιανουαρίου) να μην συμμετέχει στο R.E.S.P.E.C.T σε αυτή τη φάση, αλλά να συνεχίσει μόνο έχοντας σαν κύρια πολιτική επιδίωξή του να «σώσει» το Εργατικό Κόμμα προσπαθώντας να το στρέψει προς τα αριστερά. Αυτό είναι θλιβερό, αλλά δεν μπορεί να σταματήσει τη μαζική ορμή του R.E.S.P.E.C.T. Στην πραγματικότητα το CPB είναι βαθιά διχασμένο πάνω στο ζήτημα ακόμα και με τη καθημερινή εφημερίδα του, «Morning Star», διακηρύττοντας ότι το R.E.S.P.E.C.T βρίσκεται ενάντια στη γραμμή του (του CPB).

Μερικές μέρες δε πριν από τη διακήρυξη του R.E.S.P.E.C.T, το ίδιο έντυπο δημοσίευε ένα άρθρο – έκκληση με τίτλο » Όλοι μέσα στην συμμαχία ενότητας «. Το πολιτικά σημαντικό είναι ότι το R.E.S.P.E.C.T δεν μένει σε μια προεκλογική εκστρατεία ή σε μια χαλαρή εκλογική συμμαχία αλλά προχωρά στην ανάπτυξη ενός πολιτικού κόμματος, που θα υπάρχει και θα δρα μακροπρόθεσμα και που μπορεί να προτείνει μια τρέχουσα εναλλακτική λύση απέναντι στους Νεοεργατικούς. Η αρχή μιας υπαρκτής και πλατιάς συναίνεσης είναι που θα φέρει μαζί της και τη δημοκρατική και πλουραλιστική οργάνωση, η οποία με την σειρά της θα επιτρέψει στις ακροαριστερές οργανώσεις να συνδεθούν και να συνυπάρξουν μέσα της σαν αυτόνομες πολιτικές πλατφόρμες. Έχουμε ένα μήνα μπροστά μας για να οικοδομηθούμε ως οργάνωση και να προωθήσουμε την προεκλογική εκστρατεία μας. Η πρώτη συνεδρίαση της εξελεγκτικής επιτροπής, το Σάββατο 31 Ιανουαρίου, αποφάσισε να καλέσει τις Περιφερειακές Συνελεύσεις (βάσει των Ευρωπαϊκών εκλογικών περιφερειών) για να προωθήσει το R.E.S.P.E.C.T σε περιφερειακό επίπεδο αλλά και για να εκλέξει τους υποψηφίους των ευρωπαϊκών εκλογών. Κανένας φυσικά δε γνωρίζει πόσους ψήφους θα προσελκύσει. Αλλά η κυρίαρχη αίσθηση είναι ότι υπάρχει τουλάχιστον μια δυνατότητα, εάν τα πράγματα πάνε καλά, να πάρουμε μια έδρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.