Η αβάστακτη ελαφρότητα της πασοκικής δημοκρατίας

Σπάρτακος 64, Απρίλης 2002

του Τάκη Θανασούλα

Σύσσωμη η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ επιδιώκει τη διάλυση του κόμματος που την ανέδειξε. Ο μηχανισμός δεν ανέχεται πλέον οποιονδήποτε στοιχειώδη έλεγχο από τη βάση του, θεωρεί τη συλλογική διαδικασία στη λήψη των αποφάσεων ενοχλητική για την ίδια , κατανοεί ότι δυσκολεύει την άμεση υποταγή της στα κελεύσματα της αστικής τάξης γι’ αυτό επιζητεί την αυτονόμησή της. Αφού ουσιαστικά διέλυσε τις κομματικές οργανώσεις, αρχικά μετατρέποντας αυτές σε φέουδα βουλευτών και υπουργών , στη συνέχεια έγραψε ως μέλη του ΠΑΣΟΚ τη μισή Ελλάδα δια μέσου των τηλεφωνικών καταλόγων, γελοιοποιώντας την έννοια του μέλους, δημιούργησε μία οργάνωση ανά τομεακό γραφείο. Αυτές οι οργανώσεις είναι αδύνατο να λειτουργήσουν, εφόσον δεν μπορεί να διεξαχθεί καμία πολιτική συζήτηση, να τεθούν καθήκοντα, υποχρεώσεις και δικαιώματα για τα υποτιθέμενα μέλη τους. Στη καλύτερη περίπτωση να μετατραπούν σε τοπικά βήματα που η ηγεσία θα εκφωνεί ατέλειωτα λογίδρια στα μέλη, που βέβαια δεν θα μπορούν να μιλήσουν πάνω από τρία λεπτά. Με αυτόν τον τρόπο χωρίς να υπάρχουν γραπτές εισηγήσεις από τα ανώτερα όργανα και χωρίς προηγούμενες συζητήσεις των μελών θα νομιμοποιείται η αυθαιρεσία της ηγεσίας. Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε ότι στο ΠΑΣΟΚ κυριαρχούσε η θεωρία του υποκαταστατισμού δηλαδή η Νομαρχιακή επιτροπή υποκαθιστούσε τις τοπικές οργανώσεις, η Κεντρική επιτροπή τις Νομαρχιακές, το Εκτελεστικό γραφείο τη Κ.Ε. και ο Πρόεδρος όλα τα όργανα αφού εκλέγονταν με ξεχωριστή ψηφοφορία από το Συνέδριο. Ο πρόεδρος ήταν θεσμός που δεν μπορούσε να τον αμφισβητήσει κανένα όργανο του κόμματος αφού η πηγή της εξουσίας του ήταν το συνέδριο που εξέλεγε και την Κεντρική επιτροπή.

Σήμερα, πληροφορούμαστε ότι η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ έχει αποδεχθεί εν όψει της οργανωτικής συνδιάσκεψης του Ιουνίου την πρόταση του Γ. Παπανδρέου για την εκλογή του Προέδρου με δημοψήφισμα από τη βάση καθώς και την πρόταση του Κ. Λαλιώτη για την εκλογή του Γραμματέα από το Συνέδριο! Χωρίς αμφιβολία ο εκφυλισμός και η διάλυση δεν μπορούσαν να φθάσουν σε μεγαλύτερα επίπεδα. Το ωραίο στην υπόθεση είναι ότι όλα αυτά, με μεγαλόστομες και ανόητες διακηρύξεις, παρουσιάζονται ως το απόγειο του δημοκρατισμού. Ο πρόεδρος πλέον αυτονομείται από το κόμμα, εκλέγεται με δημοψήφισμα αλλά δεν υπάρχουν διαδικασίες, ούτε βέβαια μπορεί να ευρεθούν, που η βάση να μπορεί να εκφρασθεί να τον ελέγξει ή να τον ανακαλέσει. Ο πρόεδρος απεριόριστα ανεξέλεγκτος θα μπορεί ευκολότερα να υποκύπτει στις ορέξεις και τις διαθέσεις των μεγάλων επιχειρήσεων, της αστικής τάξης και του διεθνούς ιμπεριαλισμού. Το κόμμα απλά και μόνο χρειάζεται για την νομιμοποίηση της αυθαιρεσίας του.

Για να διασφαλιστεί ακόμα περισσότερο η αυθαιρεσία και η αυτονόμηση του Προέδρου γίνεται επιτακτική και αναγκαία και η αυτονόμηση του Γραμματέα, πρέπει να μετατραπεί σε αυθύπαρκτη εξουσία, θεσμό, που δεν θα εκφράζει την πλειοψηφία της κεντρικής επιτροπής, απεναντίας θα έχει την ίδια εξουσία με αυτή, αφού θα εκλέγεται με ξεχωριστή ψηφοφορία όπως και η Κ.Ε. από το συνέδριο. Αν σε αυτό το κομφούζιο προστεθεί και η Κοινοβουλευτική ομάδα που σύμφωνα με το σύνταγμα μπορεί να εκλέγει αυτή και μόνο αυτή τον Πρωθυπουργό σε περίπτωση παραίτησης του, τότε μπορούμε να αντιληφθούμε ότι για να είναι κάποιος μέλος του ΠΑΣΟΚ χρειάζεται είτε να είναι αθεράπευτα αφελής είτε να ανέχεται αυτές τις διαδικασίες για ιδιοτελείς σκοπούς που δεν είναι άλλοι από το προσωπικό και οικογενειακό του βόλεμα. Βέβαια για να μην υπάρχει αυτή η τριαδική εξουσία θα έπρεπε: Πρώτον η Κοινοβουλευτική Ομάδα για να υποτάσσεται ουσιαστικά στην Κ.Ε. να μην αποτελείται μόνο από τους Βουλευτές αλλά και από τις ομάδες εργασίας της Κ.Ε που βέβαια δεν υπάρχουν εφόσον τα μέλη της έχουν εκλεγεί αναξιοκρατικά ως μισθοφόροι του Προέδρου, των μελών του Εκτελεστικού γραφείου και των «επιφανών» υπουργών. Για να γίνει όμως πράξη αυτό είναι επιτακτικό για ένα σοσιαλιστικό κόμμα να καταγγέλλει την ανύπαρκτη και πλασματική δεσμευτική εντολή του αστικού συντάγματος κατά την οποία ο λαός είναι “κυρίαρχος” μόνο για την εκλογή του βουλευτή αλλά όχι για την ανάκλησή του.

Δεύτερον ο Πρόεδρος και ο Γραμματέας να εκλέγεται από την Κ.Ε. που είναι το ανώτατο καθοδηγητικό όργανο και που μόνο αυτό εκλέγεται από το κυρίαρχο όργανο ενός κόμματος που είναι το συνέδριό του.

Το ΠΑΣΟΚ καταστρατηγώντας αδιάλειπτα το δικό του καταστατικό που τουλάχιστον κατοχύρωνε την επιλογή των μελών του στη βάση της σοσιαλιστικής τους συνείδησης, σήμερα έχει μετεξελιχθεί σε εκλογικό μηχανισμό που οι δημοκρατικές εσωτερικές διαδικασίες του είναι ανυπόφορες, η θεωρία αβάστακτο και άχρηστο βαρίδι, η αξιοκρατία και η αξιοπρέπεια προσόντα εχθρικά για μία ηγεσία που επιθυμεί να οργανώσει την άγνοια αφού από την ίδια πολιτική και θεωρητική άγνοια εμφορείται η ίδια. Από το 1996 η ηγεσία του έχει καταστατικά χαρακτηρίσει το ΠΑΣΟΚ ως κόμμα διαχείρισης της εξουσίας, θέτοντας στο χρονοντούλαπο τις αναφορές στις κοινωνικές δυνάμεις που στηρίζονταν. Όταν αυτοχαρακτηρίζεσαι ως κόμμα εξουσίας τότε είναι φυσικό να στρέφεσαι ενάντια στην οργάνωση που σε ανέδειξε, να μιλάς υποτιμητικά για αυτή αποθεώνοντας το κοινωνικό ΠΑΣΟΚ και βάζοντας το σε αντιπαράθεση μαζί της, να ερωτοτροπείς πότε με τον Σουφλιά, πότε με τον Μάνο και τον Αβραμόπουλο.

Ευχόμαστε στο ΠΑΣΟΚ καλό ταξίδι στη μετεξέλιξή του σε ένα δημοκρατικό κόμμα, όπως είναι εκείνο, των ΗΠΑ. Η ηγεσία του μπορεί να δυσανασχετεί και να αισθάνεται άβολα σε οποιαδήποτε συλλογική λειτουργία του, όμως εξίσου απογοητευμένοι και αποστασιοποιημένοι θα είναι και οι οργανωμένες δυνάμεις και ψηφοφόροι του από αυτή. Εκείνο που συμβαίνει σήμερα σε κομματικό επίπεδο θα συμβεί και στις εκλογές. Η αποστασιοποίηση της ηγεσίας του από τη βάση θα μετεξελιχθεί και σε μερική ρήξη των δεσμών της με τις κοινωνικές δυνάμεις που το στήριζαν. Η εκλογική του απήχηση στα χρόνια που έρχονται είναι βέβαιο ότι θα μειωθεί, το κατά πόσο θα καθορισθεί από την οξύτητα που θα λάβει η πάλη των τάξεων.