ZAR JE OVO SARAJEVO? (Αυτό είναι το Σαράγιεβο;)

ZAR JE OVO SARAJEVO? (Αυτό είναι το Σαράγιεβο;)

Η υπεράσπιση του Σαράγιεβο ήταν πια στα χέρια των ανώνυμων ανδρών του Βοσνιακού Στρατού, που μόλις εκείνες τις ώρες προσπαθούσε να συγκροτηθεί για να αντιμετωπίσει τον «τρίτο καλύτερο στρατό της Ευρώπης». Στη διάρκεια του σαββατοκύριακου οι νεκροί στην πόλη έφτασαν τους 182. Η μάχη ήταν άνιση, κι όμως οι υπερασπιστές του Σαράγιεβο πολεμούσαν σκληρά. Άντρες, αλλά και γυναίκες που μόλις πριν από λίγες βδομάδες, ίσως και μέρες, δεν μπορούσαν να διανοηθούν ότι θα βρίσκονταν μ’ένα όπλο στο χέρι για να αντιμετωπίσουν την πολεμική μηχανή του J.N.A. Είχαν, όμως, με το μέρος τους ένα βασικό στρατηγικό ατού: το κέντρο του Σαράγιεβο, η λεγομένη παλιά πόλη που αρχίζει περίπου απ’τη διασταύρωση της Μαρσάλα Τίτα με την Βόιβοντε Πούτνικα και εκτείνεται προς τα ανατολικά, είναι γεμάτη στενούς δρόμους, στους οποίους τα τανκς εγκλωβίζονται αμέσως. Οι Σέρβοι μπορούν άνετα να βομβαρδίζουν το κέντρο του Σαράγιεβο απ’το Τρεμπεβίτς, είναι όμως καθαρή τρέλα να επιχειρήσουν να μπουν μέσα με μονάδες τεθωρακισμένων και πεζικού. Έτσι, η λευκή σημαία της Βοσνίας με το μπλε έμβλημα και τα έξι λουλούδια στη μέση θα συνέχιζε να κυματίζει στο Προεδρικό Μέγαρο της Μαρσάλα Τίτα σ’όλη τη διάρκεια της πολιορκίας. Σύμβολο μιας ηρωικής αντίστασης που γινόταν όμως στους δρόμους της πρωτεύουσας κι όχι πίσω απ’τους τοίχους του Προεδρικού Μεγάρου.

Το βράδυ της 2ας Μαϊου 1992 όσοι κάτοικοι της πρωτεύουσας προσπάθησαν να κοιμηθούν, ξυπνούσαν κάθε τόσο απ’τους ήχους των καλασνίκοφ, απ’το σφύριγμα των πυραύλων και απ’τον υπόκωφο κρότο του πυροβολικού. Ήταν η πρώτη νύχτα του πολέμου. Ο εφιάλτης άρχιζε και δεν ήταν όνειρο, αλλά πραγματικότητα, που θα σημάδευε όχι μόνον το Σαράγιεβο, αλλά κι όλη την Ευρώπη, μόλις οχτώ χρόνια πριν απ’το τέλος του εικοστού αιώνα.

Το παραπάνω απόσπασμα είναι από το βιβλίο του Αργύρη Ντινόπουλου (Εκδόσεις Κορφή), του τότε ανταποκριτή του ΣΚΑΙ, στο Σεράγεβο.

Όπως θα διαπιστώσει κανείς διαβάζοντας το πρώτο και δεύτερο κεφάλαιο (ιστορικό και πολιτικό αντιστοίχως), ενώ ο συγγραφέας αποδέχεται τις βασικές μεθοδολογίες του ελληνικού εθνικισμού περί μουσουλμανικών τόξων, κλπ, παρόλα αυτά ακολουθεί μια πραγματικά τίμια περιγραφή που αφήνει τον αναγνώστη να εξάγει ελεύθερα τα δικά του συμπεράσματα με βάση τα δικά του κριτήρια. Ζώντας το δράμα των κατοίκων του Σεράγεβο, ο Α.Ντινόπουλος δεν διστάζει να κριτικάρει τη Βοσνιακή κυβέρνηση. Το δεύτερο κεφάλαιο αποτελεί ένα θησαυροφυλάκιο στοιχείων για όλους όσους ασχολούνται με το θέμα. Από το τρίτο κεφάλαιο και μετά αρχίζει η απλή περιγραφή, που βοηθάει στον εντοπισμό της άποψης των πολιτών γι’αυτόν τον πόλεμο αλλά και περιγράφονται «γλαφυρά» οι κτηνωδίες του.

Επειδή η ελεγχόμενη πληροφόρηση-παραπληροφόρηση που παρέχουν τα ΜΜΕ -ειδικά τα ελληνικά- είναι η κύρια πηγή σύγχυσης και η βασική αιτία για μια σειρά από μύθους που κυκλοφορούν ανενόχλητοι, αυτό το βιβλίο είναι ένα μεγάλο βήμα προς την αποκατάσταση της πραγματικότητας και την κατανόηση της βοσνιακής και γιουγκοσλαβικής κρίσης.

Π. Τ.