του Νίκου Συμεωνίδη
Η επιδημιολογική κρίση έπεσε σαν δώρο από τον ουρανό στην κυβέρνηση της Ν.Δ. απέναντι στα προβλήματα που αντιμετώπιζε: στο προσφυγικό είχε έρθει σε αδιέξοδο συγκρουόμενη με την ίδια της τη βάση, στα δημόσια οικονομικά τα μεγέθη δεν της έβγαιναν με τίποτα και είχαν αρχίσει ήδη να παρουσιάζονται οι πρώτες κινήσεις αντίστασης στα μέτρα της τόσο στο οικονομικό όσο και στο κοινωνικό επίπεδο.
Η κυβέρνηση, επικουρούμενη από το σύνολο των ΜΜΕ, είχε προσπαθήσει να καλύψει τα προβλήματα που αντιμετώπιζε επικαλούμενη την απόπειρα μεγάλου αριθμού απελπισμένων προσφύγων να μπουν στο ελληνικό έδαφος και παρουσιάζοντάς την σαν εισβολή. Αλλά από την υπόθεση αυτή μόνο βραχυπρόθεσμα και περιορισμένα οφέλη μπορούσε να αποκομίσει. Η εμφάνιση της πανδημίας ήταν για αυτήν, έτσι, μια ανεκτίμητη σανίδα σωτηρίας και έσπευσε αμέσως να την αρπάξει.
Είναι γεγονός ότι η επιδημία του κοροναϊού βρήκε την Ελλάδα υγειονομικά τελείως ανέτοιμη. Στα δέκα χρόνια της κρίσης η Υγεία, που υστερούσε πάντα από εκείνη των ευρωπαϊκών χωρών, δέχτηκε βαρύ πλήγμα. Τα κονδύλια για αυτήν περικόπηκαν δραστικά, με αποτέλεσμα να υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις σε υλικά, εξοπλισμό και, κυρίως, σε προσωπικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η Ελλάδα θα έπρεπε να έχει 3.500 ΜΕΘ και έχει μόνο 600. Η κατάσταση αυτή επιδεινώθηκε με την Ν.Δ., που αμέσως μόλις έγινε κυβέρνηση ακύρωσε τις 1.500 προσλήψεις γιατρών και 2.500 προσλήψεις υγειονομικών που προωθούσε η προηγούμενη κυβέρνηση και, αντί για αυτούς, προχώρησε σε προσλήψεις 1.500 αστυνομικών.
Γνωρίζοντας αυτή την κατάσταση στο χώρο της Υγείας και φοβούμενη μήπως η επιδημία πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, η κυβέρνηση προχώρησε γρήγορα στη λήψη μέτρων όπως το κλείσιμο των σχολείων, το κλείσιμο των χώρων συνάθροισης κοινού (κέντρα, καταστήματα, κλπ) και την απαγόρευση της κυκλοφορίας. Η αντιπολίτευση (ΣΥΡΙΖΑ και μερικά το ΚΚΕ) στήριξαν τα μέτρα σαν να μην καταλάβαιναν πού το πήγαινε και π’ως θα τα αξιοποιούσε η κυβέρνηση. Ταυτόχρονα λοιπόν με αυτά και εκμεταλλευόμενη την απουσία του κόσμου από τους δρόμους και την ήπια αντιπολίτευση προχώρησε σε μια σειρά αντεργατικά και αντικοινωνικά μέτρα που δεν τολμούσε πριν να πάρει.
Οι πρώτες ενέργειες αμέσως μετά την απαγόρευση της κυκλοφορίας ήταν η είσοδος της αστυνομίας στο Πολυτεχνείο για να εκκενώσει την κατάληψη του κτηρίου Γκίνη και η διακοπή της ηλεκτροδότησης της συνεταιριστικής βιομηχανίας ΒΙΟΜΕ στη Θεσσαλονίκη, με ισχυρή παρουσία των ΜΑΤ. Στη συνέχεια προχώρησε στην απαγόρευση λειτουργίας των Αγορών Παραγωγών και στον περιορισμό της λειτουργίας των Λαϊκών Αγορών αναγκάζοντας έτσι τους καταναλωτές να στραφούν κύρια στα σουπερμάρκετ για τις αγορές τους.
Αλλά εκεί που πραγματικά η κυβέρνηση έριξε το βάρος της ήταν στα μέτρα ενάντια στους εργαζόμενους. Ξεκινώντας από τις επιχειρήσεις που είχε ανασταλεί η λειτουργία τους ουσιαστικά απελευθέρωσε τις απολύσεις, για όσο διάστημα υπάρχει η υγειονομική κρίση, δίνοντας σαν αντάλλαγμα σε κάθε απολυμένο το ποσόν των 800 ΕΥΡΩ για ενάμιση μήνα. Μόνο το Μάρτιο είχαμε 140.000 απολύσεις ενώ 1,7 εκατομμύρια εργαζόμενοι βρέθηκαν σε κατάσταση αναστολής της εργασίας τους έναντι των 800 ΕΥΡΩ. Κατόπιν έδωσε στις επιχειρήσεις αυτές τη δυνατότητα να απασχολούν το προσωπικό τους το 50% του εργάσιμου χρόνου πληρώνοντας τους το 50% του μισθού τους, για το διάστημα αυτό. Στη συνέχεια επεξέτεινε αυτές τις δυνατότητες και σε όσες επιχειρήσεις παρουσιάζουν οικονομικές δυσκολίες την τελευταία περίοδο, δηλαδή πρακτικά σε όλες. Ταυτόχρονα επέτρεψε στους εργοδότες να δηλώνουν τις εργασιακές αλλαγές στο προσωπικό τους τον επόμενο μήνα και όχι άμεσα όπως ίσχυε μέχρι τώρα. Άρα πρακτικά εξουδετέρωσε κάθε δυνατότητα ελέγχου για απασχόληση, παράβαση ωραρίου και καταστρατήγηση της εργασιακής νομοθεσίας.
Θα μπορούσε βέβαια να ισχυρισθεί κανείς ότι τα μέτρα αυτά είναι προσωρινά για μια μικρή περίοδο. Ήδη όμως υπάρχουν στοχευμένες διαρροές από κυβερνητικούς κύκλους ότι όλα αυτά, ή το μεγαλύτερο μέρος τους, θα συνεχίσουν να ισχύουν για μια μακρά και απροσδιόριστη περίοδο, μέχρι να ανακάμψει η οικονομία στα πλαίσια του λεγομένου recovery plan. Επομένως τα μέτρα αυτά, που από καιρό σχεδιάζονταν από την κυβέρνηση και υιοθετήθηκαν με αφορμή την πανδημία, ήρθαν για να μείνουν.
Μέσα στον πανικό της υγειονομικής κρίσης η κυβέρνηση προχώρησε και σε μια σειρά σκανδαλώδεις παροχές σε επιχειρηματικούς κύκλους. Έτσι χαρίστηκαν 11 εκατομμύρια ΕΥΡΩ στα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια για να προβάλουν τα μηνύματα για τον κοροναϊό, ενώ ήταν υποχρέωσή τους να τα προβάλουν δωρεάν, και αναβλήθηκε για ένα χρόνο η πληρωμή του τέλους για τις τηλεοπτικές άδειες. Σε αντάλλαγμα αυτών, βέβαια, τα ήδη μεροληπτικά υπέρ της κυβέρνησης ΜΜΕ υποβαθμίζουν μέχρι αποκλεισμού κάθε κριτική στα κυβερνητικά μέτρα. Διπλασίασαν χωρίς καμιά αφορμή το ενοίκιο που το κράτος θα πληρώνει στις ιδιωτικές κλινικές για τις ΜΕΘ. Προχώρησαν σε απευθείας αναθέσεις κρατικών δουλειών πολλών εκατομμυρίων σε ημέτερους με χαρακτηριστική περίπτωση εκείνη της τουριστικής προβολής της χώρας. Πρόσφατα, επίσης, ξέσπασε και το σκάνδαλο της επανακατάρτισης των επιστημόνων με τα voucher των 600 ΕΥΡΩ σε ΙΕΚ –μαγαζάκια ημέτερων-, που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στους χώρους των μηχανικών και των δικηγόρων και ανάγκασε την κυβέρνηση να υποχωρήσει.
Η κυβέρνηση προσπαθεί να κεφαλαιοποιήσει το γεγονός ότι εδώ είχαμε περιορισμένο αριθμό κρουσμάτων, σε σχέση με ορισμένες άλλες χώρες, για να καλύψει τα αντεργατικά και αντικοινωνικά μέτρα που παίρνει. Συγκρίνει πάντα τις εδώ απώλειες με εκείνες χωρών όπως η Ιταλία, η Ισπανία, κλπ., και κάνει ότι δεν βλέπει ότι γειτονικές χώρες, όπως η Αλβανία, η Βουλγαρία, το Μαυροβούνιο, η Κύπρος, κλπ. έχουν πολύ λιγότερους νεκρούς από την Ελλάδα, τόσο σε απόλυτες τιμές όσο και ανάλογα με τον πληθυσμό τους. Μια ματιά στο χάρτη δείχνει ότι η Ελλάδα ανήκει σε μία ζώνη χωρών στην Ανατολική πλευρά της Ευρώπης, από την Πολωνία μέχρι τα Βαλκάνια, που χτυπήθηκε πολύ λίγο από τον κοροναϊό, ανεξάρτητα από το πότε η κάθε χώρα από αυτές πήρε μέτρα απομόνωσης του πληθυσμού. Αντίθετα, μια ζώνη χωρών στην Δυτική Ευρώπη (Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Αγγλία) χτυπήθηκε πολύ από την επιδημία, ενώ μια ενδιάμεση ζώνη (Γερμανία, Αυστρία) βρέθηκε, από απώλειες, κάπου στη μέση.
Άρα, δεν είναι κυρίως η γρήγορη λήψη μέτρων από την κυβέρνηση της Ν.Δ. που έσωσε την κατάσταση, αλλά άλλοι λόγοι, όπως οι αεροπορικές διελεύσεις, η συγκέντρωση πληθυσμού και το κλίμα, που θα πρέπει στο μέλλον να διερευνηθούν με μια σφαιρική μελέτη της εξέλιξης της πανδημίας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Άλλωστε η κυβέρνηση παίρνει μόνο τα μέτρα εκείνα που την βολεύουν στη λήψη του αντεργατικού της προγράμματος. Γιαυτό δεν παίρνει μέτρα για την αποσυμφόρηση των φυλακών, όπου στοιβάζονται εκατοντάδες άνθρωποι, ούτε μέτρα για την αποσυμφόρηση των προσφυγικών δομών, όπου έχουν αρχίσει να εμφανίζονται κρούσματα. Επίσης, παρά τις ελλείψεις προσωπικού στο χώρο της Υγείας, όπου το Κράτος αναγνωρίζει την ύπαρξη 5.500 κενών οργανικών θέσεων, ενώ τα σωματεία των υγειονομικών μιλούν για 9.000 κενές θέσεις, έχουν κινηθεί διαδικασίες για πρόσληψη μόνο 2.500 ατόμων με ετήσιες συμβάσεις και κανενός σε μόνιμη θέση.
Άμεσα μπαίνει το καθήκον της απόκρουσης του μέλλοντος που μας ετοιμάζει η κυβέρνηση. Ήδη το θέμα της ενίσχυσης του εξαθλιωμένου υγειονομικού συστήματος μπήκε με τις κινητοποιήσεις των υγειονομικών και άλλων κατά την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, με την κυβέρνηση να προσπαθεί να τις αντιμετωπίσει με κατασταλτικά μέσα. Επίσης, το θέμα της αποσυμφόρησης των φυλακών έχει μπει με κινητοποιήσεις σε πολλές φυλακές, που χτυπήθηκαν βάναυσα από την αστυνομία. Κινητοποιήσεις έχουμε επίσης και σε ορισμένες προσφυγικές δομές. Το μεγάλο ζητούμενο είναι να υπάρξουν μαζικές κινητοποιήσεις των εργαζομένων απέναντι στα αντεργατικά μέτρα που έχει θεσπίσει και προσπαθεί να μονιμοποιήσει η κυβέρνηση.
Νίκος Συμεωνίδης
Απρίλιος 2020
[Για «4» τεύχος 5, περιεχόμενα, κλικ εδώ]
ΤΠΤ - "4" 
