Μια επιστολή από το μέλλον του πλανήτη
του Michael Löwy
23 Δεκεμβρίου 2084
Οι συντάκτες της Ημερησίας της Γροιλανδίας μου ζήτησαν να κάνω μια σύντομη αναφορά στα δραματικά γεγονότα που συνέβησαν αυτόν τον αιώνα, ως σημείωμα για τις νέες γενιές που γεννήθηκαν εδώ και δεν την έχουν βιώσει αυτή την ιστορία. Μπορώ να το κάνω αυτό επειδή, καθώς γεννήθηκα το 2002, είμαι ένας από τους παλαιότερους επιζώντες της ΜΚΚ, της Μεγάλης Κλιματικής Καταστροφής.
Michael Löwy
Ομότιμος διευθυντής έρευνας στο CNRS
23 Δεκεμβρίου 2084
Γεια σας. Ο χειμώνας αρχίζει και εδώ, στη Γροιλανδία, έχουμε μια ευχάριστη χειμωνιάτικη θερμοκρασία που δεν ξεπερνά τους 40°. Δυστυχώς, αυτό δεν συμβαίνει σε άλλες περιοχές του πλανήτη…
Οι συντάκτες της Ημερησίας της Γροιλανδίας μου ζήτησαν να κάνω μια σύντομη αναφορά στα δραματικά γεγονότα που συνέβησαν αυτόν τον αιώνα, ως σημείωμα για τις νέες γενιές που γεννήθηκαν εδώ και δεν την έχουν βιώσει αυτή την ιστορία. Μπορώ να το κάνω αυτό επειδή, καθώς γεννήθηκα το 2002, είμαι ένας από τους παλαιότερους επιζώντες της ΜΚΚ, της Μεγάλης Κλιματικής Καταστροφής.
Κατά τη διάρκεια της νιότης μου, στις δεκαετίες του 2020 και του 2030, ήταν ακόμα δυνατό να αποφύγουμε την ΜΚΚ. Αλλά αυτό προϋπέθετε να παρθούν επειγόντως ριζοσπαστικά μέτρα, όπως η άμεση διακοπή της χρήσης ορυκτών καυσίμων, η υιοθέτηση ενός διαφορετικού μοντέλου γεωργίας, η ουσιαστική μείωση της παραγωγής, η εγκατάλειψη του καταναλωτισμού και ούτω καθεξής. Αποδείχτηκε αδύνατο να ληφθούν τέτοια μέτρα χωρίς απαλλοτρίωση των τραπεζών και των μεγάλων επιχειρήσεων, δημοκρατικό σχεδιασμό -εν ολίγοις, ρήξη με το καπιταλιστικό σύστημα. Και όμως, θα μπορούσαμε ακόμα και να είχαμε ξεκινήσει με μια ελάχιστη οικολογική μετάβαση, ως πρώτο βήμα προς την παγκόσμια αλλαγή.
Μια σημαντική μειοψηφία του πληθυσμού -στο Βορρά νέοι, οικολόγοι και συνδικαλιστές, στο Νότο ιθαγενείς και αγρότες, και παντού γυναίκες- κινητοποιήθηκε με κοινωνικο-οικολογικές διεκδικήσεις. Αλλά ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού παρέμεινε παγιδευμένο στη φετιχιστική αλλοτρίωση του εμπορεύματος ή στον εργασιακό εκβιασμό των καπιταλιστών. Το χειρότερο είναι ότι, σε πολλές χώρες, καθώς η οικολογική κρίση επιδεινωνόταν, ο αντιμεταναστευτικός ρατσισμός οδήγησε στην εκλογή κυβερνήσεων που ήταν ανοιχτά οικοκτόνες, αρνούμενες την κλιματική αλλαγή και νεοφασιστικές. Σε άλλες χώρες, πάλι, είχαμε «λογικές» κυβερνήσεις που αναγνώριζαν την ανάγκη να αποφευχθεί η αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από +1,5°C, αλλά δεν έλαβαν κανένα από τα επείγοντα μέτρα που απαιτούνταν. Πρότειναν εντελώς αναποτελεσματικές πολιτικές, όπως η «αγορά των δικαιωμάτων ρύπανσης» ή οι «μηχανισμοί αντιστάθμισης», ή ακόμα ορισμένες τεχνικές ψευτο-λύσεις. Η ολιγαρχία των ορυκτών καυσίμων, που αποτελείτο όχι μόνο από τις μεγάλες εταιρείες πετρελαίου, άνθρακα και φυσικού αερίου, αλλά και από τις βιομηχανίες αυτοκινήτων, χημικών και πλαστικών, καθώς και από τις τράπεζες εταίρους τους, ήταν εξαιρετικά ισχυρή και κατάφερε να εμποδίσει κάθε σοβαρή πρόοδο. Από το 2040 και μετά, το παράθυρο ευκαιρίας έκλεισε και η κλιματική αλλαγή βγήκε εκτός ελέγχου.
Από το 2050 ώς το 2080, είδαμε σταδιακά να εξαφανίζονται τα δάση, που καταστράφηκαν από ολοένα και πιο τερατώδεις πυρκαγιές. Ταυτόχρονα, τα ποτάμια στέρεψαν και το πόσιμο νερό έγινε όλο και πιο σπάνιο. Η ερημοποίηση εξαπλώθηκε στην ενδοχώρα παντού -παρά τις έντονες βροχοπτώσεις και τις θανατηφόρες πλημμύρες-, ενώ οι παράκτιες πόλεις βυθίστηκαν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας (αποτέλεσμα του λιωσίματος των πολικών πάγων). Αλλά το χειρότερο απ’ όλα ήταν η άνοδος της θερμοκρασίας, η οποία σταδιακά έφτασε τους 50° και πάνω, καθιστώντας ολόκληρες χώρες και τελικά ηπείρους μη κατοικήσιμες. Θα μπορούσε να ήταν ακόμη χειρότερα: αν η παραγωγή -και επομένως οι εκπομπές- δεν είχαν καταρρεύσει από το 2050 και μετά, ολόκληρος ο πλανήτης θα ήταν ακατάλληλος για ανθρώπινη κατοίκηση.
Όπως πιθανώς γνωρίζετε, οι επιζώντες έχουν καταφύγει στους πόλους: οι κάτοικοι του Βορρά εδώ, στη Γροιλανδία, και οι κάτοικοι του Νότου στην Ανταρκτική. Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι, σε μερικούς αιώνες, τα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα θα μειωθούν σημαντικά και η θερμοκρασία του πλανήτη θα επανέλθει σταδιακά στα επίπεδα του Ολόκαινου. Μπορούμε να παρηγορηθούμε με αυτή την αισιόδοξη πρόβλεψη, αλλά προσωπικά, δεν μπορώ να δεχτώ ότι τόσοι πολλοί άνθρωποι της γενιάς μου αφανίστηκαν, θύματα της τρομακτικής ΜΚΚ.
Η καταστροφή δεν ήταν αναπόφευκτη. Αλλά οι προειδοποιήσεις μας δεν εισακούστηκαν. Εμείς, οι επιστήμονες της IPCC και οι υποστηρικτές μιας αντισυστημικής οικολογίας (οικοσοσιαλισμός, κοινωνική οικολογία, κομμουνισμός της αποανάπτυξης κ.λπ.), θεωρηθήκαμε Κασσάνδρες. Και, όπως γνωρίζουμε από τον Τρωικό Πόλεμο, δεν αρέσουν οι Κασσάνδρες και η κινδυνολογική ρητορική τους είναι αντιδημοφιλής. Τούτου λεχθέντος, έχουμε κάνει κι εμείς αναμφίβολα λάθη: δεν καταφέραμε να βρούμε τα επιχειρήματα, τη γλώσσα, τις προτάσεις που να είναι σε θέση να πείσουν τις πλειοψηφίες του πληθυσμού. Χάσαμε τη μάχη. Ας ελπίσουμε ότι σε μερικούς αιώνες η ανθρωπότητα θα μπορέσει και πάλι να κατοικήσει ολόκληρο τον πλανήτη Γη, με έναν πιο αρμονικό τρόπο ζωής, βασισμένο στην αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων και στο σεβασμό προς τη Μητέρα Γη.
Michael Löwy
25/12/2024
Μετάφραση ΤΠΤ – “4” από το blog του συγγραφέα στο Mediapart: Michael Löwy “23 décembre 2084”.
ΤΠΤ - "4" 
