του Γιάννη Φελέκη
Με αφορμή τους “κουζουλάκηδες” και τις συζητήσεις που προκάλεσε γενικότερα η εντυπωσιακά γρήγορη “αναδιάρθρωση” ή και “μεταστροφή” του Σύριζα, ο Γιάννης Φελέκης κοιτάει το ριζικό προγραμματικό υπόβαθρο της πολιτικής στην αστική κοινωνία, ως δίπολο “μεταξύ αυταπάτης και δυνατότητας, μεταξύ διαχείρισης και ανατροπής, μεταξύ ρεφορμισμού και επανάστασης. Για προσαρμογή στο σύστημα ή για ανατροπή του;”.
Το θέμα της συμμετοχής ή όχι σε αστικές κυβερνήσεις, μπήκε με ένταση στο διεθνές εργατικό κίνημα που συγκροτήθηκε με στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού και τη δημιουργία μας νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας. Από τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, τα σοσιαλιστικά κόμματα των πιο ανεπτυγμένων βιομηχανικά χωρών εδραιώθηκαν κερδίζοντας σημαντική επιρροή στους εργαζόμενους που τους έδινε τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε κοινοβουλευτικές διαδικασίες και να εκλέγουν τους εκπροσώπους τους στη Βουλή.
Μέσα από αυτή τη διαδικασία, δημιουργήθηκε σε διάφορα ηγετικά στελέχη των Σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων της 2ης Διεθνούς η αυταπάτη για μια ομαλή μετάβαση από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό μέσα από τον κοινοβουλευτισμό και με μεταρρυθμίσεις που σταδιακά θα εξάλειφαν τις αδικίες του καπιταλισμού και σταδιακά η κοινωνία θα οδηγούνταν στο σοσιαλισμό.
Η μετά τους Μαρξ και Ένγκελς γενιά της 2ης Διεθνούς, όπως ο Γερμανός Μπέρνσταϊν, ο Ρώσος Πλεχάνοφ και οι ηγέτες του εργατικού κόμματος στη Βρετανία θεωρητικοποίησαν αυτή την στρατηγική που πλειοψηφικά υιοθετήθηκε από τα κόμματά τους και σχεδόν το σύνολο της Διεθνούς. Μια πρώτη συστηματική αντίδραση ήρθε από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ το 1896 με το βιβλίο της που έβαζε το ερώτημα, Μεταρρύθμιση ή Επανάσταση; Με άλλα λόγια, θα πάμε στο σοσιαλισμό μέσα από τη διαχείριση της αστικής εξουσίας ή με την ανατροπή του αστικού κράτους που είναι το όργανο που εξασφαλίζει την πολιτική και οικονομική κυριαρχία της αστικής τάξης. Έγινε το σημείο αναφοράς για την αριστερή αντιπολίτευση στους μεταρρυθμιστές (ρεφορμιστές). Το 1903 έγινε το Συνέδριο του Ρώσικου Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, που βασικό τους θέμα ήταν αυτό ακριβώς, και όπου οι απόψεις του Λένιν πλειοψήφησαν και δημιουργήθηκε το κόμμα των Μπολσεβίκων (πλειοψηφικών) που έγινε η πρωτοπορία της επαναστατικής τάσης μέσα στα κόμματα της 2ης Διεθνούς μέχρι την Οκτωβριανή επανάσταση του 1917 και την ίδρυση της 3ης Κομμουνιστικής Διεθνούς στη συνέχεια, που δεν άφηνε καμία αυταπάτη για πέρασμα στο σοσιαλισμό μέσα από τη διαχείριση του καπιταλισμού.
Μετά την επικράτηση του Σταλινισμού και την γραφειοκρατικοποίηση της Σοβιετικής Ένωσης και της 3ης Διεθνούς, το θέμα επανήλθε, και για τη διατήρηση του status quo (κατάσταση πραγμάτων που ευνοούσε τη ρώσική γραφειοκρατία και τις συμμαχίες της), στα εθνικά κόμματα επιβλήθηκαν τα αντίστοιχα καθήκοντα προκειμένου να τα έχει καλά με τους κάθε φορά συμμάχους της. Με παραδείγματα όπως την σύμπραξη της κινεζικής επανάστασης, δηλαδή την υποταγή της στον Τσιάνγκ-Κάι Σεκ, με πότε τους αγγλο-γάλλους ιμπεριαλιστές ενάντια στον Χίτλερ και άλλοτε με τον Χίτλερ ενάντια στους αγγλο-γάλλους, μέσα από τα διάφορα “Λαϊκά Μέτωπα” που έχτισαν για “εθνικούς σκοπούς”, και που συχνά κατέληγαν ακόμα και σε κυβερνητική συνεργασία πιο συχνά μετά το τέλος του 2ου Π.Π.
Όταν άρχισε η Μοσχοβίτικη πειθαρχία να σπάει μετά την Σινοσοβιετική ρήξη, εξεγέρσεις στις λαϊκές δημοκρατίες της Αν. Ευρώπης και τις αντίστοιχες ρώσικες στρατιωτικές επεμβάσεις, τα δυτικοευρωπαϊκά κομμουνιστικά κόμματα, που την ίδια περίοδο είχαν πολύ αναπτυχθεί και ήθελαν να έχουν πιο ουσιαστική συμμετοχή στην πολιτική διαχείριση των χωρών τους, ανέπτυξαν τη θεωρία του “Ευρωκομμουνισμού” προκειμένου να αποστασιοποιηθούν από τη Μόσχα και να μην αντιμετωπίζονται από την πολιτική και οικονομική ηγεσία των χωρών τους ως “παραρτήματα” του Κ.Κ.Σ.Ε, ώστε ως απεξαρτημένα να γίνουν αποδεκτοί στο τραπέζι της κυβερνητικής εξουσίας.
Μέσα από αυτή τη διαδικασία, έγινε μα συστηματική σοσιαλδημοκρατικοποίηση των Κ.Κ. είτε ήταν ευρωπαϊκά, ασιατικά, ή λατινοαμερικάνικα. Στην Ελλάδα μας, λίγο επειδή ο εμφύλιος ήταν ακόμα αισθητός, λίγο με την Χούντα, και πιο πολύ επειδή οι άρχοντες μας και οι σύμμαχοι τους αρέσκονταν στην ανωμαλία, τα Κ.Κ. μας ήταν στο περιθώριο. Ακόμα και ο Καραμανλής, παρά τον δημοκρατικό αέρα που ρούφηξε δέκα χρόνια στο Παρίσι, δεν τα δέχτηκε στην Εθνική Κυβέρνηση που έκανε το ‘74, παρά τις γοερές διαμαρτυρίες τους ότι δεν είναι δυνατόν να απουσιάζουν από την “Εθνική Κυβέρνηση” αυτοί που σήκωσαν στους ώμους τους το βάρος του αντιδικτατορικού αγώνα: το Κ.Κ. εξ, το Κ.Κ. εσ, και η Ε.Δ.Α.
Παρόλα αυτά, η χρυσή ευκαιρία τους δόθηκε. Ο σατανάς να τον έχει καλά, και με τη βεντάλια του να τον δροσίζει στην κόλαση τον Εφιάλτη μας. Εκεί που αλληλομισούνταν θανάσιμα από τον Λεωνίδα και τον Χαρίλαο μέχρι τον Ρηγά και τον Κνίτη, έφτιαξαν τον Συνασπισμό και έκαναν τον Εφιάλτη πρωθυπουργό. Οπότε είχαν για πρώτη φορά την ευκαιρία (μετά το ‘44) να κλάσουν σε κυβερνητικές καρέκλες και όχι μόνο, σαν τον Ψαριανό που το είχε καημό να το κάνει σε καρέκλα της Βουλής.
Παρά την επίμονη κλάψα της αριστεράς μας ενάντια στον δικομματισμό που δεν άφηνε κανένα περιθώριο για δική της συμμετοχή στην κυβέρνηση, ποτέ δεν έκανε μια σοβαρή καμπάνια ενάντια στα καλπονοθευτικά εκλογικά συστήματα, γιατί σου λέει, πού ξέρες – μπορεί να μας χρειαστούν, και όντως το θαύμα έγινε. Λίγο ο λαμπρός νέος που θα τα έσκιζε όλα, πολύ η συγκυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου που διέλυσαν ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία, και λίγο η ενισχυμένη αναλογική μαζί με την τσόντα του Καμένου, επιτέλους, είχαμε για πρώτη φορά την αριστερά στην κυβέρνηση.
Μετά από αυτό, η αριστερά μας δεν θέλει να κάθεται σαν ψωριάρης στη γωνία, θέλει να κάθεται στο μεγάλο τραπέζι – να είναι κυβερνώσα αριστερά, να ξέρει να κυβερνήσει κερδοφόρα τον καπιταλισμό και όχι να αναλώνεται σε απεργίες και άλλες ζημιογόνες δραστηριότητες. Γιαυτό χρειάζεται αρχηγούς που είναι γεννημένοι να γίνουν πρωθυπουργοί – όπως ο Κουζουλάκης.
Από την εποχή του Κομμουνιστικού Μανιφέστου μέχρι σήμερα και για πάντα, η κόκκινη γραμμή μεταξύ ρεφορμισμού και επανάστασης, μεταξύ αυταπάτης και δυνατότητας, είναι διαχείριση ή ανατροπή. Προσαρμογή στο σύστημα ή η ανατροπή του.
Γιάννης Φελέκης
1/11/2023
ΤΠΤ - "4" 
