Γαλλία: ένας τοξικός ιμπεριαλισμός

των Jacques Babel, Léon Crémieux

Γαλλικός ιμπεριαλισμός: αποδυναμωμένος αλλά ακόμα τοξικός

Το περιστατικό με το συμβόλαιο για το αυστραλιανό υποβρύχιο που «έχασε» η Γαλλία, ο ανακοινωθείς τερματισμός της επιχείρησης Μπαρκάν στο Σάχελ, τα εχθρικά προς τη Γαλλία πραξικοπήματα στο Μάλι και τη Γουινέα, η σύνοδος κορυφής Γαλλίας-Αφρικής στο Μονπελιέ και το δημοψήφισμα που επιβλήθηκε υπό καθεστώς λοκντάουν στο Κανάκυ είναι μερικά μόνο από τα πρόσφατα γεγονότα που αναδεικνύουν τις διάφορες πτυχές και τα άβαταρ της γαλλικής ιμπεριαλιστικής πολιτικής.

Μετά το 1945, ο ιμπεριαλισμός δομείται ως παγκόσμιο σύστημα υπό την κυριαρχία των ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, και αυτό ισχύει μέχρι σήμερα, ο καπιταλισμός παρείχε στον εαυτό του ένα πλαίσιο διεθνούς δράσης, τόσο στις κύριες καπιταλιστικές χώρες όσο και στις χώρες που υπόκεινται σε αποικιακή και ιμπεριαλιστική κυριαρχία, ιδιαίτερα βρετανική, αμερικανική και γαλλική. Ο νέος συσχετισμός δυνάμεων αποκάλυψε τη σχετική αδυναμία του γαλλικού ιμπεριαλισμού, ο οποίος, από την περίοδο του μεσοπολέμου, είχε παραχωρήσει την κυρίαρχη θέση του στον ευρωπαϊκό χώρο στη Μεγάλη Βρετανία και τη Γερμανία.

Μπροστά σε αυτή την αποδυνάμωση, οι Γάλλοι πολιτικοί ηγέτες προσπάθησαν να αποκαταστήσουν την αυτοκρατορία μετά το 1945, διατηρώντας τις αφρικανικές και ινδοκινεζικές «κτήσεις» και τα λεγόμενα «υπερπόντια διαμερίσματα», όχι μόνο για το οικονομικό τους βάρος εξαιτίας της καταναγκαστικής προμήθειας πρώτων υλών και της διατήρησης των αποικιακών συμφερόντων επί των εδαφών, αλλά και ως στοιχεία μιας διεθνούς πολιτικής και στρατιωτικής δύναμης με την ανάπτυξη ενόπλων δυνάμεων και τη διατήρηση της εξαγωγικής ισχύος του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος. Η Γαλλία προσπάθησε, σε αρκετές περιπτώσεις, να διατηρήσει τον μύθο ενός ανεξάρτητου ιμπεριαλισμού. Αυτό ήταν ολοφάνερα το σήμα κατατεθέν του Γκωλισμού, αλλά και οι Σοσιαλιστές προσπάθησαν να παίξουν το ίδιο παιχνίδι, όπως και ο Σαρκοζί και ο Μακρόν σήμερα. Ωστόσο, αυτός ο ισχυρισμός διαλύθηκε πλήρως με το τέλος της ΕΣΣΔ και την επανένωση της Γερμανίας. Σήμερα, οι γαλλικές κυβερνήσεις κινούνται πραγματιστικά ανάμεσα στην ευτελή υπεράσπιση των συμφερόντων των γαλλικών εταιρειών, στην υπεράσπιση των συμφερόντων της νεοφιλελεύθερης Ευρωπαϊκής Ένωσης με εξουσιοδότηση και στην προστασία των πιο δικτατορικών και διεφθαρμένων Αφρικανών ηγετών με τους οποίους έχουν συνδεθεί.

Μια γαλλική νεοαποικιοκρατία με πολλαπλές διαστάσεις

Από τη δεκαετία του 1960, η Γαλλία προσπαθεί να διαφυλάξει ένα νεοαποικιακό σύστημα (έχοντας «χάσει» την Αλγερία, την Ινδοκίνα και τη διοίκηση της Συρίας και του Λιβάνου) για να διατηρήσει την αφρικανική της “αυλή”. Ενώ παραχώρησε την ανεξαρτησία στις χώρες της πρώην Γαλλικής Ισημερινής Αφρικής και της πρώην Γαλλικής Δυτικής Αφρικής (AEF / Afrique équatoriale française και AOF / Afrique-Occidentale française), οι γαλλικές αρχές επέβαλαν συμφωνίες (στοιχεία των οποίων εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι σήμερα) που περιόριζαν τα στρατιωτικά, οικονομικά, νομισματικά και διπλωματικά δικαιώματα των χωρών αυτών και επιδόθηκαν σε έναν συστηματικό πόλεμο κατά των κινημάτων που αγωνίζονταν για πραγματική ανεξαρτησία: έτσι, σύγχρονος με τον πόλεμο της Αλγερίας, ο πόλεμος του Καμερούν (η Γαλλία εξακολουθεί να μην αναγνωρίζει την ευθύνη της σε αυτόν τον αποικιακό πόλεμο) μεταξύ 1954 και 1964 άφησε 120.000 νεκρούς. Η Γαλλία και οι «υπηρεσίες» της βρίσκονταν άμεσα ή έμμεσα πίσω από τις δολοφονίες πολλών ηγετών ή αγωνιστών που προσπαθούσαν να οικοδομήσουν την πραγματική εθνική ανεξαρτησία ή έστω απλώς αμφισβητούσαν την υποταγή στη Γαλλία: του Τομάς Σανκαρά στην Μπουρκίνα Φάσο, του Φελίξ Μουμιέ και του Ρούμπεν Ουμ Νιόμπε, ηγετών της UPC [Union des populations du Cameroun] στο Καμερούν, του Σιλβάνους Ολύμπιο στο Τόγκο, του Μεχντί Μπεν Μπάρκα στο Μαρόκο, του Ζερμαίν Μ’μπα από την Γκαμπόν, του Χαμανί Ντιόρι του Νίγηρα, του Ελόι Μασόρο στο Κανάκι, και πιθανώς του Μπαρτέλεμι Μπογκάντα στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία… Και πίσω από αυτά τα ονόματα κρύβονται εκατοντάδες χιλιάδες θάνατοι. Στη Μαδαγασκάρη, το 1947, ο γαλλικός στρατός σκότωσε σχεδόν 80.000 ανθρώπους για να αποτρέψει την προσχώρηση στην ανεξαρτησία, εγκαινιάζοντας τις πρακτικές του «επαναστατικού πολέμου» με βασανιστήρια, καμένα χωριά και δολοφονίες υπόπτων που ρίχνονταν ζωντανοί από στρατιωτικά αεροπλάνα για να τρομοκρατήσουν τον πληθυσμό. Η συνενοχή του γαλλικού ιμπεριαλισμού με τη γενοκτονία των Τούτσι της Ρουάντα το 1994 αποδεικνύεται όλο και περισσότερο, ωστόσο την αρνούνται οι Γάλλοι πολιτικοί τόσο της δεξιάς όσο και της αριστεράς και ο Μακρόν εξακολουθεί να προσπαθεί να την μετριάσει.

Μέχρι σήμερα, η Γαλλία έχει αποκτήσει από τους ιμπεριαλιστές εταίρους της αποκλειστικά δικαιώματα στρατιωτικής επέμβασης στη Δυτική Αφρική και την υποσαχάρια Αφρική, παρά την εξασθένιση της πολιτικής και οικονομικής επιρροής της: σε αξία, η Γαλλία έχει γίνει ο τρίτος οικονομικός εταίρος της Αφρικής μετά την Κίνα και την Ινδία (οι κύριοι πελάτες της είναι οι χώρες του Μαγκρέμπ). Παρ’ όλα αυτά, το φράγκο CFA [Financial Community of Africa], οι συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης (EPA / Accords de partenariat économique) μεταξύ της ΕΕ και των χωρών ACP (Αφρική-Καραϊβική-Ειρηνικός / Afrique-Caraïbes-Pacifique), που ισχύουν από τη δεκαετία του 2000, με την ολοκληρωμένη αφρικανική συμφωνία που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση, διασφαλίζουν τη διατήρηση των οικονομικά νεοαποικιακών δεσμών μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, ιδίως της Γαλλίας, και των χωρών του «παγκόσμιου Νότου».

Οι EPA και άλλες παγκόσμιες συμφωνίες με την αφρικανική ήπειρο, τη Mercosur και τις χώρες του Ειρηνικού που τέθηκαν σε εφαρμογή τα τελευταία χρόνια υποτάσσουν τις χώρες αυτές στα συμφέροντα των μεγάλων καπιταλιστικών ομίλων, εφαρμόζοντας ιδίως τα πρότυπα του ΠΟΕ που εμποδίζουν τη δικαστική δίωξη των ομίλων αυτών για τη μη τήρηση των τοπικών κοινωνικών κανονισμών.

Οι EPA, οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της ΕΕ και των εν λόγω χωρών, μηδενίζουν τους φόρους στις ευρωπαϊκές εξαγωγές και καταστρέφουν τους τοπικούς τομείς γεωργικής παραγωγής που ανταγωνίζονται τις ευρωπαϊκές, συχνά επιδοτούμενες, εξαγωγές. Σχεδόν πενήντα χώρες επηρεάζονται από αυτές τις συμφωνίες, οι οποίες καταγγέλλονται εδώ και χρόνια από οργανώσεις αγροτών, συμπεριλαμβανομένης της Via Campesina και πολλών ΜΚΟ.

Οι «δικοί μας» ηγέτες αγωνίζονται να διατηρήσουν έναν εξέχοντα ρόλο του γαλλικού καπιταλισμού στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, εδραιώνοντας διεθνώς τις μεγάλες γαλλικές τράπεζες, όπως η BNP-Paribas, η Crédit Lyonnais, η Société Générale, και συχνά αποκτώντας την ηγεσία του ΔΝΤ (μόλις από τη δεκαετία του 1990: Michel Camdessus, Dominique Strauss-Kahn, Christine Lagarde). Επίσης, δημιούργησαν την άκρως μυστικοπαθή «Λέσχη των Παρισίων», ένα άτυπο αλλά σχεδόν απαραίτητο διεθνές όργανο για τη διαχείριση του κρατικού χρέους, η γραμματεία του οποίου βρίσκεται στη Γενική Διεύθυνση του Γαλλικού Υπουργείου Οικονομικών, στο Bercy. Η ειδικότητα της Λέσχης του Παρισιού είναι η υπαγωγή των υπερχρεωμένων χωρών στις επιταγές των πλούσιων χωρών με απόλυτη αδιαφάνεια, η ωραιοποίηση των αναξιόπιστων και παράνομων χρεών, η διαιώνισή τους, ενώ παράλληλα επιβάλλει «πολιτικές διαρθρωτικής προσαρμογής» στις φτωχές χώρες, από κοινού με το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα. Αυτές οι πολιτικές δεν είναι τίποτα άλλο από τη διαρκή δημοσιονομική λιτότητα, την καταστροφή των εργασιακών δικαιωμάτων, των τοπικών οικονομικών ιστών και των δημόσιων υπηρεσιών, και την αύξηση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων, όλα στο όνομα της «χρηστής διακυβέρνησης», της επιλεκτικής «διαφάνειας» και της «ελευθερίας των επιχειρήσεων» που πρέπει να υπερισχύει όλων των άλλων ελευθεριών.

Η γαλλική κυριαρχία, ο σατανάς της υποσαχάριας Αφρικής

Το φράγκο CFA (το νόμισμα των «γαλλικών αποικιών της Αφρικής», που σεμνά μετονομάστηκε σε φράγκο της «αφρικανικής οικονομικής κοινότητας»), το οποίο καθιερώθηκε το 1939 στην αποικιακή αυτοκρατορία και διατηρείται μέχρι σήμερα, είναι το νόμισμα που επέβαλε η Γαλλία σε δεκατέσσερις χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, οι οποίες υπάγονται πλέον στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το νόμισμα αυτό, το οποίο δεν είναι άμεσα μετατρέψιμο εκτός της ζώνης του ευρώ, εμποδίζει οποιαδήποτε νομισματική πολιτική από τα κράτη μέλη, αλλά, επειδή οι εν λόγω χώρες δεν διαθέτουν δικά τους αποθεματικά, τις υποβάλλει ωστόσο σε δάνεια του ΔΝΤ και σχέδια διαρθρωτικής προσαρμογής. Θα πρέπει να αρχίσει να αντικαθίσταται το 2022 από ένα νέο νόμισμα, το «Eco», με τα ίδια χαρακτηριστικά.

Αλλά, για να κατανοήσουμε τη σημασία της Αφρικής από οικονομική άποψη, πρέπει να εξετάσουμε πιο προσεκτικά ομίλους όπως η Total, η Orano/Areva, η Bolloré κ.ο.κ., οι οποίοι είναι ιδιοκτήτες και παραγωγοί στην Αφρική και των οποίων τα συμφέροντα προστατεύονται από τον γαλλικό στρατό και το γαλλικό κράτος.

Οι φυσικοί πόροι της Αφρικής, ιδίως το πετρέλαιο και τα ορυκτά, ήταν, από τα τέλη του 19ου αιώνα, μεταξύ των διακυβευμάτων της αποικιοκρατίας και της Διάσκεψης του Βερολίνου (1884-1885), η οποία οργάνωσε, ειδικότερα, τη διανομή των περιοχών της Σαχάρας μεταξύ της Γαλλίας, της Μεγάλης Βρετανίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας. Αρκετές μεγάλες γαλλικές ομάδες κληρονομούν σήμερα το έργο αυτής της αποικιακής διαίρεσης, το βάρος της οποίας διατηρήθηκε και μετά την αποαποικιοποίηση.

Έτσι, ο παραγωγός/διυλιστής Total διαθέτει το 25% της παραγωγής και το 18% των αποθεμάτων πετρελαίου στην Αφρική (κυρίως στην Αγκόλα και τη Νιγηρία, αλλά και στη Σενεγάλη, τη Γκαμπόν, τη Δημοκρατία του Κονγκό και το Καμερούν).

Ο όμιλος Bolloré κατέχει 42 λιμάνια και 17 παραχωρήσεις τερματικών σταθμών εμπορευματοκιβωτίων στις αφρικανικές ακτές (Ακτή Ελεφαντοστού, Γκάνα, Νιγηρία, Καμερούν, Γκαμπόν, Κονγκό, Τόγκο, Γουινέα) και 2.700 χιλιόμετρα σιδηροδρόμων. Μέσω του ομίλου Socfin, του οποίου είναι ο κύριος μέτοχος, κατέχει επίσης 2.000 km2 καλλιεργήσιμης γης (φοίνικες και καουτσούκ) στο Καμερούν, τη Νιγηρία και τη Λιβερία.

Ο Νίγηρας είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος παραγωγός ουρανίου στον κόσμο, με την εξερεύνηση και την παραγωγή να οργανώνονται από την Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΑΕ) από τη δεκαετία του 1950. Η χώρα είναι ένας από τις δύο κύριες περιοχές εξόρυξης για την Orano/Areva, η οποία πωλεί το ήμισυ του ουρανίου που απαιτείται για τα πυρηνικά εργοστάσια στην EDF. Το 1974, ο πρόεδρος Χαμανί Ντιόρι ανατράπηκε και δολοφονήθηκε σε πραξικόπημα που πραγματοποιήθηκε με τις ευλογίες της Γαλλίας, ενώ προσπαθούσε να αναγκάσει την ΕΑΕ να αναπροσαρμόσει την τιμή του ουρανίου με βάση την τιμή της kWh πετρελαίου.

Επιπλέον, οι περιοχές εξόρυξης ουρανίου βρίσκονται στην περιοχή Agadès του βορειοδυτικού Νίγηρα σε μια περιοχή Τουαρέγκ. Οι Τουαρέγκ αποκλείονται από κάθε πολιτική κυριαρχία στην περιοχή στην οποία ζουν, τόσο στο Μάλι όσο και στον Νίγηρα, και αποκλείονται από τα κέρδη των εξορύξεων. Αυτό είναι ένα από τα βασικά κλειδιά των συγκρούσεων στο Σάχελ εδώ και πολλά χρόνια και της Επιχείρησης Μπαρκάν υπό την ηγεσία του γαλλικού στρατού ως μέρος του «παγκόσμιου αγώνα κατά της τρομοκρατίας» και της υπεράσπισης των «αξιών του πολιτισμού μας». Και εδώ, η γαλλική στρατιωτική παρουσία, η οποία θα πρέπει επίσης να επικεντρωθεί εκ νέου στον Νίγηρα, χρησιμεύει ως υποστήριξη των συμφερόντων της Orano, ενώ η κυβέρνηση του Νίγηρα ασκεί πιέσεις στον γαλλικό όμιλο εκ μέρους των Κινέζων επενδυτών που αναζητούν νέες συμβάσεις εξόρυξης.

Αυτά τα λίγα παραδείγματα και ο αριθμός των μηνύσεων που έχουν κατατεθεί στην Αφρική εναντίον αυτών των τριών ομίλων ή άλλων, όπως η Bouygues ή η Orange (που επωφελούνται από τεράστιες συμβάσεις χάρη στο στρατιωτικό και πολιτικό βάρος της Γαλλίας), καταδεικνύουν τη σημασία της Αφρικής για τους μεγάλους Γάλλους καπιταλιστές. Για την υπεράσπιση αυτών των συμφερόντων, 8.200 Γάλλοι στρατιώτες βρίσκονται μόνιμα στο αφρικανικό έδαφος, μεταξύ των δυνάμεων που υπάρχουν εκεί (Τζιμπουτί, Ακτή Ελεφαντοστού, Σενεγάλη, Γκαμπόν) και εκείνων της επιχείρησης Μπαρκάν.

Ταυτόχρονα, οι διαδοχικές γαλλικές κυβερνήσεις επιδίωξαν με ζήλο να εδραιώσουν προνομιακές σχέσεις με τα αυταρχικά καθεστώτα της Τυνησίας και του Μαρόκου. Η συνενοχή των Γάλλων πολιτικών όλων των αποχρώσεων με το διεφθαρμένο και καταπιεστικό «Μακζέν» της μαροκινής μοναρχίας αποσιωπάται ιδιαίτερα από τα μέσα ενημέρωσης της χώρας μας. Οι γαλλικές αρχές προσπάθησαν επίσης να κρατήσουν τον Λίβανο στη γαλλική τροχιά, χρηματοδοτώντας ένα θεσμοθετημένο σύστημα φυλών και θρησκευτικών δογμάτων.

Επιπλέον, η Γαλλία αναπαρήγαγε αυτές τις σχέσεις αποικιοκρατικής κυριαρχίας στο εσωτερικό της Γαλλίας σε βάρος των μετα-αποικιακών πληθυσμών που υφίστανται διακρίσεις, τη ρατσιστική ιδεολογία που μεταδίδεται εδώ και αρκετούς αιώνες απέναντι σε πληθυσμούς από την Αφρική ή τη Μέση Ανατολή. Ο Bolloré, τόσο κερδοσκόπος στην Αφρική του νεοαποικιακού συστήματος όσο και ιδιοκτήτης των μέσων ενημέρωσης στη Γαλλία (που διασπείρει το φόβο της «μεγάλης αντικατάστασης», με υπερ-αντιδραστικές εκδόσεις, όπως δείχνει η προώθηση του Zemmour), είναι η ενσάρκωση αυτής της ισορροπίας –ιμπεριαλισμός στο εξωτερικό, διακρίσεις, ρατσισμός και αρνητισμός στο εσωτερικό– που χαρακτηρίζει ένα μεγάλο μέρος των πολιτικών ηγετών, των μεγαλοεπιχειρηματιών και των αφεντικών των μέσων ενημέρωσης και της ανώτερης στρατιωτικής ιεραρχίας.

Πέρα από αυτό, ο γαλλικός ιμπεριαλισμός πρωτοστατεί στην ευρωπαϊκή πολιτική του εγκληματικού κλεισίματος των συνόρων στους πρόσφυγες και σε όλους τους μετανάστες, με όλο και περισσότερα στρατιωτικά μέσα στο πλαίσιο της Frontex, προκαλώντας χιλιάδες πνιγμούς στη Μεσόγειο και επιβάλλοντας συμφωνίες για την ανάθεση των προσφυγικών καταυλισμών σε εξωτερικούς συνεργάτες με τις χειρότερες συνθήκες, καθώς και την αναγκαστική αποδοχή όσων επιστρέφουν από την Ευρώπη, με όλα τα όπλα της οικονομικής εξάρτησης των χωρών του Νότου.

Η αποαποικιοποίηση δεν έχει τελειώσει!

Σε αντίθεση με τη Μεγάλη Βρετανία, η οποία μετά το 1945 διατήρησε μόνο μερικά «απαραίτητα» νησιά υπό άμεση διοίκηση, η Γαλλία επιθυμούσε να διατηρήσει τον άμεσο έλεγχο στις Αντίλλες και στο νησί Ρεϋνιόν. Το 1946, αυτά τα αποικιακά νησιά και η Γουιάνα αποτέλεσαν γαλλικούς “νομού”. Αυτή η διατήρηση στο πλαίσιο της Γαλλίας εξηγείται κυρίως από τη γεωπολιτική κατάσταση των περιοχών αυτών (καθώς και του Saint-Pierre-et-Miquelon, του Κανάκι, των νησιών του Ειρηνικού). Ο Ζισκάρ ντ’ Εστέν απέσπασε επίσης τη Μαγιότ από τις Κομόρες, χειραγωγώντας τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία του 1974. Ο χώρος αυτός επιτρέπει στη Γαλλία να επεμβαίνει στρατιωτικά χωρίς καθυστέρηση στην Κεντρική Αμερική καθώς και στον Ειρηνικό ή στον Ινδικό Ωκεανό με τις «δυνάμεις της εθνικής κυριαρχίας», περισσότερους από 7.000 στρατιώτες που κατανέμονται μεταξύ του Κανακιού, της Πολυνησίας, της Ρεϋνιόν/Μαγιότ, των Αντιλλών και της Γουιάνας. Επιπλέον, όλες αυτές οι «κτήσεις» δίνουν στη Γαλλία τη δεύτερη μεγαλύτερη θαλάσσια επικράτεια στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ. Κάποιοι, ακόμη και στα αριστερά του πολιτικού φάσματος, υπερηφανεύονται γι’ αυτή την «αυτοκρατορία στην οποία ο ήλιος δεν δύει ποτέ», η οποία επιτρέπει ακόμη και την ανάπτυξη της διαστημικής ισχύος της Γαλλίας με τη βάση Κουρού στη Γαλλική Γουιάνα, αφού πρώτα είχε μετατρέψει τα νησιά της Πολυνησίας σε βάση πυρηνικών δοκιμών.

Και εδώ, πρόκειται για ένα στοιχείο μιας πολιτικής όπου το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα και η γαλλική διπλωματία έχουν ως μοχλό πίεσης τις διμερείς συμφωνίες, τη συμμετοχή της Γαλλίας σε πολλαπλές περιφερειακές διαπραγματεύσεις και τον έλεγχο πολλών θαλάσσιων οδών.

Πρόκειται, επομένως, για μια ιμπεριαλιστική πολιτική ενάντια στους λαούς της Ρεϋνιόν, των Αντιλλών, του Κανάκι και της Γουιάνας, μια αποικιοκρατική συντήρηση στο πλαίσιο της Γαλλικής Δημοκρατίας. Το Κανάκι διοικείται τώρα από μια κυβέρνηση συνασπισμού οργανώσεων υπέρ της ανεξαρτησίας. Η Γαλλία θέλει να προσπαθήσει να αποτρέψει την ανεξαρτησία του Κανάκι σε αυτό το νησί που αποικίζεται από το 1853. Μετά την εμφάνιση ενός ισχυρού κινήματος ανεξαρτησίας τη δεκαετία του 1980, η Γαλλία προσπάθησε να καταπνίξει αυτό το κίνημα σε ένα νησί που αντιπροσωπεύει το 14% της γαλλικής θαλάσσιας περιοχής, το 20% των παγκόσμιων αποθεμάτων νικελίου… και τη μεγαλύτερη γαλλική στρατιωτική βάση στον Ειρηνικό. Ο Μακρόν ισχυρίζεται ότι η Γαλλία, μέσω της παρουσίας της στο Κανάκι (και με τη Γαλλική Πολυνησία και το Ουαλίς και Φουτούνα) είναι «μια μεγάλη δύναμη στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού». Για τον Μακρόν, η ορολογία αυτή αναφέρεται στον τεράστιο χώρο από το Τζιμπουτί έως τη Γαλλική Πολυνησία, προσπαθώντας έτσι να δώσει στη Γαλλία μια θέση-κλειδί για τον περιορισμό της κινεζικής επιρροής στην Ασία και τον Ειρηνικό. Ωστόσο, η ακύρωση της σύμβασης για την πώληση υποβρυχίων στην Αυστραλία και κυρίως η υπογραφή της εταιρικής σχέσης ασφαλείας AUKUS (ακρωνύμιο για την Αυστραλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ) δείχνει την περιθωριοποίηση της Γαλλίας στην περιοχή από την άποψη των δυτικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Αυτό ενισχύει την ανησυχία της Γαλλίας ότι, αν «χάσει» το Κανάκι, θα χάσει έναν ουσιαστικό κρίκο της διπλωματικής και στρατιωτικής της παρουσίας σε αυτή την τεράστια περιοχή (με στρατιωτική βάση το 2020 1.450 στρατιωτών στο Κανάκι, που θα προστεθεί στους 1.450 στο Τζιμπουτί και στους 900 στην Πολυνησία, συν τις ναυτικές βάσεις στο Τζιμπουτί, το Άμπου Ντάμπι και τη Νουμέα).

Στις Αντίλλες, οι απόγονοι των λευκών εποίκων και η γαλλική ανώτατη διοίκηση διατηρούν τον έλεγχο των βασικών τομέων της οικονομικής ζωής των νησιών, έναν ασφυκτικό έλεγχο που καταγγέλθηκε κατά τη διάρκεια των μαζικών απεργιών του 2009, καθώς και από τους αγώνες κατά του Chlordecone, ένα τοξικό και καρκινογόνο εντομοκτόνο που χρησιμοποιήθηκε από τους μεγάλους παραγωγούς μπανάνας και διακινήθηκε από την οικογένεια Hayot, με την έγκριση των αρχών και των υπουργείων Σιράκ και Κρεσόν στη Γαλλία από το 1972 έως το 1993 (παρά το γεγονός ότι έχει απαγορευτεί σε πολλές χώρες από το 1976) προκαλώντας εκτεταμένη ρύπανση και την έκρηξη των περιπτώσεων καρκίνου του προστάτη.

Ακόμη και σήμερα, στη Μεσόγειο, η Γαλλία επιμένει να μην αναγνωρίζει το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του λαού της Κορσικής, ενώ η Τοπική Συνέλευση αποτελείται, από το 2015, κυρίως από κόμματα που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας.

Ιμπεριαλισμός σε παρακμή αλλά με βλαβερές συνέπειες

Ο συσχετισμός των δυνάμεων της ιμπεριαλιστικής Γαλλίας έχει επιδεινωθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, γεγονός που επιτείνεται από την αυξανόμενη παρουσία της Κίνας και της Ινδίας στην Αφρική. Η Γαλλία, ο 5ος μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο –3,5% των εξαγωγών το 2017, πολύ πίσω από την Κίνα (10,8%), τις ΗΠΑ (10,2%) και τη Γερμανία (7,6%)– είναι ταυτόχρονα η ευρωπαϊκή χώρα με το μεγαλύτερο έλλειμμα εξωτερικού εμπορίου (82,5 δισ. ευρώ το 2020), μια διαρθρωτική κατάσταση που διατηρείται εδώ και σχεδόν 20 χρόνια, με τη Γαλλία να συσσωρεύει τις επιλογές της αποβιομηχάνισης, της υπεργολαβικής ανάθεσης της παραγωγής στο εξωτερικό και των μαζικών περικοπών στην έρευνα και την ανάπτυξη.

Ο γαλλικός ιμπεριαλισμός εξακολουθεί ωστόσο να έχει βάρος και να παίζει ρόλο στρατιωτικής επέμβασης, στήριξης καθεστώτων που έρχονται αντιμέτωπα με λαϊκά και δημοκρατικά κινήματα, ιδίως στην Αφρική, προστατεύοντας παράλληλα τα συμφέροντα των μεγάλων γαλλικών εταιρειών.

Το παράδειγμα της Total στη Μιανμάρ είναι ενδεικτικό της υποστήριξης των μεγάλων ιμπεριαλιστικών τραστ σε καθεστώτα που επιτρέπουν τη διατήρηση της παρουσίας τους. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, η Total ανέπτυξε για να εξασφαλίσει την επένδυσή της σε ένα κοίτασμα φυσικού αερίου, ένα σύστημα χρηματοδότησης του Τατμαντό (της στρατιωτικής χούντας) μέσω της MOGE, μιας εταιρείας υδρογονανθράκων που ελέγχεται από τη χούντα. Το τραστ έχει επίσης χρησιμοποιήσει καταναγκαστική εργασία αγροτών στο εργοτάξιο του αγωγού φυσικού αερίου Μιανμάρ-Ταϊλάνδης, ο οποίος βρίσκεται στο επίκεντρο της εκτροπής των κερδών από το φυσικό αέριο από το κράτος της Βιρμανίας προς τη MOGE. Μετά το πραξικόπημα του Φεβρουαρίου του 2021 (ακριβώς όταν η Εθνική Λίγκα για τη Δημοκρατία, της οποίας η πολιτική κυβέρνηση ανατράπηκε από τη χούντα, θέλησε να αμφισβητήσει τον έλεγχο του τομέα των υδρογονανθράκων, του κύριου μοχλού χρηματοδότησης του στρατού), η ρύθμιση αυτή συνεχίζεται και η γαλλική κυβέρνηση δεν έπαψε ποτέ να στηρίζει την Total στην πολιτική υποστήριξης της δικτατορίας και να ρίχνει το βάρος της στη μείωση των κυρώσεων κατά της Βιρμανίας στον τομέα του φυσικού αερίου. Παρομοίως, ο όμιλος Accor, ο οποίος έχει πολλά συμφέροντα σε πολυτελή ξενοδοχεία στη Μιανμάρ, βοήθησε το 2018 στην δημιουργία φραγμών που εμποδίζουν τους Ροχίνγκια να επιστρέψουν από το Μπαγκλαντές στη χώρα τους.

Κλείνοντας, θα πρέπει να τονίσουμε την ιδιαίτερη θέση της πυρηνικής βιομηχανίας και της βιομηχανίας όπλων, δεδομένου ότι η Γαλλία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων (μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα), με κύριους πελάτες την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία, ενώ το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα βασίζεται στην παρουσία του γαλλικού στρατού σε διάφορους τομείς επιχειρήσεων. Αυτές οι εξαγωγές, σε δύο χώρες-κλειδιά της φιλοϊμπεριαλιστικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή, συμβαδίζουν με την υποστήριξη της πολιτικής του Ισραήλ, που επιβεβαιώνεται περαιτέρω από την πρόσκληση του Νετανιάχου στη Γαλλία και την εξομοίωση του αντισιωνισμού με τον αντισημιτισμό από τον Εμανουέλ Μακρόν. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη ήταν η συμμετοχή της Veolia και της Alstom στην κατασκευή του τραμ της Ιερουσαλήμ τη δεκαετία του 2000, που διασχίζει την Ανατολική Ιερουσαλήμ και οδηγεί σε ισραηλινούς εποικισμούς. Το γαλλικό κράτος, ακολουθώντας πιστά την ισραηλινή πολιτική του Τραμπ τα τελευταία χρόνια, υποστήριζε πάντα αυτή τη συμμετοχή, έστω και αν υπό την πίεση των κινητοποιήσεων η Veolia αναγκάστηκε να αποσυρθεί από τις συμφωνίες επέκτασης, αλλά η Egis και η Alstom συνεχίζουν να συνεργάζονται στη συντήρηση του δικτύου.

Απέναντι σε αυτό, οι αντικαπιταλιστές και όλοι οι δημοκράτες στη Γαλλία πρέπει να αναπτύξουν ενεργή αλληλεγγύη με όσους καταπιέζονται και υφίστανται εκμετάλλευση, ιδίως από τον δικό μας ιμπεριαλισμό. Περισσότερο από ηθικό καθήκον, είναι μια αντικειμενική αναγκαιότητα, γιατί τα συμφέροντά μας είναι κοινά με αυτούς τους λαούς και όχι με τους «δικούς μας» καπιταλιστές, κοινά συμφέροντα για να βάλουμε τέλος στις αδικίες, τις καταπιέσεις, τη διαφθορά, την εκμετάλλευση και τον παραγωγισμό και να θέσουμε τα θεμέλια για αλληλέγγυες κοινωνίες, που θα δίνουν ίσα δικαιώματα σε όλους, θα ικανοποιούν τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες, θα χειραφετούνται και θα προστατεύουν το περιβάλλον τους.

Léon Crémieux & Jacques Babel

23/11/2021

Μετάφραση: elaliberta.gr από:

Jacques Babel, Léon Crémieux, « L’impérialisme français : affaibli mais toujours toxique », L’Anticapitaliste, τεύχος 130, Νοέμβριος 2021, https://lanticapitaliste.org/actualite/international/limperialisme-francais-affaibli-mais-toujours-toxique. Αναδημοσίευση: Europe Solidaire Sans Frontières, 13 Νοεμβρίου 2021, http://www.europe-solidaire.org/spip.php?article60145

Jacques Babel, Léon Crémieux, “A weakened but still toxic imperialism”, International Viewpoint, 18 Νοεμβρίου 2021, https://internationalviewpoint.org/spip.php?article7404

[Αναδημοσίευση από το elaliberta.gr]

https://tpt4.org/?p=6951