Olivier Besancenot (NPA):

Κίτρινα γιλέκα σημαίνει εξέγερση

Αυτή η συνέντευξη δόθηκε στον Josu Egireun για το Viento Sur όπου δημοσιεύθηκε στις 12 Δεκεμβρίου με εισαγωγή του Egireun.

«Ο αγώνας των κίτρινων γιλέκων είναι ένας ταξικός αγώνας, μια σύγκρουση βασισμένη στο κοινωνικό μίσος … και όλες οι κατασταλτικές δυνάμεις στην υπηρεσία της αγιότητάς του κινητοποιήθηκαν εναντίον της … Ο βασιλιάς παραμένει γυμνός».

Gérard Mordillat, Telerama, 10 Δεκεμβρίου 2018

Περίπου ένα μήνα μετά την πρώτη κινητοποίησή τους και μετά από πολλά Σαββατοκύριακα με μια σειρά πανεθνικών διαμαρτυριών, το κίνημα των κίτρινων γιλέκων, το οποίο απορρίφτηκε αλαζονικά από την ελίτ και αντιμετώπισε πρωτοφανή καταστολή, ανάγκασε δύο φορές την κυβέρνηση να υποχωρήσει.

Η πρώτη έγινε στις 4 Δεκεμβρίου, όταν ο πρωθυπουργός πάγωσε τις αυξήσεις του φόρου για τα καύσιμα για έξι μήνες. Η δεύτερη έγινε όταν ο Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε μια σειρά παραχωρήσεων στις 10 Δεκεμβρίου. Ωστόσο, και οι δύο δεν κατάφεραν να ηρεμήσουν την οργή των κίτρινων γιλέκων, ούτε να πείσουν την πλειοψηφία του πληθυσμού που υποστηρίζει το κίνημα.

Από την αρχή, οι αριστερές πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις εξέφρασαν αμφιβολίες για αυτό το κίνημα: υποστηρίζεται από την άκρα δεξιά; Επειδή αντιτίθεται στις αυξήσεις των φόρων στα καύσιμα, είναι αντιπεριβαλλοντικό;

Αυτές οι αμφιβολίες διαλύθηκαν καθώς τα κοινωνικά κινήματα και τα συνδικάτα έχουν ενταχθεί στο κίνημα των κίτρινων γιλέκων σε τοπικό επίπεδο, κυρίως μετά την πανεθνική ημέρα κινητοποίησης ενάντια στην κλιματική αλλαγή στις 8 Δεκεμβρίου.

Και όλες εξαφανίστηκαν εξαιτίας μιας δημοσκόπησης που κυκλοφόρησε το France 2 TV που ρωτούσε τους διαδηλωτές των κίτρινων γιλέκων για τις πολιτικές τους προτιμήσεις και τις κύριες ανησυχίες τους: το 33 τοις εκατό λένε ότι δεν είναι ούτε αριστεροί ούτε δεξιοί, το 15 τοις εκατό περιγράφουν τους εαυτούς τους ως ακροαριστερούς και 5,4% ως ακροδεξιούς.

Τα δύο πιο σημαντικά αιτήματα μεταξύ των διαδηλωτών είναι να αυξήσει η κυβέρνηση την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και να μειώσει τους φόρους, ενώ η ανησυχία για τη μετανάστευση κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις. Και το αξιοσημείωτο είναι, ότι για πρώτη φορά στη Γαλλία, το κίνημα αποτελείται εξίσου από γυναίκες και άνδρες.

Είναι ένα κίνημα που αναπτύσσει τη δική του γλώσσα – μία γλώσσα που πρέπει να μάθουμε για να συζητήσουμε μαζί του. Πρόκειται για ένα κίνημα το οποίο, τις τελευταίες εβδομάδες, έχει δει τα εργατικά συνδικάτα να αρχίζουν διστακτικά να κινητοποιούνται.

Η μεγαλύτερη συνδικαλιστική συνομοσπονδία της Γαλλίας, η CGT (Γενική Συνομοσπονδία Εργατών), ζήτησε μια ημέρα γενικής κινητοποίησης στις 14 Δεκεμβρίου και σε ορισμένες περιοχές, όπως στο Ile-de-France, αυτή συγκέντρωσε υποστήριξη από άλλα συνδικάτα και ομοσπονδίες, όπως η FO (Εργατική Δύναμη), η FSU οι δημόσιοι υπάλληλοι στην Ενωμένη Ομοσπονδία Εργατών – η μεγαλύτερη συνδικαλιστική οργάνωση των δημοσίων υπαλλήλων, ο αριστερός συνασπισμός Solidaires και η Unef (Ένωση Γάλλων Φοιτητών).

Υπήρξαν επίσης μαχητικές κινητοποιήσεις στα σχολεία που δέχτηκαν σκληρή καταστολή, και κατάληψη του Πανεπιστημίου της Ναντέρ που ξεκίνησε στις 11 Δεκεμβρίου με συνέλευση 3.000 φοιτητών.

Josu Egireun

Josu Egireun: Πώς αξιολογείτε τις προτάσεις που έκανε ο Macron στο μήνυμά του προς το έθνος;

Olivier Besancenot: Αυτή είναι η δεύτερη φορά που η κυβέρνηση έχει υποχωρήσει μετά την ανακοίνωση της 4ης Δεκεμβρίου για την ακύρωση του φόρου στα καύσιμα. Τώρα υποχωρεί από την σχεδιαζόμενη αύξηση από 6,6% σε 8,3% στις Εισφορές Κοινωνικής Ασφάλισης (CSG) που είχαν επιβληθεί από τον Ιανουάριο του 2018.

Αυτές οι υποχωρήσεις αύξησαν την αυτοπεποίθηση όλων. Ο κόσμος άρχισε να συνειδητοποιεί το γεγονός ότι ο αγώνας αποδίδει. Φυσικά, τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί μέχρι τώρα είναι πολύ μέτρια και ήρθαν πολύ αργά, και πάνω απ’ όλα, είναι στάχτη στα μάτια.

Για παράδειγμα, η αύξηση του κατώτατου μισθού (SMIC) κατά 100 ευρώ ($ 114) δεν είναι αυτό που φαίνεται επειδή δεν είναι καθαρή αύξηση του SMIC, αλλά μόνο αύξηση της περιορισμένης κρατικής επιδότησης για εργαζόμενους με χαμηλό εισόδημα. Και αυτό θα καταβληθεί από τους φορολογούμενους, όχι από τους εργοδότες.

Έτσι, δεν πρόκειται για αύξηση του κατώτατου μισθού, αλλά μόνο για επιδότηση. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι μια πρόκληση για πολύ περισσότερο κόσμο και ως εκ τούτου οι κινητοποιήσεις θα συνεχιστούν.

Josu Egireun: Ένας ακτιβιστής των κίτρινων γιλέκων από την πόλη Rennes ορίζει το κίνημα ως «την σταγόνα της βενζίνης που ξεχείλισε τη δεξαμενή». Πώς θα περιγράφατε τα κίτρινα γιλέκα;

Olivier Besancenot: Νομίζω ότι είναι μια πραγματική εξέγερση. Δεν είναι ακόμη μια μαζική εξέγερση της πλειοψηφίας, αλλά είναι μια πραγματική εξέγερση.

Δεν είναι μια παραδοσιακή κοινωνική κινητοποίηση. Από την αρχή, έχει βρεθεί στην επίθεση. Μέχρι στιγμής στη Γαλλία, δεν έχουμε δει ένα γενικευμένο κίνημα να βρίσκεται στην επίθεση μετά το 1968.

Αυτό το κίνημα απαιτεί, κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο, την αύξηση των μισθών και τη μείωση του κόστους διαβίωσης – δηλαδή, απαιτεί μια ανακατανομή του πλούτου. Αυτό δεν είναι ένα αμυντικό κίνημα εναντίον αυτής ή εκείνης της κυβερνητικής αντιμεταρρύθμισης, αλλά ένας επιθετικός αγώνας.

Από την άλλη πλευρά, είναι ένα εντελώς ετερογενές κίνημα – το προϊόν μιας εξέγερσης που προέρχεται από τα βάθη της κοινωνίας. Δεν προέρχεται από τις παραδοσιακές οργανώσεις. Αυτό το κίνημα έχει αποκρυσταλώσει όλη την οργή και την αγανάκτηση που συσσωρεύεται στην κοινωνία – είναι ένα κίνημα στο οποίο συγχωνεύονται όλες οι προηγούμενες κινητοποιήσεις και όλος ο θυμός που μέχρι τώρα δεν είχε μεταφραστεί σε δράση βρίσκει διέξοδο. Στην πραγματικότητα, είναι η σταγόνα του νερού που ξεχείλισε το ποτήρι.

Josu Egireun: Κατά τη διάρκεια αυτών των τριών εβδομάδων κινητοποίησης, η αποφασιστικότητα του κινήματος, η ριζοσπαστική του φύση, αλλά ταυτόχρονα η δημοκρατική, οριζόντια λειτουργία και η ικανότητά του να οργανώνει τέσσερις μέρες πανεθνικής κινητοποίησης, προκαλούν εντύπωση.Καθώς επίσης, και ηξεκάθαρη πολιτικοποίηση αυτών που ενεργούν ως εκπρόσωποι, αν πάρουμε υπόψη ότι είναι άνθρωποι χωρίς προηγούμενη πολιτική εμπειρία.

Olivier Besancenot: Θα πρέπει να σημειωθεί εξαρχής ο τρόπος με τον οποίο καλύφθηκε η σύγκρουση από τον Τύπο και η απάντηση που δόθηκε από την πολιτική τάξη. Οι κινητοποιήσεις και οι ακτιβιστές του κινήματος αντιμετωπίστηκαν με μια ταξική αλαζονεία από την ελίτ, παρόμοια με την περιφρόνηση που είδαμε στη Γαλλία κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος για τη Συνταγματική Συνθήκη της Ευρώπης το 2005.

Τώρα, απέναντι σε αυτό, παρακολουθούμε μια πραγματική πολιτικοποίηση του λαού. Στη Γαλλία, αυτή τη στιγμή, υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, ίσως εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων που βρίσκονται σε διαδικασία πολιτικοποίησης σε χρόνο ρεκόρ.

Η πρόκληση για εμάς, εξ ονόματος των οργανωμένων κοινωνικών και πολιτικών κινημάτων στη Γαλλία, είναι να σταθούμε δίπλα σ’ αυτό το κίνημα έτσι ώστε να πάρει την μεγαλύτερη πιο δυνατή αντικαπιταλιστική έκφραση. Ωστόσο, δεν μπορούμε να αρνηθούμε την πραγματικότητα της εποχής μας, τους ελιγμούς και τις προσπάθειες της άκρας δεξιάς να το τραβήξει προς το μέρος της.

Πρόκειται για ένα πραγματικό πρόβλημα και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι υπάρχει κι αυτή η περίπτωση. Επομένως, η συνεργασία των κίτρινων γιλέκων και των κοινωνικών κινημάτων – που οργανώνεται από κάτω, σε τοπικό επίπεδο – αποτελεί ένα πολύ σημαντικό στοιχείο ως απάντηση στις προσπάθειες χειραγώγησης από την ακροδεξιά.

Η αποφασιστικότητα, ο ριζοσπαστισμός, η μαχητικότητα και η επαγρύπνηση εκατοντάδων ανθρώπων, τα οδοφράγματα στα Ηλύσια Πεδία – όλα αυτά φέρνουν στη μνήμη μια υπόγεια ιστορία επαναστάσεων και γενικών απεργιών στη Γαλλία.

Μας θυμίζουν επίσης τις ήττες του παραδοσιακού εργατικού κινήματος τα τελευταία 15 ή 20 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, το επίπεδο της αντιπαράθεσης δεν ξεπέρασε ένα συγκεκριμένο σημείο και πολλοί πίστευαν ότι η πιο ριζοσπαστική μας ιστορία είχε εξαφανιστεί από τη συλλογική συνείδηση.

Αλλά η πραγματικότητα ήταν διαφορετική. Ακόμη και οι άνθρωποι που δεν έχουν συμμετάσχει σε αυτές τις κινητοποιήσεις γνωρίζουν το αδιέξοδο που αντιμετωπίζουν οι παραδοσιακές μορφές αγώνα.

Μπορεί επίσης να είμαστε μάρτυρες μιας προσπάθειας επίλυσης των βασικών προβλημάτων, δημιουργίας ενός συσχετισμού που μπορεί να κερδίσει, αναζητώντας ένα σύντομο δρόμο που βασίζεται σε ριζοσπαστικές ενέργειες. Δηλαδή, ελπίζοντας ότι ορισμένες μορφές δράσης θα μπορούσαν, από μόνες τους, να λύσουν τα βαθύτερα προβλήματα.

Αλλά δεν υπάρχουν σύντομοι δρόμοι. Εάν θέλουμε να διώξουμε τον Μακρόν, πρέπει να γίνουμε πολυάριθμοι – πρέπει να ξεπεράσουμε το μέγεθος των σημερινών κινητοποιήσεων. Θα χρειαστεί να σπάσουμε το αόρατο όριο που μέχρι τώρα περιόρισε το πεδίο συμμετοχής, ακόμη και για τα κίτρινα γιλέκα.

Σήμερα αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα που το ξέρουμε πολύ καλά στη Γαλλία τα τελευταία χρόνια. Έχουμε δει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις, αλλά δεν μπορούν να προχωρήσουν περισσότερο.

Η καινοτομία των κίτρινων γιλέκων είναι ότι το 70% του πληθυσμού τους στηρίζει. Είμαστε μάρτυρες ενός σεναρίου παρόμοιο με αυτό που βιώσαμε στη Γαλλία το 1995, μια δυναμική που ορίσαμε ως «απεργία με εξουσιοδότησης» – που σημαίνει ότι το 10 τοις εκατό ενός συνδικάτου κινητοποιήθηκε για να αναλάβει δράση, ενώ το άλλο 70 τοις εκατό ήταν πρόθυμο να το υποστηρίξει.

Αυτό που πρέπει να γίνει είναι να μετατραπεί κάποια στιγμή αυτή η «εξουσιοδότηση» σε συλλογική δράση. Αυτός πραγματικά είναι ο μόνος τρόπος για να διώξουμε τον Μακρόν.

Josu Egireun: Πώς είναι δυνατόν αυτό το κίνημα να κάνει την κυβέρνηση να υποχωρήσει μέσα σε τρεις εβδομάδες, ενώ, για παράδειγμα, το 2010, εκατομμύρια άνθρωποι κινητοποιήθηκαν στους δρόμους ενάντια στη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, αλλά έχασαν αυτόν τον αγώνα;

Olivier Besancenot: Επειδή βλέπουμε μια δυνητική ενότητα την οποία φοβόταν η κυβέρνηση.

Έχει δοθεί μεγάλη προσοχή στις βίαιες συγκρούσεις στο Παρίσι, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι μεγάλα τμήματα του πληθυσμού συνεργάζονται παντού, συμπεριλαμβανομένων των συνταξιούχων, των εργαζομένων, των ανέργων και των φοιτητών – μια εβδομάδα πριν ξεκίνησαν κινητοποιήσεις σε μεταδευτεροβάθμια ιδρύματα.

Η νεολαία ειδικότερα, φοβίζει την κυβέρνηση. Πρέπει να επισημάνουμε τον σχεδόν μισοεξεγερσιακό χαρακτήρα των συνθημάτων που υιοθέτησε το κίνημα.

Δεν έχω γνωρίσει κινητοποιήσεις όπως αυτές – χιλιάδες άνθρωποι που θέλουν να πάνε στο κέντρο του Παρισιού, στα Ηλύσια Πεδία, όπως φαντάζομαι ότι οι αγρότες έκαναν στην εποχή τους όταν εξεγείρονταν εναντίον του άρχοντα, πηγαίνοντας στο κάστρο του για να του ζητήσουν το λόγο. Όλα αυτά βαραίνουν σε μεγάλο βαθμό στην κατάσταση.

Josu Egireun: Με δεδομένες τις πρώτες αντιδράσεις στις δηλώσεις του Μακρόν, όλα τα σημάδια δείχνουν ότι οι κινητοποιήσεις συνεχίζονται, γεγονός που εγείρει το ενδεχόμενο μιας μεγάλης κοινωνικής και πολιτικής κρίσης.Αλλά αυτή είναι μια κοινωνική και πολιτική κρίση που έρχεται σε μια εποχή που απουσιάζουν οι αριστερές εναλλακτικές λύσεις σε εθνικό επίπεδο.

Olivier Besancenot: Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι ότι από τώρα και στο εξής πρέπει να ξαναφτιάξουμε τα πάντα. Είμαστε μάρτυρες μιας πολιτικής κρίσης της Πέμπτης Δημοκρατίας και της πολιτικής εκπροσώπησης, και ο Μακρόν πληρώνει γι ’αυτήν. Λάβετε υπόψη ότι ο Μακρόν, κατά μία έννοια, ήταν η τελευταία επιλογή για την άρχουσα τάξη, ακόμα κι αν δεν ήταν η πρώτη επιλογή.

Ο Μακρόν τοποθετεί τον εαυτό του εκτός των παραδοσιακών κομμάτων. Ορισμένα τμήματα της ελίτ συνδέθηκαν μαζί του πριν από τις εκλογές και άλλα αργότερα. Και από την αρχή ξεκίνησε μια ισχυρή επίθεση εναντίον δύο εμβληματικών κοινωνικών δυνάμεων: των φοιτητών και της νεολαίας και των εργατών στους σιδηροδρόμους. Για τη φοιτητική νεολαία επέβαλε τη μεταρρύθμιση της επιλογής για το πανεπεπιστήμιο και για τους εργάτες στους σιδηροδρόμους διέλυσε τη δημόσια υπηρεσία σιδηροδρομικών μεταφορών.

Το πρόβλημα του Μακρόν είναι ότι η σημερινή πολιτική κρίση δεν θα του επιτρέψει να συνεχίσει σε αυτήν την πορεία. Ένα τμήμα της ελίτ πιστεύει ότι ο Μακρόν έχει αποδυναμωθεί και μπορεί να μην αποτελεί πλέον μια καλή επιλογή γι’ αυτούς. Εξάλλου, όσο λειτουργεί ο Μακρονισμός, λειτουργεί, αλλά όταν αποτύχει, απειλεί να δημιουργήσει κενό εξουσίας. Για 10 μέρες μέχρι την ομιλία της 10ης Δεκεμβρίου, ο Μακρόν ήταν απών από τη δράση και η ίδια η ομιλία δεν έκανε τίποτα παρά να ρίξει λάδι στη φωτιά.

Ως εκ τούτου, οι μόνες δυνατές, αξιόπιστες πολιτικές προοπτικές για το κοινωνικό κίνημα και την αριστερά είναι αυτό το κίνημα να κερδίζει, να πολιτικοποιείται και να αναπτύσσει μια μορφή πολιτικής εκπροσώπησης για το ίδιο.

Σε κάθε περίπτωση, δεν πιστεύουμε ότι μπορεί να δοθεί σαφής απάντηση στις επόμενες εκλογές – ειδικά στις Ευρωεκλογές, όπου η αριστερά είναι εντελώς κατακερματισμένη. Πρέπει να σκεφτούμε πέρα από αυτά.

Αυτό το κίνημα πρέπει να δημιουργήσει μια πολιτική βάση για έναν νέο κοινωνικό και πολιτικό σχηματισμό δυνάμεων. Με κάθε σεμνότητα, πιστεύω ότι πρώτ’ απ’ όλα πρέπει να ελπίζουμε. Και νομίζω ότι πρέπει να εξετάσουμε διεξοδικά όλα όσα δεν έχουν δουλέψει στις διάφορες προσπάθειες ανασυγκρότησης της αριστεράς.

Μετάφραση: e la libertà

Στα ισπανικά: Josu Egireun, Olivier Besancenot, «Se trata de una verdadera sublevación», Viento Sur, 12 Δεκεμβρίου 2018

Στα αγγλικά: Josu Egireun, Olivier Besancenot, «The yellow vests mean revolt», SocialistWorker.org, 19 Δεκεμβρίου 2018 (μετάφραση Todd Chretien)· International Viewpoint, 20 Δεκεμβρίου 2018