Γαλλία: Για την εξέγερση των συνοικιών

Σπάρτακος 82, Νοέμβρης 2005

Γαλλία:

Η εξέγερση των νέων από τις συνοικίες, συζήτηση με τον Πιερ Μιρσαλίς (σύντροφο της LCR)

Τη ίδια ώρα που εφημερίδες όπως η Liberation και η le Monde ασχολούνταν και επί βδομάδες με την προετοιμασία του συνεδρίου του Σοσιαλιστικού Κόμματος (πράγμα για το οποίο η τεράστια πλειοψηφία των Γάλλων αδιαφορεί πλήρως -σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις), οι επιπτώσεις του φιλελευθερισμού οδηγούσαν σε μια εξέγερση θυμού τους νέους από τα περίχωρα του Παρισιού, στην αρχή, αλλά και από άλλες φτωχές συνοικίες σε άλλες πόλεις της Γαλλίας στη συνέχεια. Την περασμένη νύχτα (7 Νοεμβρίου), είδαμε και σε μικρότερες πόλεις της Γαλλίας να καίγονται αυτοκίνητα ή και κτίρια. Η εξέγερση αυτή δεν εκπλήσσει και πολύ κόσμο στη Γαλλία, καθόσον μεταφράζει την αθλιότητα της καθημερινής ζωής στην οποία έχουν καταδικαστεί οι κάτοικοι των λαϊκών συνοικιών εδώ και χρόνια βυθισμένων στην απομόνωση και στην εξαθλίωση (κλείσιμο των δημοσίων υπηρεσιών, κατάργηση των τοπικών θέσεων κοινωνικής υποστήριξης, υψηλά ποσοστά ανεργίας, κλπ.). Όλα αυτά μέσα σε τελείως απάνθρωπους χώρους μπετόν, όπου τα ασανσέρ συχνά δεν δουλεύουν, τα γραμματοκιβώτια σπάνε και δεν αντικαθίστανται, κλπ. Ο πληθυσμός των συνοικιών αυτών περιλαμβάνει πολλά παιδιά μεταναστών και ο ρατσισμός επίσης είναι για αυτούς καθημερινή πραγματικότητα, που επιδεινώνεται από την πολιτική του υπουργού εσωτερικών, του πολύ φιλελεύθερου Νικολά Σαρκοζύ, τέως δημάρχου της πιο αστικής συνοικίας της Γαλλίας (Neuilly sur Seine), ο οποίος έχει πολλαπλασιάσει τους αστυνομικούς ελέγχους του τύπου «κόβω φάτσα και βγάζω συμπέρασμα». Άλλωστε, ακριβώς για να ξεφύγουν από έναν τέτοιο έλεγχο, δύο νεαροί έτρεξαν έως έναν σταθμό της γαλλικής ΔΕΗ όπου και σκοτώθηκαν από το ηλεκτροσόκ και αυτό ήταν η αφορμή για την εξέγερση θυμού των νεαρών της πόλης τους, Κλισύ σου Μπουά. Ωστόσο, στην εξέγερση αυτή επίσης δίπλα-δίπλα συμμετέχουν νεαροί που προέρχονται από μετανάστες και νεαροί «γαλλικής γενεάς», με κοινό σημείο την απελπισία απέναντι στο μέλλον.

Για να εκτιμήσουμε την κατάσταση, που ασφαλώς είναι δύσκολο τη στιγμή αυτή να προεξοφλήσουμε την κατάληξή της, μιλήσαμε με τον Pierre Mirsalis, αγωνιστή της LCR στην πόλη του Argenteuil, ένα από τα περίχωρα του Παρισιού που εδώ και καιρό γνωρίζει αυτή την κατάσταση εξαθλίωσης και εξέγερσης. Παλαιά «κόκκινη συνοικία», που επί χρόνια την κρατούσε το γαλλικό ΚΚ, η πόλη αυτή πέρασε πρόσφατα στην σιρακική δεξιά.

του Χρίστου Ιωνά, 7/11/2005

Σπάρτακος: Έγινε πολύς λόγος για το Αρζαντέιγ τις τελευταίες μέρες.

Πιέρ: Πράγματι, πριν μερικές μέρες, ο Σαρκοζύ έφτασε εδώ ένα βράδυ, χωρίς καν να το πει στο δήμαρχο, για να κάνει ένα από αυτά τα μηντιατικά σόου που σκηνοθετεί για να κατασκευάσει την εικόνα του δυνατού άνδρα. Μαζί με τον τύπο και την τηλεόραση, πήγε στην ZUP (= «Ζώνη επείγουσας πολεοδόμησης», που είναι ένας εξευγενισμένος όρος για να οριστούν οι περιφέρειες των μεγάλων πόλεων) και πολύ γρήγορα, καμιά 200-ριά νεαροί μαζεύτηκαν για να διαμαρτυρηθούν για την παρουσία του. Και εκεί είναι που μίλησε για «αλήτες» (racaille), αναφερόμενος στους νεαρούς αυτούς, έκφραση που ενίσχυσε τον θυμό όλων των νέων -αλλά και των λιγότερω νέων: ακόμα και αν τυπικά απλώς απαντούσε στην ερώτηση μιας από τους κατοίκους («πότε θα λύσετε το πρόβλημα με όλη αυτή την αλητεία;»), είναι προφανές για όλους -ακόμα και για τη δεξιά!- ότι ένας υπουργός δεν μπορεί να χρησιμοποιεί έναν τόσο υβριστικό όρο σαν «αλήτες», «καθάρματα» ή «υπόκοσμο» («θα τους ξεπαστρέψουμε όλους αυτούς τους αλήτες»).

Ήδη το κλίμα είναι εξαιρετικά τεταμένο στις συνοικίες της ZUP. Ακόμα και αν δεν σημειώθηκαν εξίσου σοβαρά επεισόδια με άλλες περιοχές, το πράγμα μπορεί να εκραγεί. Καμιόνια με γαλλικά ΜΑΤ (CRS) είναι σταθμευμένα μέσα στην ZUP, πράγμα που ισοδυναμεί με προβοκάτσια. Χωρίς να γυρίσω στο παρελθόν, πρέπει να θυμίσω ότι τον Ιούλη, υπήρξε ήδη στο Αρζαντέιγ μια νύχτα εξέγερσης των νέων με πλιάτσικο σε μαγαζιά. Αυτό ήταν μια πρόγευση.

Σπάρτακος: Πώς να οριστεί το κίνημα αυτό των νέων;

Πιέρ: Είναι ένα κίνημα όπου βρίσκουμε διάφορες συνιστώσες. Είναι νεαροί χωρίς καμία ελπίδα και που ζουν μια βία χωρίς αρχές: είναι για παράδειγμα οι νεαροί που είχαν επιτεθεί την Άνοιξη ενάντια στις διαδηλώσεις των μαθητών στο Παρίσι. Αλλά επίσης είναι και οι μαθητές που είχαν συμμετάσχει στις διαδηλώσεις αυτές, πράγμα που ακριβώς δείχνει την απουσία οριστικών ορίων μεταξύ όλων αυτών των νέων, που όλοι τους αντιμετωπίζουν ένα πολύ δύσκολο μέλλον. Είναι ακόμα οι νέοι διπλωματούχοι (4-ετούς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης!) που ποτέ δεν βρήκαν δουλειά που να αντιστοιχεί στην εκπαίδευσή τους και που κάνουν μικροδουλειές χωρίς προοπτική, καθώς πολλές από τις θέσεις σήμερα είναι ακριβώς πρόσκαιρες και υποπληρωμένες. Αλλά οι νέοι αυτοί συχνά μεταφράζουν το ζήτημα της απασχόλησης ως διάκριση σε βάρος τους, είτε σε όρους φυλετικής διάκρισης είτε σε όρους διάκρισης κατά των νέων. Υπάρχει επίσης στην εξέγερση αυτή και ένα φαινόμενο κοινοτισμού (που φαίνεται και από την επιδεικτική περηφάνεια των νεαρών του Σεν Ντενί για το ότι ανήκουν ακριβώς σε περιοχή τόσο γνωστή για τα κοινωνικά της προβλήματα, με σύνθημα το 9-3, από τον ταχυδρομικό κωδικό του νομού 93!), χωρίς να ξεχάσουμε και το φαινόμενο της «συμμορίας νεαρών». Έτσι, υπάρχει και μια πλευρά ανταγωνισμού ανάμεσα στις διάφορες περιοχές και το ότι «περνάς στην τηλεόραση» ενισχύει τη διάσταση αυτήν.

Σπάρτακος: Είναι άραγε ένα απολίτικο ή και αντι-πολιτικό κίνημα;

Πιέρ: Είναι σίγουρο ότι το κίνημα αυτό δεν καθοδηγείται από κάποια επαναστατική οργάνωση, ούτε εξάλλου και από καμία οποιαδήποτε οργάνωση! Αλλά υπάρχει ωστόσο το διάχυτο αίσθημα ότι η αστική αυτή βία απαντάει στην κοινωνική βία την οποία υφίστανται. Και μάλιστα με μεγάλες αντιφάσεις, καθώς βλέπουμε π.χ. την ενδεχόμενη διαδικασία πολιτικοποίησης που εκφράζει το σύνθημα «Σαρκοζύ παραιτήσου!», το οποίο προβάλλεται από μια μη αμελητέα μερίδα των νεαρών αυτών. Η ιδεώδης κατάσταση θα ήταν η σύγκλιση με το κοινωνικό κίνημα, αλλά δυστυχώς απέχουμε ακόμα πολύ από κάτι τέτοιο.

Σπάρτακος: Τί κάνει η αριστερά σε αυτή την κατάσταση;

Πιέρ: Για το Σοσιαλιστικό Κόμμα, τα πράγματα είναι απλά: δεν κάνει τίποτα και ακόμα χειρότερα υποστηρίζει τον Σαρκοζύ, όπως το εξηγεί ο εκπρόσωπος τύπου του, Julien Dray: το παλαιό αυτό μέλος της LCR έχει προδώσει εδώ και πολύ καιρό την υπόθεση των εργαζομένων και θεωρεί προφανώς τον εαυτό του ως έναν μέλλοντα υπουργό εσωτερικών! Για το γαλλικό ΚΚ, το πράγμα είναι πιο σύνθετο, με πολλαπλές θέσεις: εάν η γραμματέας Μαρί-Ζωρζ Μπυφέ απαιτεί την παραίτηση του Σακροζύ, ο δήμαρχος της Βενισιέ, μιας εργατικής συνοικίας της Λυόν και εκπρόσωπος των νοσταλγών του σταλινισμού, τον υποστηρίζει! Ένα μαθητικό 4-λιδο της Κομμουνιστικής Νεολαίας βάζει στο ίδιο σακί τους μπάτσους και τους «ταραχοποιούς»… Στην πραγματικότητα, ο ένας λόγος που εξηγεί αυτές τις δυσκολίες είναι και η θέληση να στηριχτεί η εκλογική πελατεία του ΚΚ, η οποία ζει μέσα στις εξεγερμένες συνοικίες και βλέπει συχνά τα αυτοκίνητά της να καίγονται από νεαρούς που αυτοί δεν ψηφίζουν. Εξάλλου, το ΚΚΓ κάλεσε μόνο του σε μια συγκέντρωση την Παρασκευή 4 Νοεμβρίου μπροστά από την κατοικία του πρωθυπουργού: η LCR πήγε εκεί, αλλά προφανώς δεν ήταν και ιδεώδες το πλαίσιο της κινητοποίησης: υπήρχαν καμιά 300-αριά άνθρωποι!

Από την πλευρά της η LCR κάλεσε την Παρασκευή μια ενωτική σύσκεψη, στην οποία συμμετείχαν καμιά δεκαριά οργανώσεις και κόμματα, όπως το γαλλικό ΚΚ, η Λίγκα Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, κλπ. Η πρόταση είναι να διοργανωθούν ενωτικά, την Τετάρτη 9 Νοεμβρίου, μια σειρά από λαϊκές συγκεντρώσεις μέσα στις ίδιες τις συνοικίες για να απαιτηθεί η παραίτηση του Σαρκοζύ -αυτό είναι ένα ελάχιστο, αφού είναι όλη η πολιτική της κυβέρνησης που πρέπει να αμφισβητηθεί!- καθώς και να ζητηθούν μέσα για τις συνοικίες: ο φιλελευθερισμός στο χώρο του δημόσιου προϋπολογισμού είναι η κατάργηση χιλιάδων θέσεων εργασίας για τις συνοικιακές οργανώσεις που κάνουν μια τεράστια κοινωνική εργασία, είναι η κατάργηση των κοινωνικών πολιτικών. Από την άποψη αυτήν, μια άλλη ημερομηνία είναι επίσης πολύ σημαντική: είναι η εθνική διαδήλωση στις 19 Νοεμβρίου για την υπεράσπιση των δημοσίων υπηρεσιών, ενάντια στην ιδιωτικοποίηση (αέριο, ηλεκτρισμός, σιδηρόδρομοι, κλπ.), με κάλεσμα της ομοσπονδίας που έχουν φτιάξει ορισμένοι αιρετοί, οι οποίοι λένε εδώ και καιρό ότι, εάν καταργήσουμε το πλέγμα των δημοσίων υπηρεσιών, τότε θα πάμε σε κοινωνική καταστροφή. Νά λοιπόν, που ήδη είμαστε μέσα! Και ίσως να μην είναι παρά μόνο η αρχή…