«Ολυμπιακή ασφάλεια», η Αθήνα θωρακίζεται
Ολυμπιακοί ή κοινωνικοί αγώνες;
Το κείμενο αποτελεί εισήγηση του συγγραφέα σε εκδήλωση που διοργάνωσε στις 19/5/2004 το Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ με τον παραπάνω τίτλο, στο ΕΜΠ στο αμφιθέατρο ΜΑΧ, με την συμμετοχή των: Ελένης Πορτάλιου, καθηγήτριας ΕΜΠ, Αντώνη Καραββά, μέλους του Συντονιστικού Υγείας του ΕΚΦ, Δημήτρη Χριστόπουλου, προέδρου της Ελληνικής ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, και Θοδωρή µέη, μέλους της Καμπάνιας Αντί-2004, και του ΕΚΦ.
του Θοδωρή Ζέη
Ολυμπιακοί αγώνες: Από την προβολή της εθνικής ισχύος στον Αγώνα κατά της Τρομοκρατίας
Το 1931, δηλαδή δυο χρόνια πριν καταλάβουν οι Ναζί την εξουσία στην Γερμανία, αναγγέλθηκε η ανάληψη των ΟΑ από το Βερολίνο. Είναι χαρακτηριστικό, ότι για τους Ναζί, αρχικά ήταν ένα πολιτικό πρόβλημα αυτή η διοργάνωση, που τους κληροδοτούσε η εποχή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, καθώς έβλεπαν στους ΟΑ τον κίνδυνο να εκφραστεί ένας ορισμένος διεθνισμός ή πασιφισμός.(1) Στην συνέχεια όμως, εκμεταλλεύτηκαν ακριβώς τις επικοινωνιακές δυνατότητες της Ολυμπιάδας και μετέτρεψαν τους αγώνες σε ένα γιγάντιο θέαμα που ήθελε να δείξει σε όλο τον κόσμο ότι η Νέα Γερμανία είναι μια ισχυρή, φιλειρηνική και αξιοσέβαστη χώρα, αποκρύπτοντας την βίαιη στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας, κι ότι το πολιτικό και πολιτιστικό πρόγραμμα του Ναζισμού δεν είναι παρά ένας ιστορικός μονόδρομος. Ανέθεσαν μάλιστα στην ανεπίσημα συνεργαζόμενη σκηνοθέτιδα του Ναζιστικού Κόμματος, την Leni Riefenstahl, να γυρίσει ένα σχετικό ντοκιμαντέρ για τους Αγώνες , που παρόλο που επικεντρωνόταν βασικά στα σπορ, πέτυχε να αναδείξει πειστικά όλες τις αξίες της ολοκληρωτικής ιδεολογίας. Είναι γνωστό επίσης, αν και δεν έχει προβληθεί όσο θα έπρεπε για προφανείς λόγους, ότι η ιδέα της Ολυμπιακής Φλόγας και των παρελκόμενων τελετών (αφή, περιφορά κ.λπ.), ήταν Γκεμπελσικής έμπνευσης. Θα επιστρέψουμε όμως σε λίγο στο Ναζιστικό Ολυμπιακό πρότυπο για να μιλήσουμε για την Ολυμπιακή Ασφάλεια και τις ιστορικές αναλογίες.
Οι ΟΑ, ένα θεαματικό γεγονός, γνήσιο τέκνο μιας νεωτερικότητας της εικόνας και του μαζικού, έχει την ικανότητα γι αυτό να αναπλαισιώνει και να επικοινωνεί αποτελεσματικά μεγάλες ποσότητες πολιτικών μηνυμάτων, καθιστώντας τα αποδεκτά από τις λαϊκές τάξεις. Αν επιχειρούσαμε εξάλλου μια περιοδολόγηση της μεταπολεμικής ιστορίας με άξονα τις Ολυμπιάδες, θα είχαμε να κάνουμε με μια ιστορία της ισχύος και της κυριαρχίας σε επίπεδο διεθνών σχέσεων, και με μια ιστορία της συναίνεσης και καταστολής στο εσωτερικό των κοινωνιών των διοργανωτριών χωρών. Θα πρέπει λοιπόν να δούμε τους ΟΑ σαν ένα θεαματικό επεισόδιο, σημαντικό όμως ως προς τις συνέπειες, σε μια αλυσίδα κοινωνικών και πολιτικών διεργασιών.
Η ιδρυτική τομή μιας τέτοιας ιστορίας, είναι οπωσδήποτε το έτος 1936 δηλαδή οι ΟΑ του Βερολίνου. (βρισκόμαστε όπως είπαμε στην καρδιά της νεωτερικότητας της εικόνας και της μαζικής χρήσης της), Στον μεταπολεμικό κόσμο, κυριάρχησαν οι αντιθέσεις, στην αρχή ελεύθερου κόσμου και ναζισμού, ενώ στη συνέχεια, ο ψυχροπολεμικός κώδικας της σύγκρουσης των δυο κόσμων.
Στο Μεξικό το 1968, η κυβέρνηση προσπάθησε να ωραιοποιήσει την εικόνα ενός κράτους συμμάχου των ΗΠΑ, που φιλοδοξούσε να παίξει ένα ηγετικό ρόλο στον τρίτο κόσμο, και την ίδια στιγμή προτίμησε να αιματοκυλίσει τις φοιτητικές διαμαρτυρίες για τα έργα βιτρίνας σε μια κατάσταση φτώχειας και πείνας, παρά να διαταράξει την διεξαγωγή των αγώνων. Το 1972, στο Μόναχο η Γερμανία προβάλλει τον εαυτό της σαν ανερχόμενη υπερδύναμη αποκαθαρμένη από το ναζιστικό άγος. Το 1980, η πάλαι ποτέ κραταιά ΕΣΣΔ, προπαγανδίζει ένα καθεστώς που δεν του μένουν ούτε δέκα χρόνια ζωής. Το 1988, η Κορέα στην Σεούλ προβάλλει την οικονομική της άνοδο και κρατά στην σκιά το δικτατορικό καθεστώς της. Τέλος, το 1984 και το 1992 οι ΗΠΑ στο Λος Άντζελες και στην Ατλάντα, εμφανίζονται ως η μόνη αυτοκρατορία στον πλανήτη, η τεχνολογική και στρατιωτική υπερδύναμη.
Το τέλος της παραπάνω περιοδολόγησης, μας βρίσκει σήμερα σε οριακό σημείο. Βρισκόμαστε σήμερα μπροστά σε μια νέα (;) συγκυρία, καθώς εδώ και δέκα περίπου χρόνια, έχουμε εισέλθει στο νέο εκβιαστικό δίλημμα ασφάλεια ή ελευθερία που έχει αντικαταστήσει την ψυχροπολεμική νεύρωση.
Η βασική θέση που θέλω εδώ να υποστηρίξω, είναι ότι με πρόσχημα την έγκαιρη παράδοση των Ολυμπιακών Έργων, την ασφαλή διεξαγωγή των ΟΑ και με αιχμή του δόρατος την επιχείρηση Ολυμπιακή Ασφάλεια, επιταχύνεται η εγκατάσταση ενός σκηνικού που περιέχει στοιχεία αυτού που ονομάζουμε «Κατάσταση (Έκτακτης) Ανάγκης». Αυτό βέβαια δεν είναι μια καινούργια εξέλιξη για τα Ευρωπαϊκά δεδομένα.
Οι αντοχές των δημοκρατικών ελευθεριών και των ατομικών δικαιωμάτων δοκιμάζονται σκληρά τα τελευταία δεκαπέντε τουλάχιστον χρόνια και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού κι αυτό σχετίζεται οπωσδήποτε με την αυξανόμενη κρίση των θεσμών του φιλελεύθερου Κράτους την κατάρρευση του Κοινωνικού Κράτους και την εντεινόμενη φτωχοποίηση μεγάλων μαζών του πληθυσμού.
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά:
Το 1996 η κυβέρνηση Σημίτη διεκδικεί για την Ελλάδα την διοργάνωση των 100στών ΟΑ. Η ελληνική αστική τάξη φιλοδοξεί να δώσει την εικόνα μιας ανεπτυγμένης οικονομίας με τεράστιες δυνατότητες και μιας χώρας ομοιογενούς εθνικά, με σταθερή πολιτική ζωή που αποτελεί παράγοντα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Προσδοκά δε συγκεκριμένα οφέλη στην προσπάθεια διείσδυσης του ελληνικού κεφαλαίου στις γειτονικές χώρες. Όμως το 1996 δεν είναι ακόμη ώριμες οι πολιτικές και οικονομικές συνθήκες. Ο πόλεμος στην Γιουγκοσλαβία δημιουργεί τις προϋποθέσεις για επέκταση των ελληνικών εταιριών στις βαλκανικές χώρες και η Ελλάδα παίζει επιτυχημένα τον ιμπεριαλιστικό της ρόλο. Η επιβράβευση που δεν άργησε να έρθει με την ανάληψη των ΟΑ του 2004, απλώς επιτάχυνε με πολύ γρήγορους ρυθμούς, διεργασίες που είχαν αρχίσει ήδη να συντελούνται σε στρατηγικούς τομείς, όπως αυξήσεις κεφαλαίου κατασκευαστικών εταιριών, συγχωνεύσεις, αγορά τεχνογνωσίας, σύνδεση ξένων επιχειρηματικών ομίλων με ελληνικές εταιρίες. Το «όραμα» του 1996 μπορεί τώρα να γίνει πραγματικότητα. Σύντομα τα πράγματα εκτρέπονται σε μια άνευ προηγουμένου υστερική εθνικιστική προπαγάνδα για την «Νέα Μεγάλη Ιδέα», στα όρια του ρατσισμού.
Η νέα «Μεγάλη Ιδέα του Έθνους» συναντά τον «Αγώνα κατά της Τρομοκρατίας»
Όμως στο σημείο αυτό, η «εθνική μεγάλη ιδέα» συναντά τον «αγώνα κατά της τρομοκρατίας» και την στρατηγική της μηδενικής ανοχής και τα πράγματα παίρνουν μια ανεξέλεγκτη τροπή. Πολλοί θεωρούν ότι το ιδρυτικό γεγονός αυτής της νέας εποχής είναι η 11η του Σεπτέμβρη του 2001. Η ημερομηνία αυτή σίγουρα αποτελεί ένα ορόσημο, η αλήθεια όμως είναι ότι η στρατηγική ασφάλειας αποτελεί ένα παλιό και διαρκώς ανανεούμενο πολιτικό πρόγραμμα. Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του Ε80, οι κυρίαρχες δυνάμεις του αμερικανικού κατεστημένου, ορίζουν ως εστίες διεθνούς τρομοκρατίας μια σειρά από κράτη ή δυνάμεις αντιπολιτευόμενες ή μη, ή καταστάσεις που προέκυψαν από επαναστάσεις, αντάρτικα κλπ. (2) (Τεχεράνη, Λιβύη, αντάρτικα Λατινικής Αμερικής, Παλαιστίνη κλπ.) Αντίστοιχα, στην Ευρώπη, η ευρωπαϊκή στρατηγική ασφάλειας αναβαθμίζεται και υιοθετείται σταδιακά από τα κράτη-μέλη. Για παράδειγμα, η Σύμβαση του Στρασβούργου του 1977 για την καταστολή της τρομοκρατίας και η σταδιακή επικύρωσή της από τα κράτη – μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, και αργότερα οι συμφωνίες αστυνομικής συνεργασίας TREVI & EUROPOL, το σύστημα ελέγχου της συνθήκης Σένγκεν κ.λπ. Μια σε βάθος συζήτηση για τα παραπάνω ξεφεύγει βέβαια από τα όρια της σημερινής εκδήλωσης, απλώς να πούμε εδώ συνοπτικά ότι σε γενικές γραμμές μετά το 1989, και την πολιτική αστάθεια που ακολούθησε, η «νέα τάξη πραγμάτων» στοχοθέτησε τον ισλαμικό φονταμενταλισμό ως τον απόλυτο εχθρό του συστήματος που αντικατέστησε τον κομμουνισμό και η σύγκρουση δεν άργησε να πλήξει το εσωτερικό του γιγαντωμένου δικτύου των δυτικών μητροπόλεων, που μαστίζονταν ήδη από το πρώτο κύμα άγριου νεοφιλελευθερισμού.
Σήμερα, ο αγώνας κατά της τρομοκρατίας εξελίσσεται σε ένα ανώτερο επίπεδο, με ευρύτατο συντονισμό δυνάμεων με αναβαθμισμένα μέσα, με χαλαρωμένο σε σημαντικό βαθμό το πλαίσιο δημοκρατικών εγγυήσεων του φιλελεύθερης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Το εργαλείο όμως που διάνοιξε την αρχική ρωγμή στο προστατευτικό δίχτυ των δημοκρατικών εγγυήσεων, ήταν η σταδιακή διεύρυνση της έννοιας της τρομοκρατίας και η παράλληλη αποπολιτικοποίησή της: ποινικοποιείται σταδιακά οποιαδήποτε «αντικοινωνική πρακτική» θέτει υπό αμφισβήτηση την τάξη και απειλεί το «γενικό δημόσιο συμφέρον». Σε μια τέτοια κινούμενη άμμο αποκτά για τους κυρίαρχους τεράστια σημασία η πρόληψη της διάχυσης των «κινδύνων» και πρόληψη σημαίνει δυνατότητα ελέγχου, παρακολούθησης και επεξεργασίας πληροφοριών.
Αυτό είναι το εκβιαστικά ασφυκτικό πλαίσιο – το οποίο εντείνεται από τα πρόσφατα γεγονότα της Μαδρίτης – εντός του οποίου καλείται η Αθήνα να διοργανώσει μαζί με τις άλλες Ολυμπιακές πόλεις τους αγώνες σε δυο μήνες από σήμερα. Το έδαφος έχει προετοιμαστεί από τον αντιτρομοκρατικό νόμο 2928 του 2001 «για την προστασία του πολίτη από αξιόποινες πράξεις εγκληματικών οργανώσεων», τις μιντιακές συλλήψεις που ακολούθησαν και τις δίκες που κρατάνε μέχρι σήμερα και άνοιξαν ήδη το δρόμο για ένα σωρό εκτροπές. Οι δίκες αυτές ξεκίνησαν πριν από δύο χρόνια, με την παρουσία ενός γυάλινου κλουβιού στην αίθουσα του δικαστηρίου, που απομακρύνθηκε μέσα στην γενική κατακραυγή και κινδυνεύουν να τελειώσουν (;) κανείς δεν ξέρει πότε, αλλά με τον εγκλεισμό των οριστικά καταδικασθέντων, για πρώτη φορά στην ιστορία του σωφρονιστικού μας συστήματος, στις ειδικής ασφαλείας φυλακές που χτίστηκαν στον Θεσσαλικό Κάμπο. (Πρόκειται για την πιο κομψή ονομασία που επιχειρεί να κρύψει στην ουσία μια πράξη πολιτικής αντεκδίκησης). Ο δεύτερος αντιτρομοκρατικός νόμος θα ψηφιστεί πριν τους ΟΑ, και θα είναι πιο αυστηρός. Τα βασικά του σημεία έχουν ήδη γίνει γνωστά. (3)
Ολυμπιακή Ασφάλεια: Μια οιονεί «κατάσταση έκτακτης ανάγκης»
Ας ξαναγυρίσουμε σ’ αυτό το σημείο στην αρχική θέση μας: Με πρόσχημα τους ΟΑ εντείνεται αυτή την περίοδο και στην Ελλάδα μια διαδικασία βήμα προς βήμα εγκατάστασης στοιχείων που παραπέμπουν σε μια οιονεί»Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης». Όπως ξέρουμε «Κατάσταση Ανάγκης» είναι η «θεσμοποιημένη αναστολή των ατομικών ελευθεριών». (4) Πρόκειται για την Κατάσταση Πολιορκίας όρο που προέρχεται από μια συνταγματική ιστορία του πρόσφατου σχετικά συγκρουσιακού παρελθόντος και αφορά την αναστολή της ισχύος διατάξεων που κατοχυρώνουν τα κυριότερα ατομικά δικαιώματα, στοχεύει δε στην προστασία της ασφάλειας του Κράτους σε περίπτωση πολέμου ή άλλου δημόσιου κινδύνου που απειλεί την ζωή του έθνους.(5) Είναι λοιπόν δυνατόν με βάση το Σύνταγμα, να ανασταλεί είτε σε όλη την επικράτεια είτε σε τμήμα της, η ισχύς διατάξεων που κατοχυρώνουν ατομικά δικαιώματα, εν όλω ή εν μέρει (ελευθερία διακίνησης, προστασία της προσωπικής ασφάλειας, άσυλο της κατοικίας, ελευθερία των συναθροίσεων, ελευθερία της γνώμης και του τύπου, απόρρητο των επιστολών, δικαίωμα στην εργασία και απαγόρευση της αναγκαστικής εργασίας, συνδικαλιστική ελευθερία και δικαίωμα απεργίας).
Το Σύνταγμα προβλέπει επίσης τις ουσιαστικές προϋποθέσεις για την αναστολή των παραπάνω ελευθεριών: περίπτωση πολέμου ή επιστρατεύσεως εξαιτίας σοβαρών κινδύνων, περίπτωση σοβαρής διαταραχής ή έκδηλης απειλής της δημόσιας τάξεως και ασφάλειας από εσωτερικούς κινδύνους
Οι δυο παραπάνω προϋποθέσεις φέρουν όπως μπορούμε να υποθέσουμε κάποιο ιστορικό φορτίο και παραπέμπουν σε μια ιστορία πολεμικών συγκρούσεων και εσωτερικών αναταραχών (στρατιωτικά κινήματα, εμφύλιος κ.λπ.).
Ήδη η διατύπωση του συνταγματικού κειμένου στο σημείο αυτό ιδίως όσον αφορά τους όρους της δεύτερης προϋπόθεσης, είναι προβληματική και ασαφής. Φυσικά για να ανασταλεί η ισχύς των παραπάνω διατάξεων, πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή Νόμος περί Καταστάσεως Πολιορκίας, ο οποίος θα περιέχει τους κανόνες που θα αντικαθιστούν τις διατάξεις που ανεστάλησαν και θα επιβάλει την ανάληψη των εξουσιών των πολιτικών αρχών για την ασφάλεια του Κράτους και την διατήρηση της τάξης, από στρατιωτική αρχή.
Πώς διαγράφεται τώρα η κατάσταση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε σήμερα εν όψει ΟΑ σε σχέση με την παραπάνω θέση μας:
Πρώτα απ’ όλα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι οι θεσμικές παρεμβάσεις και ρυθμίσεις είναι προς το παρόν λίγες, αλλά έχει προηγηθεί έντονη προπαγάνδα μέσω των ΜΜΕ για το τι θα αφορούν αυτές οι ρυθμίσεις για το τεστάρισμα των αντοχών και της ομαλής αποδοχής τους.(6) Επίσης, όπως προκύπτει από όσα έχουμε πει μέχρι τώρα, θα πρέπει να δούμε τις όποιες ρυθμίσεις, σε συνδυασμό και σαν συνέχεια της προηγηθείσας επικαιροποίησης του θεσμικού οπλοστασίου. Θυμίζω εν συντομία: Συνθήκη Σένγκεν, Νόμος 2472 για την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και την σύσταση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Νόμος 2928/2001 (Τρομονόμος).
Οι μέχρι τώρα ρυθμίσεις, αλλά και ότι σχεδιάζεται, αφορούν κυρίως θέματα ασφάλειας. Εδώ κεντρικό ρόλο παίζει η σύσταση ειδικής υπηρεσίας, της Διεύθυνση Ασφάλειας Ολυμπιακών Αγώνων, (στο εξής ΔΑΟΑ), στο πλαίσιο της Ελληνικής Αστυνομίας η οποία συγκεντρώνει πολλές αρμοδιότητες και απολαμβάνει μεγάλης αυτονομίας. Η ΔΑΟΑ έχει στελεχωθεί με προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας, του Λιμενικού Σώματος, του Πυροσβεστικού Σώματος, της ΕΥΠ και των ενόπλων δυνάμεων και αποστολή της είναι ο σχεδιασμός των μέτρων ασφαλείας κατά την διάρκεια της προετοιμασίας και της διεξαγωγής των αγώνων και ο συντονισμός όλων των φορέων που εμπλέκονται στα θέματα ασφάλειας των ΟΑ. Υπάρχει βέβαια και η Γενική Διεύθυνση Ασφάλειας του ΑΘΗΝΑ 2004 που συντονίζει την δράση της με αυτή της ΔΑΟΑ και τους Ολυμπιακούς Φορείς. Η διεύθυνση αυτή έχει προσλάβει ειδικούς συμβούλους ασφάλειας από τις προηγούμενες διοργανώτριες πόλεις.
Παράλληλα ο ΑΘΗΝΑ 2004 και η ΔΑΟΑ, συνεργάζονται με την Ολυμπιακή Συμβουλευτική Ομάδα (ΟΣΟ), στην οποία συμμετέχουν επτά χώρες με σημαντική εμπειρία σε θέματα ασφάλειας μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων. Οι χώρες αυτές (Αυστραλία, Γαλλία, Γερμανία, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία και Ισραήλ), προσφέρουν τεχνογνωσία σε διάφορα θέματα σχεδιασμού επιχειρήσεων και εκπαίδευσης. Πραγματοποιούν τακτικές ασκήσεις ετοιμότητας με τη συνεργασία της Βρετανικής Αστυνομίας και ειδικές εκπαιδεύσεις με τη συνεργασία μυστικών υπηρεσιών των παραπάνω χωρών. Για την επιτυχή εκτέλεση του έργου των υπηρεσιών αυτών πρωτεύοντα ρόλο θα παίξει η συλλογή, έλεγχος και επεξεργασία πληροφοριών και των πηγών τους, για τον προσδιορισμό των απειλών των ΟΑ είτε από το εξωτερικό είτε από το εσωτερικό. ΚαθΕ όλη τη διάρκεια των αγώνων θα λειτουργεί πλήρες δίκτυο πληροφοριών σε επίπεδο χώρας αλλά και διεθνές, σε συνεργασία με την INTERPOL και EUROPOL, που θα παρέχει διαρκή ροή πληροφοριών στην ΔΑΟΑ. Ειδικό τμήμα Τύπου και Ενημέρωσης της ΔΑΟΑ, θα φροντίζει την επικοινωνία με τα ΜΜΕ και το κοινό σε θέματα ασφάλειας για να διαμορφώνει κλίμα συναίνεσης και αποδοχής των μέτρων ασφαλείας που θα υιοθετηθούν, θα προκαλέσει την συμμετοχή εθελοντών στα μέτρα ασφαλείας και θα δημιουργήσει συνθήκες αποτροπής της όποιας δραστηριότητας θέτει σε κίνδυνο την διοργάνωση.
Σύμφωνα με ανώτατους εκπρόσωπους της Ελληνικής Αστυνομίας «στις συνθήκες αυτές, καμία απειλή δεν είναι δευτερεύουσας ή ήσσονος σημασίας…»Όλα ερευνώνται, όλα συνεκτιμώνται, είναι το δόγμα της μηδενικής ανοχής. Φυσικά όλα τα παραπάνω προβλέπονται βάσει νόμων του Ελληνικού Κράτους. Είμαστε συντεταγμένη Πολιτεία όπως συνήθιζε να λεει ο εισαγγελέας Ιωάννης Διώτης. Πόσο μακριά απέχουν όμως όλα αυτά από την πραγματική δυνατότητα δημοκρατικού ελέγχου; Ποια αρχή θα ελέγξει ποτέ σε βάθος και χάριν της προστασίας ποιου έννομου αγαθού την δράση ελληνικών και ξένων μυστικών υπηρεσιών από τη στιγμή που η ασφαλής διεξαγωγή των αγώνων κοντεύει να πάρει την θέση του «σεβασμού και της προστασίας της αξίας του ανθρώπου ως πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας» όπως προβλέπει το φιλελεύθερο μας Σύνταγμα στο άρθρο 2 παρ. 1;(7) Πρόκειται για παρεμβάσεις που αναδεικνύουν ανάγλυφα το περίφημο δημοκρατικό έλλειμμα και την κάμψη της αρχής του κράτους δικαίου, φαινόμενα που συναντάμε όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Αλλά δεν είναι μόνο τα παραπάνω. Σύμφωνα με την ηγεσία της Ελληνικής Αστυνομίας, «η μικρή αλλά ισχυρή Ελλάδα θα διαθέσει τη μεγαλύτερη δύναμη ασφαλείας στην ιστορία του θεσμού, τετραπλάσια από τις τελευταίες διοργανώσεις, δηλαδή περίπου 45.000 αστυνομικούς, 4000 λιμενικούς, 7000 στρατιώτες και αξιωματικούς». Εδώ έχουμε αίφνης ένα νέο θεσμικό ρόλο των ενόπλων δυνάμεων όσον αφορά την συμμετοχή τους στην Γενική Ανάγκη Προετοιμασίας της χώρας για την αντιμετώπιση των λεγόμενων «ασύμμετρων απειλών» οι οποίες συμπεριλαμβάνουν τις σύγχρονες μορφές «τρομοκρατίας» και το οργανωμένο έγκλημα.(8) Πρόκειται για εφαρμογή του «Νέου Σφαιρικού Δόγματος Ασφαλείας» και την διαπίστωση ότι για την αποτελεσματική ασφάλεια πολιτών, εγκαταστάσεων και στόχων (ολόκληρη η Αττική και οι Ολυμπιακές πόλεις, τα λιμάνια και τα αεροδρόμια της χώρας), δεν επαρκεί η ΕΛ.ΑΣ. και πρέπει συμπληρωματικά να ενισχυθεί στο έργο αυτό από ειδικές μονάδες του στρατού κατάλληλα εξοπλισμένες, σε συνδυασμό και με την αρωγή των εθελοντών. Η δράση αυτών των μονάδων θα είναι είτε αυτοτελής και διακριτή είτε υπαγόμενη διοικητικά στις Αρχές Ασφαλείας.
Τι κρατάμε από τα παραπάνω μέχρι στιγμής; Ότι στρατό στην Αθήνα αλλά και σε άλλες πόλεις είχαμε να δούμε -εκτός από τις παρελάσεις στις εθνικές επετείους- από την εποχή της στρατιωτικής δικτατορίας! Βεβαίως και πάλι υπάρχει νόμος που προβλέπει ειδικότερα την διάθεση προσωπικού των ενόπλων δυνάμεων για την λήψη μέτρων τάξης και ασφάλειας κατά την προετοιμασία και τέλεση των ΟΑ και των παραΟΑ, που προβλέπει επίσης τα καθήκοντα αυτού του προσωπικού και τον τρόπο εκτέλεσης τους, την εκπαίδευσή του και τον οπλισμό του.
Αλλά το θέμα είναι τεράστιο και δεν εξαντλείται εδώ. Η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες της Νότιας Ευρώπης που έζησε τα αρνητικά βιώματα του εμφυλίου και της δικτατορίας, την πυγμή του αυταρχικού κράτους. Η Κατάσταση Ανάγκης είναι χαραγμένη στην πολιτική και συνταγματική της μνήμη. Σήμερα, μετά από 30 χρόνια σε συνθήκες κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, οι ένοπλες δυνάμεις επιστρέφουν φορώντας τα καλά τους, με καλύτερο εξοπλισμό και συντονισμό για να μας εξασφαλίσουν ζωντανό το Ολυμπιακό όραμα του έθνους… Όπως δήλωσε πρόσφατα ο νέος Υπουργός Δημόσιας Τάξης, στο εξής κάθε πράξη που θα στρέφεται ενάντια στην Ολυμπιακή Ασφάλεια και θα υπονομεύει το εθνικό όραμα «θα θεωρείται πράξη εσχάτης προδοσίας». Δεν είμαστε λοιπόν υπερβολικοί, νομίζουμε, όταν μιλάμε για μια γενικευμένη αίσθηση Κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης που πλανιέται τον τελευταίο καρό στην ατμόσφαιρα.
Το πολεμικό σκηνικό συμπληρώνεται από την θέση όλης της επιχείρησης Ολυμπιακής Ασφάλειας, υπό την προστατευτική επιτήρηση της περίφημης Νατοϊκής ομπρέλας. Τα αεροπλάνα – ραντάρ AWACS θα καταγράφουν και θα επεξεργάζονται πληροφορίες ώστε αν χρειαστεί να είναι δυνατή η δράση μιας «δύναμης ταχείας επέμβασης του ΝΑΤΟ». Εδώ θίγονται σοβαρά ζητήματα κυριαρχίας και η συζήτηση αυτή πήρε έκταση με αφορμή την πρώτη επί ελληνικού εδάφους πραγματική στρατιωτική και αστυνομική άσκηση Αμερικανών για την Ασφάλεια των ΟΑ, στις αρχές του περασμένου Μάρτη. Η άσκηση αυτή είχε προσυμφωνηθεί χωρίς να εξεταστούν σοβαρά τα συνταγματικά προβλήματα που έμπαιναν. Έτσι σκέφτηκαν να βαφτίσουν την στρατιωτική δύναμη αυτή ΝΑΤΟϊκή αλλά και πάλι θα έπρεπε πρώτα να υποβληθεί σχετικό αίτημα στο ΝΑΤΟ που αναφέρει τους λόγους. Μετά τις εκλογές υπεβλήθη το σχετικό αίτημα από την νέα κυβέρνηση.
Ας έρθουμε τώρα σε πιο εξειδικευμένες μορφές απειλούμενων παραβιάσεων που μπορεί να μην είναι εύκολα αντιληπτές σε πρώτο επίπεδο, βάλλουν όμως ευθέως κατά συγκεκριμένων δημοκρατικών πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.
Είπαμε παραπάνω ότι το νέο δόγμα ολικής ασφάλειας είναι στην ουσία ένα δόγμα πρόληψης. Και πρόληψη σημαίνει έλεγχος και παρακολούθηση. Η ηλεκτρονική (οπτική και ηχητική) παρακολούθηση προσώπων από υπηρεσίες κρατικής ασφάλειας, έχει λάβει τα τελευταία χρόνια σοβαρές διαστάσεις με το πρόσχημα της πρόληψης και καταστολής σοβαρών εγκλημάτων. Η εταιρία που έχει αναλάβει την προμήθεια του σημαντικότερου μέρους του εξοπλισμού για την ασφάλεια των ΟΑ είναι η αμερικάνικη SAIC, μόνιμος συνεργάτης της ΣΙΑ και του Εφ Μπι Άϊ. Στόχος ήταν η τοποθέτηση 1600 καμερών παρακολούθησης στην Αττική και αυτό το σχέδιο αφέθηκε να συζητιέται για καιρό στον τύπο για να συνηθίζουμε προφανώς στην ιδέα και για να πειστούμε για την αναγκαιότητα του μέτρου. Τελικά υπεβλήθη σχέδιο εγκατάστασης 293 καμερών κλειστού κυκλώματος από την ΔΑΟΑ προς την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, για να προσδιοριστούν τα νόμιμα όρια λειτουργίας του μέσου αυτού παρακολούθησης. Το σχέδιο αυτό προέβλεπε και την χρήση αυτού του συστήματος και μετά τους ΟΑ και επίσης την αλλαγή των καμερών ώστε να αποκλείεται η δυνατότητα να υπάρχει εικόνα από όλες τις κατευθύνσεις. Η Αρχή αποφάσισε ότι στην περίπτωση αυτή κριτήρια νομιμότητας αποτελούν η αρχή της αναγκαιότητας και η αρχή της αναλογικότητας. Αναγκαιότητα εδώ βεβαίως, είναι η ασφαλής και επιτυχής τέλεση των ΟΑ, έτσι αποφάσισε ότι η χρήση αυτού του συστήματος είναι ανεκτή κατά το διάστημα που «προσδιορίζεται ως η Επιχειρησιακή Φάση των ΟΑ», δηλαδή από 1/7/04 έως 4/10/04, αφού εξασφαλιστεί ότι: α) δεν γίνεται λήψη και καταγραφή εικόνων της εισόδου ή του εσωτερικού κατοικιών, β) δεν είναι δυνατή η λήψη και ακρόαση συνομιλιών περιοίκων και περαστικών, γ)υπάρχει επαρκής σήμανση του χώρου που προστατεύεται από το σύστημα ώστε να γίνεται αντιληπτό πριν κάποιος εισέλθει, δ)τηρούνται τα μέτρα ασφαλείας ως προς την επεξεργασία και αποθήκευση των δεδομένων, και τα τέλος ε)ότι η τήρηση των δεδομένων επιτρέπεται για διάστημα επτά ημερών.(9)
Άσχετα από την απόφαση που έλαβε η Αρχή Προστασίας, το ζήτημα είναι ότι η συζήτηση άνοιξε. Παρατηρούμε κι εδώ ότι αυτή η ιδιότυπη αίσθηση έκτακτης ανάγκης με πρόσχημα την ασφάλεια των ΟΑ επιτρέπει να συζητάμε σήμερα την υιοθέτηση και για το μέλλον ενδεχομένως τέτοιων μαζικού χαρακτήρα ειδικών ανακριτικών πράξεων, που εφόσον πέτυχαν μια φορά να προλάβουν το κακό στα δύσκολα γιατί να μην διευρυνθεί η χρήση τους και στο μέλλον; Εξ άλλου οι κίνδυνοι δεν θα λείψουν (10) και βεβαίως νόμος πάλι θα προβλέπει τις προϋποθέσεις και τις εγγυήσεις κατά της καταχρηστικής χρησιμοποίησης τους.
Κι εδώ λοιπόν βλέπουμε με ποιο τρόπο περικυκλώνονται ασφυκτικά, ατομικά αλλά και συλλογικά δικαιώματα, γιατί δεν είναι μονάχα το δικαίωμα στην προσωπική ασφάλεια ή στην ελευθερία διακίνησης ή του ασύλου κ.λπ. που βάλλονται, αλλά και συλλογικά δικαιώματα όπως αυτό των συναθροίσεων, καθώς η σήμανση μιας περιοχής ως παρακολουθούμενης για παράδειγμα εκτός του ότι επιβάλλει μια συρρίκνωση των ελεύθερων δημόσιων χώρων και της χρήσης της πόλης, συμβάλλοντας σε μια χωροταξία των «εντός» και των «εκτός» (η Παλαιστίνη και τα τσεκ πόϊντς φαντάζουν ακόμα μακριά), περιορίζει δραστικά την δυνατότητα συλλογικής έκφρασης γνώμης μέσω συνάθροισης στο φυλασσόμενο σημείο (συγκέντρωση διαμαρτυρίας), γιατί κάτι τέτοιο θα είχε ως συνέπεια την καταγραφή και χρήση μιας τέτοιας ενέργειας για ανακριτικούς λόγους τότε ή αργότερα.
Μια άλλη περίπτωση είναι αυτή των ειδικών ρυθμίσεων κυκλοφορίας σε ζώνες γύρω από τα σημεία διεξαγωγής των ΟΑ όπως επίσης και η δυνατότητα των αρχών να διενεργούν προληπτικούς κατΕ οίκον ελέγχους σε κατοικίες πλησίον των εγκαταστάσεων διεξαγωγής, καθώς και η δυνατότητα αναστολής λειτουργίας των καταστημάτων που λειτουργούν εντός ζώνης Ολυμπιακών εγκαταστάσεων. (11)
Βλέπουμε κι εδώ ότι παρόλο που υπάρχει τα αντίστοιχο θεσμικό πλαίσιο (π.Χ. οι σχετικές διατάξεις του ΚΠΔ. Άρθρο 253, ως προς την έρευνα σε κατοικίες), οι κρατικές αρχές υπό την πίεση της γενικότερης ατμόσφαιρας προληπτικής καταστολής, αναζητούν τρόπους να διευρύνουν την νόμιμη δράση τους, προβάλλοντας την ιδιαιτερότητα των εξαιρετικών συνθηκών, το μόνο που θέτουν σε κίνδυνο όμως είναι ακριβώς τα προστατευόμενα συνταγματικά δικαιώματα και ελευθερίες.
Συναφές με τα παραπάνω είναι και το ζήτημα του Πανεπιστημιακού Ασύλου, για την μερική ή και ολική άρση του οποίου ασκούνται πιέσεις. Έχουμε ήδη το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Πατρών. Ο ΑΘΗΝΑ 2004 υπέγραψε μια σύμβαση με το Πανεπιστήμιο όπου προβλέπεται η παραχώρηση αθλητικών εγκαταστάσεων του Πανεπιστημίου, για τις ανάγκες των Αγώνων. Αυτό όμως συνεπάγεται την παρουσία δυνάμεων ασφαλείας στο χώρο του Πανεπιστημίου, που στην πράξη σημαίνει ότι απειλείται σοβαρά το Άσυλο. Είναι γνωστό ότι στον ακαδημαϊκό χώρο, υπάρχουν συγκλητικοί συντηρητικών αντιλήψεων (π.χ. Θεσσαλονίκη), που προωθούν εδώ και χρόνια την μόνιμη κατάργηση του Ασύλου.
Προωθείται επίσης μια σειρά περιορισμών στις διαδηλώσεις, απαγόρευση της αφισοκόλλησης και της ανάρτησης πανό, αλλά και κάθε πολιτικής, συνδικαλιστικής ή κοινωνικής εκδήλωσης σε μια μεγάλη ζώνη γύρω από τους χώρους που θα γίνουν οι αγώνες. Το νομοσχέδιο – που επεξεργάστηκε η προηγούμενη κυβέρνηση – στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος, επιχειρεί στην ουσία των περιορισμό της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών. Ενώ βάζει στην ίδια μοίρα την εμπορική διαφήμιση με την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών την οποία χαρακτηρίζει πολιτική διαφήμιση, απαγορεύοντας γενικά, «έντυπες, χειρόγραφες, φωτεινές ηλεκτρονικές ή άλλες διαφημίσεις σε κοινόχρηστους χώρους αλλά και σε ιδιωτικούς χώρους όταν διευκολύνεται η κοινή θέα, σε γήπεδα, και στάδια κ.λπ. Υπενθυμίζουμε, ότι σύμφωνα με την σύμβαση που υπέγραψε η Ελληνική πλευρά τον Σεπτέμβρη του 1997 με την ΔΟΕ, περιλαμβάνεται ρητή υποχρέωση από την χώρα μας να ψηφιστεί νόμος που να απαγορεύει ουσιαστικά κατά την διάρκεια των αγώνων την ανάρτηση πολιτικών μηνυμάτων γύρω από τις αθλητικές εγκαταστάσεις, τους οδικούς άξονες που οδηγούν σε αυτούς κ.λπ.
Τέλος, το όλο προβληματικό σκηνικό, συμπληρώνεται από μια ρατσιστικής έμπνευσης πολιτική εκκαθάρισης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων αλλά και αδέσποτων ζώων (αδέσποτων ψυχών γενικά) των οποίων η παρουσία θα εγκαλεί την γενική ευφορία και θα χαλάει την εικόνα των καλύτερων Αγώνων που έγιναν ποτέ.
Αναφερόμαστε στις βίαιες εκδιώξεις πληθυσμών Ρομά που ζουν στην Αττική και έχουν τους καταυλισμούς τους σε περιοχές που κατασκευάζονται αθλητικές εγκαταστάσεις, (12) στις αναγκαστικές μετακινήσεις αστέγων, εξαρτημένων ατόμων που συχνάζουν σε συγκεκριμένες πιάτσες, παράνομα εκδιδόμενες γυναίκες, (13) μικροπωλητές, παράνομους ή μη μετανάστες/τριες, στην παρακολούθηση λατρευτικών τόπων (Τζαμιών) κ.λπ. (14)
Αυτό είναι προς το παρόν το πλαίσιο της «Ολυμπιακής Ασφάλειας». Μας λένε, ναι η Αθήνα θωρακίζεται, αλλά δεν μπορεί να γίνει αλλιώς, ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, κι αν θέλουμε να έχουμε ασφαλείς αγώνες δεν μπορεί παρά να ακολουθηθεί αυτή η πρακτική όπως έγινε και στο παρελθόν.
Ο μόνος πράγματι υπαρκτός κίνδυνος είναι βάσιμα πια, αυτός της εκβιαστικής περιστολής δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, γιατί έχουμε σοβαρές κι όχι μόνο αποχρώσες ενδείξεις γι’ αυτό. Καταλαβαίνουμε κάτω από ποια φόρτιση και ποια κατάλληλη προπαγάνδα έγινε η διεκδίκηση των ΟΑ και πως αποσπάστηκε η σχετική συναίνεση, νομίζουμε όμως ότι κανένας και καμιά δεν θα συναινούσε ποτέ σε μια τέτοια απεμπόληση ή διακινδύνευση βασικών δημοκρατικών ελευθεριών, αν γνώριζε από την αρχή τις σχετικές δεσμεύσεις. Και πάντως από την αρχή ταχθήκαμε κατά της διεκδίκησης αυτής της Ολυμπιάδας.
Μας λένε, ότι αυτά είναι αναγκαία μέτρα ασφάλειας κι ότι σε κάθε περίπτωση, μόλις τελειώσουν οι Αγώνες θα επιστρέψουμε στην κανονική ζωή.
Δεν υπάρχει καλύτερη απάντηση σε αυτό από τα λόγια του ίδιου του σημερινού Υπουργού Δημόσιας Τάξης, ο οποίος δήλωσε πρόσφατα από την Αμερική που βρισκόταν ότι «μετά τους Αγώνες η Ελλάδα θα είναι πλέον μια υπερδύναμη της Ανατολικής Μεσογείου σε θέματα ασφάλειας». Και έτσι είναι πράγματι. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τι τεράστιος όγκος πληροφοριών, δεδομένων, τεχνογνωσίας, εγκαταστάσεων, όπως και εκπαιδευμένου ανθρώπινου δυναμικού θα έχει συγκεντρωθεί μέχρι την τελετή λήξης των ΟΑ. Όλα αυτά μας κάνουν να υποθέτουμε βάσιμα ότι δεν έχουμε να κάνουμε με μια μικρής κλίμακας επένδυση που θα αποσβεστεί με την θριαμβευτική παρέλαση της Ελληνικής Ομάδας με τα χρυσά μετάλλια, αλλά είναι μια επένδυση στο μέλλον, αλλά από ποιους και για ποιους.
Έπειτα, από μόνη της η υπόθεση «ασφάλεια» είναι πλέον παντού στον σύγχρονο κόσμο ένα επικερδές επιχειρηματικό σχέδιο. Πρώτα από όλα σχεδιάζεται η χρησιμοποίηση 3600 ιδιωτικών αστυνομικών στο σύστημα ασφαλείας των ΟΑ. Αυτό το δυναμικό θα αντληθεί από τον οικονομικά ανθηρό κλάδο των ιδιωτικών εταιριών παροχής υπηρεσιών ασφαλείας. Το κόστος αυτό υπολογίζεται να πλησιάσει τα 7 εκατομμύρια ευρώ. Βέβαια μια τέτοια εξέλιξη παρουσιάζει σοβαρά νομικά προβλήματα και πρέπει να δούμε τελικά πως θα εξελιχθεί. Η λειτουργία αυτών των εταιριών βασίζεται πλέον στον νόμο 2518/1997 και υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή το προσωπικό τους ανέρχεται στα 26.745 άτομα δηλαδή σχεδόν η μισή δύναμη της ελληνικής αστυνομίας.
Σε όλη την Ευρώπη στην Ευρώπη Φρούριο όπως λέμε, η βιομηχανία της ασφάλειας, της καταστολής και του σωφρονισμού, αναπτύσσεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα. Νέα επαγγέλματα εμφανίζονται, όπως τα σχετικά με την βιομετρία (ταυτοποίηση ανθρώπων), την χρήση έξυπνων καμερών παρακολούθησης και άλλων μηχανημάτων, ενώ το δόγμα μηδενικής ανοχής και ο αντιτρομοκρατικός αγώνας πολλαπλασιάζουν συνεχώς τις θέσεις απασχόλησης στον τομέα της φύλαξης. Όπως παρατηρούσε ήδη στα 1993 ο P. Bourdieu, (15) για την Γαλλία, ο τζίρος των επιχειρήσεων ιδιωτικής ασφάλειας αντιστοιχούσε στο ένα τρίτο του ετήσιου προϋπολογισμού της εθνικής αστυνομίας.
Ολυμπιακοί ή κοινωνικοί αγώνες;
Ας ξαναγυρίσουμε τώρα στην βασική μας θέση περί στοιχείων οιονεί έκτακτης ανάγκης. Περιγράψαμε σε γενικές γραμμές πώς μέσω των ΟΑ, επιτυγχάνεται και επιταχύνεται μια τέτοια εξέλιξη. Το ερώτημα είναι γιατί συμβαίνουν όλα αυτά. Γιατί προωθούνται τέτοιοι νόμοι που στιγματίζουν ποινικά ολόκληρους ευάλωτους πληθυσμούς ευνοώντας τον κοινωνικό αποκλεισμό τους; Γιατί αναπτύσσεται αυτό το κανάλι στενότερης συνεργασίας των δικαστικών θεσμών με την αστυνομία που κινείται στο όριο της διάκρισης των εξουσιών και που ακυρώνει τον παραδοσιακό θεμελιώδη ρόλο της δικαστικής εξουσίας που είναι ο έλεγχος της αστυνομίας και η περιφρούρηση των ατομικών ελευθεριών; Γιατί οι πόλεις τελικά θωρακίζονται;
Για μας, οι αυταρχικοί νόμοι, όπως αυτοί του πλαισίου της Ολυμπιακής Ασφάλειας που περιγράψαμε, έχουν τρεις στόχους:
-
Να αναγνωρίσουν και να ελέγξουν τους πληθυσμούς που θεωρούν μη χρήσιμους για την οικονομική τάξη του σύγχρονου νεοφιλελευθερισμού, τις μη παραγωγικές τάξεις (άνεργοι/ες, νέοι των μητροπόλεων, μετανάστες, πόρνες, νομάδες άστεγοι). Οι «επικίνδυνες τάξεις» του 19ου αιώνα είναι πάλι εδώ…..
-
Να διαχειριστούν ποινικά τα κοινωνικά και τα πολιτικά ζητήματα, περιορίζοντας τις δημοκρατικές εγγυήσεις, για να περάσουμε έτσι σε μια άμεση, μαζική σχεδόν βιομηχανοποιημένη διαχείριση της κοινωνικής οδύνης και των πολιτικών αντιστάσεων.
-
Να επιτείνουν, όπως κάνει ακριβώς η σημερινή κοινωνική οργάνωση, τον διαχωρισμό αυτών των μη χρήσιμων κοινωνικών τάξεων, από τις χρήσιμες (μισθωτοί, απασχολήσιμοι, εκλογείς, καταναλωτές κ.λπ)
Συχνά οι νόμοι αυτοί βρίσκουν συμμάχους τα τρομαγμένα μεσαία στρώματα, που στο όριο και στην ψευδαίσθηση της επιβίωσης, στρέφονται κι αυτά εναντίον των καταπιεσμένων, αναγνωρίζοντας στο πρόσωπο τους και την δική τους μοίρα. Δεν θα εκπλαγούμε αν μετά τους ΟΑ υπάρξουν ρατσιστικές φωνές που θα ζητήσουν επίμονα την οριστική απομάκρυνση των εξαρτημένων ατόμων από την πλατεία Ομονοίας.
Συγκροτούνται έτσι δυο επιτρεπτοί Δημόσιοι Χώροι: Ο χώρος της κατανάλωσης, της ακραίας ατομικοποίησης, της ψευδαίσθησης της συμμετοχής, της EUROVISION και της EURODISNEY. Και από την άλλη, ο χώρος της μηδενικής ανοχής, της «παραβατικότητας», της απαξίωσης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, του αδιάκοπου κυνηγιού της άδειας παραμονής και εργασίας, της EUROPOL και της συνθήκης Σέγκεν.
Ανάμεσά τους, η «γκρίζα ζώνη» της ενδεχόμενης ποινικοποίησης της όποιας πολιτικής αντίστασης της όποιας πολιτικής ανυπακοής και ρήξης. Για μας λοιπόν δεν υπάρχει το δίλημμα που θέτει η σημερινή εκδήλωση. Για μας οι Κοινωνικοί Αγώνες είναι μονόδρομος.
Θοδωρής Ζέης
Σημειώσεις
1 Βλ. περισσότερα στο Michael Mackenzie, From Athens to Berlin: The 1936 Olympics and Leni Riefenstahl’s Olympia, στο CRITICAL INQUIRY 29 (Winter 2003).
2 Βλ. σχετικά σε Δ. Μπελαντή, Αναζητώντας τον εσωτερικό εχθρό, διαστάσεις της αντιτρομοκρατικής απειλής, Αθήνα 2004,σελ. 113 επ.
3 Ένα περίπου μήνα μετά την εκδήλωση του ΕΚΦ για την Ολυμπιακή Ασφάλεια και μετά την συγγραφή του παρόντος άρθρου, εισήχθη προς ψήφιση στην βουλή το εν λόγω νομοσχέδιο και ψηφίστηκε από την συμπολίτευση με διαδικασία εξπρές μέσα σε λίγες μέρες.
4 Βλ. περισσότερα στο Αρ. Μάνεσης, Συνταγματικά Δικαιώματα, α’ Ατομικές Ελευθερίες, Θεσσαλονίκη 1982, σελ. 89 επ.
5 Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ν.δ. 53/1974)
6 Χαρακτηριστικό είναι, ότι αρκετές μέρες μετά την συγγραφή του παρόντος άρθρου, μάθαμε από τον τύπο λεπτομέρειες για μια τεράστιας έκτασης συλλογή και καταγραφή στοιχείων εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών που εμπλέκονται με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο στην διεξαγωγή των ΟΑ. Σκοπός αυτού του φακελώματος είναι ο έλεγχος των προσωπικών στοιχείων όσων έχουν σχέση με τους Αγώνες (προσωπικό εγκαταστάσεων, εθελοντές, αθλητές, παράγοντες, συνοδοί, δημοσιογράφοι, κλπ. ώστε να αποκλεισθούν άτομα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν απειλή. Η ΔΑΟΑ ζήτησε και πήρε άδεια από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για την συλλογή αυτών των στοιχείων από πέντε φορείς κατόχους άλλων αρχείων όπως την Υπηρεσία Ποινικού Μητρώου του Υπουργείου Δικαιοσύνης, την ΕΥΠ, την Πυροσβεστική, το Λιμενικό Σώμα, και την ΕΛ.ΑΣ. Ο αριθμός στον οποίο υπολογίζεται να φτάσουν τα ελεγχόμενα άτομα είναι ανατριχιαστικός (περίπου 500.000), αλλά εκείνο που προκαλεί θυμηδία είναι το όνομα που έχουν δώσει στο εν λόγω αρχείο: «Ιστορικό Αρχείο Εγκληματικότητας» (!) Βλέπε περισσότερες λεπτομέρειες: Λουκά Δήμακα, Φακέλωμα ολυμπιακών διαστάσεων, στα ΝΕΑ 8/6/04.
7 Πρόκειται για τον κανόνα – κατεύθυνση ερμηνείας και εφαρμογής όλων των διατάξεων του Συντάγματος που κατοχυρώνουν ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα και εξειδικεύεται σε όλες τις επί μέρους διατάξεις που ρυθμίζουν συνταγματικές ελευθερίες.
8 Βλ. Υποστράτηγου ΕΛΑΣ ε.α. Π. Λάγγαρη (Πρώην Υποδ/ντού Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας της ΕΛΑΣ), Η ασφάλεια των ΟΑ 2004 και ο ρόλος των Ενόπλων Δυνάμεων, στο Περιοδικό «ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ» τεύχος 17, της Ελληνικής Εταιρίας Στρατηγικών Μελετών, σε www.elesme.gr
9 Βλ. αναλυτικότερα την Απόφαση αρ. 28/2004 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα σε http://www.dpa.gr
10 Βλ. σχετική δήλωση Ζακ Ρόγκ στο ΒΗΜΑ, 26/11/03.
11 Βλ. την σχετική υπ. αριθμ. 37/2002 Γνωμοδότηση του ΝΣΚ (Δ’ Τμήμα).
12 Βλ. Δελτίο Τύπου της Παγκόσμιας Οργάνωσης Κατά των Βασανιστηρίων της 27/6/01
13 Έγινε ακόμη προσπάθεια το προηγούμενο διάστημα, από την πλειοψηφία του Δημοτικού συμβουλίου της Αθήνας και της ΚΕΔΚΕ, να ενεργοποιηθεί ο νόμος 2734/1999 περί «εκδιδόμενων με αμοιβή προσώπων» και με κατάλληλη τροποποίηση να διευκολυνθεί η λειτουργία οίκων ανοχής σε ξενοδοχεία ή ανάλογους χώρους σύμφωνα με τα ισχύοντα σε άλλες χώρες. Οι έντονες αντιδράσεις που ακολούθησαν κατάφεραν ώστε να μην περάσουν οι νομοθετικές αυτές ρυθμίσεις που μετατρέπουν σε εμπόρευμα το ανθρώπινο το γυναικείο σώμα, σε μια φρενίτιδα εμπορευματοποίησης που είναι τελικά η κινητήρια δύναμη των ΟΑ. Βλ. αναλυτική παρουσίαση του ζητήματος σε «Πορνεία και 2004, Οίκοι μηδενικής Ανοχής», από τους Ιούς της Ελευθεροτυπίας, στις 30/11/2003 και 3/1/2004.
14 Το σχέδιο για λειτουργία «Ολυμπιακής Φυλακής» στο Θριάσιο και άλλων χώρων προσωρινής (;) απομόνωσης της λανθάνουσας μικρής παραβατικότητας εισαγόμενης ή εγχώριας, δηλαδή για να ακριβολογούμε, η πρόθεση για ίδρυση αποθηκών – γκέτο για τοξικομανείς, λαθρομετανάστες, άστεγους κλπ. πάγωσε προσωρινά μετά από την θύελλα αντιδράσεων που ξεσήκωσε ακόμη και μέσα στους κόλπους του κυβερνώντος κόμματος (βλ. δηλώσεις του Υπουργού Υγείας Κακλαμάνη).
15 La misere du monde, 1993.
ΤΠΤ - "4" 
