Σκέψεις πάνω στις ευρωπαϊκές εκλογές και την ανάγκη επαναδημιουργίας μια αντικαπιταλιστικής και εναλλακτικής αριστεράς
Ανακοίνωση του Espacio Alternativo(1)
1
Η ανεβασμένη αποχή (55,8% κατά μέσο όρο) στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επιβεβαιώσει την τάση για αύξηση της δυσαρέσκειας των πολιτών, στην πλειοψηφία των χωρών της EE, απέναντι σε ένα θεσμό που διαθέτει ελάχιστες αρμοδιότητες και επιπλέον αποταγμένο στις κυβερνητικές, οικονομικές, και τεχνοκρατικές ελίτ που ελέγχουν τα αληθινά κέντρα εξουσίας της EE. Αυτή η αποχή είναι επιπλέον μεγαλύτερη στις χώρες που πρόσφατα ενσωματώθηκαν (71,3%) με την εξαίρεση της Μάλτας και της Κύπρου, αποκαλύπτοντας έτσι μια αποστασιοποίηση ακόμη μεγαλύτερη απέναντι στον «ευρωαντλαντισμό» των κυβερνήσεών τους και κάνοντας πιο ορατό το έλλειμμα νομιμότητας της σημερινής διαδικασίας οικοδόμησης της EE και των απαιτήσεων που επιβάλλονται στους κατοίκους των νέων χωρών-μελών.
Άλλος σημαντικός παράγοντας να λάβει κανείς υπόψη είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος των εκλογών γίνεται αντιληπτό σαν εσωτερική υπόθεση μέσω της ψήφου τιμωρίας στα κυβερνητικά κόμματα σε διάφορες χώρες (Μ. Βρετανία, Γαλλία, Βέλγιο, Πολωνία, Γερμανία, Ιταλία.) και με καλά αποτελέσματα για τα «ευρωφοβικά» κόμματα της δεξιάς σε άλλες (Μ. Βρετανία, Γαλλία, Πολωνία, Τσεχία.).Τα κόμματα που βρίσκονται αριστερά της σοσιαλδημοκρατίας έχουν καταφέρει να διατηρήσουν στις πιο πολλές περιπτώσεις τη θεσμική τους παρουσία, αλλά τόσο η πολιτική ετερογένεια όσο και η απουσία μερικών σημαντικών δυνάμεων στο καινούργιο Κοινοβούλιο δεν μας επιτρέπουν να σκεφτούμε ότι πρόκειται να δοθεί μια προώθηση στην παγιοποίηση ενός πόλου της αντικαπιταλιστικής και εναλλακτικής αριστεράς.
Παρά την επιβεβαίωση της αποτυχίας στο θέμα της συμμετοχής των πολιτών σ’αυτές τις εκλογές, έχουμε ήδη δει πως στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής της EE στις Βρυξέλες προσπάθησαν να έχουν κλειστά τα αυτιά σ’αυτό το κάλεσμα για προσοχή, θέλοντας να προσφέρουν τώρα σαν πανάκεια ένα Ευρωπαϊκό Σύνταγμα επεξεργασμένο στις πλάτες των πολιτών και με βασικό σκοπό να θωρακίσει ένα σχέδιο μεγάλης δύναμης που, μακριά από το να επιθυμεί να είναι μια «κοινωνική» και «ειρηνική» εναλλακτική στις ΗΠΑ, επιδιώκει να συνεχίσει τα βήματά της στην εφαρμογή νεοφιλεύθερων πολιτικών και να φτάσει να μοιραστεί μ’ αυτές το γεωστρατηγικό και στρατιωτικό έλεγχο στις ζώνες κλειδιά του πλανήτη. Η πρόσφατη ομόφωνη έγκριση και από την κυβέρνηση του Zapatero- της απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που νομιμοποιεί την κατοχή του Ιράκ από τις ΗΠΑ και που εξομοιώνει την αντίσταση του ιρακινού λαού με την «τρομοκρατία», δείχνει ότι η αλληλεγγύη των συμφερόντων ανάμεσα στις κυβερνήσεις βαραίνει περισσότερο από το σεβασμό στο διεθνές δίκαιο και τις υποτιθέμενες αξίες που λένε ότι υπερασπίζονται.
2
Στο Ισπανικό κράτος σ’αυτές της ευρωπαϊκές εκλογές η αποχή (54%) είναι η μεγαλύτερη στην ιστορία μετά την πτώση του Φρανκισμού, καθώς και εδώ εκδηλώθηκε το περιορισμένο ενδιαφέρον για συμμετοχή σε μια διαδικασία που την νιώθει ξένη η πλειοψηφία των πολιτών. Παρόλα αυτά το Λαϊκό Κόμμα (PP) κατάφερε να κινητοποιήσει ένα μεγάλο μέρος των εκλογέων του αλλά χωρίς να επιτύχει το σκοπό του να ξεπεράσει το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) και να μπορέσει έτσι να απονομιμοποιήσει τα αποτελέσματα της 14 Μαρτίου. Το PSOE έχει πετύχει μια νίκη σχετικά μικρότερη από τις εθνικές εκλογές, αλλά επίσης πρέπει να αποδεχτεί τη διαφορά με τα αποτελέσματα της 14-Μαΐου, παρά το ότι έχει πραγματοποιήσει την κύρια του υπόσχεση της επιστροφής του στρατού από το Ιράκ.
Η αποχή και η αντίληψη γι’ αυτές τις εκλογές σαν ένας «δεύτερος γύρος» από την πλειοψηφία των εκλογέων έκαναν ζημία σε όλες τις εθνικιστικές δυνάμεις και την Ενωμένη Αριστερά (IU), αν και πρέπει να ξεχωρίσουμε την απήχηση που πέτυχε το κάλεσμα για άκυρο ψήφο στο απαγορευμένο Herritarren Zerrenda(2) στην χώρα των Βάσκων (12%) και στην επαρχία Nafarroa (7%).
Κατά τη διάρκεια της εκλογικής καμπάνιας είχαμε κινητοποιήσεις, όπως αυτές των εργαζόμενων μεταναστών στην Βαρκελώνη ή πρωτοβουλίες όπως την προσφυγή για μια κοινωνική Ευρώπη, που και οι δυο συνάντησαν μια καταστολή που λίγα έχει να ζηλέψει από την εποχή της κυβέρνησης του PP.
3
Ο πολιτικός σχηματισμός IU-ICV (Πρωτοβουλία για μια Πράσινη Καταλονία) έχει χάσει περισσότερες από τις μισές του ψήφους, υποφέροντας έτσι μια αποτυχία δύσκολα επανορθώσιμη και πρακτικά γενικευμένη, αν και η πτώση σε μερικά μέρη ήταν μικρότερη από αλλού και χωρίς να μπορούμε να διακρίνουμε διαφορά ανάμεσα στις επαρχίες που η IU βρίσκεται στην κυβέρνηση και εκεί που όχι.
Γίνεται επομένως απαραίτητη και χωρίς δυνατότητα μετάθεσης μια συζήτηση σε βάθος που να λαμβάνει υπόψη τους δομικούς παράγοντες της κρίσης στην οποία είναι βυθισμένη η IU εδώ και πολύ καιρό, που έχουν σχέση με τις οικονομικές και κοινωνικοπολιτιστικές αλλαγές στο χώρο της εργασίας και με τα αποτελέσματα του «μακριού κύματος» του νεοφιλελευθερισμού σε παγκόσμια κλίμακα, όπως επίσης και με τις μεταβλητές σε σχέση με τις διαδοχικές στροφές της IU στους διαφορετικούς πολιτικούς κύκλους (με το PSOE στην κυβέρνηση ή στην αντιπολίτευση) και με τα διαφορετικά περιεχόμενα των κινητοποιήσεων που έχουν διαμορφωθεί κατά τη διάρκεια της ιστορίας της. Δεν πρέπει όμως λόγω του ότι η κρίση έρχεται από μακριά να ξεχαστούν οι παράγοντες που έχουν να κάνουν με τον προσανατολισμό της IU το τελευταίο διάστημα πριν και κυρίως μετά τις 14 Μαΐου- και την έχουν κάνει να φαίνεται σε ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας και των μελών της σαν μια αριστερά συμπληρωματική του PSOE, περισσότερο ενδιαφερόμενη να πετύχει συμφωνίες πολιτικές και κυβερνητικές με αυτό το κόμμα παρά να μάθει να υπερασπίζεται την λογική της και το αυτόνομο σχέδιο της, χωρίς όμως να πέφτει στον σεχταρισμό απέναντι στην κυβέρνηση Zapatero.
Από την άλλη να επιχειρούμε να καταλογίσουμε στις εσωτερικές διαιρέσεις της IU μια ευθύνη σημαντική δεν μας φαίνεται δικαιολογημένο. Σε κάθε περίπτωση, είναι η πλειοψηφία της ομοσπονδιακής διεύθυνσης αυτή που έχει συνεισφέρει στο να δοθεί αυτή η εικόνα με τις γραφειοκρατικές πολιτικές στην λήψη των αποφάσεων που εφαρμόστηκαν τον τελευταίο καιρό. Με αυτό το σκεπτικό το κάλεσμα για μια έκτακτη ομοσπονδιακή συνέλευση μας φαίνεται μια επιλογή σωστή, αλλά θεωρούμε ότι τη διαχείριση της προετοιμασίας και της ανάπτυξης της δεν πρέπει να γίνει από την σημερινή διευθυντική ομάδα παρά από μια επιτροπή ad hoc, επιλεγμένη με την πιο μεγάλη συναίνεση από το ομοσπονδιακό πολιτικό συμβούλιο και στην οποία να αντανακλάται ο πολιτικός πλουραλισμός που υπάρχει σ’αυτό το όργανο.
Αλλά ο διάλογος στο εσωτερικό της IU πρέπει να αναπτυχθεί παράλληλα με μια ξαναπροώθηση της παρέμβασης στην κοινωνία και στα κοινωνικά κινήματα. Δεν λείπουν κίνητρα γι’ αυτό:
-
η συνέχιση των κινητοποιήσεων ενάντια στην κατοχή στο Ιράκ και σε αλληλεγγύη με τον παλαιστινιακό λαό μας υποχρεώνει να ξεκινήσουμε μια συνεχή παρέμβαση στο πλαίσιο ενιαίων πολιτικών, που να επιτρέπει την αμφισβήτηση της καινούργιας συμμαχίας που εγκαθιδρύθηκε ανάμεσα στις ΗΠΑ-ΕΕ και τη ματαίωση των σχεδίων τους για την «Μεγάλη Μέση Ανατολή».
-
η υπεράσπιση θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων όπως εκπαίδευση, υγεία, κατοικία, σύνταξη-, ο αγώνας ενάντια στην επισφαλή εργασία και στις «επανατοποθετήσεις», η ανάγκη για ένα προοδευτικό φορολογικό σύστημα, η θέση υπέρ μιας οικολογικής οικονομίας στην υπηρεσία των ανθρώπων και για μια νέα κουλτούρα για το νερό, είναι καθήκοντα που δεν παίρνουν καθυστέρηση και τα οποία πρέπει να ενισχύσουμε με τις πολιτικές μας για να ξαναφτιάξουμε δίκτυα και συμμαχίες ανθεκτικές ανάμεσα σε εργαζόμενους, καταναλωτές και κάθε τύπου κοινωνικών κινημάτων
-
η καταδίκη της βίας που ασκείται ενάντια στις γυναίκες, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στην ανάγκη για μια προληπτική πολιτική στο πλαίσιο της εκπαίδευσης, μαζί με την απαίτηση για αναγνώριση του δικαιώματος σε ελεύθερη και δωρεάν έκτρωση, πρέπει να βαδίζουν ενωμένες στην απόρριψη των πιέσεων που προέρχονται από την ιεραρχία της εκκλησίας και από συντηρητικούς τομείς
-
η ακύρωση του νόμου για τους αλλοδαπούς, απαιτώντας νομιμοποίηση χωρίς προϋποθέσεις για τους εργαζόμενους μετανάστες θα πρέπει να συνδυαστεί με την καταδίκη κάθε τύπου ρατσισμού και με τον αγώνα για όλα τα δικαιώματα της ιδιότητας του πολίτη που στηρίζονται στη σταθερή διαμονή σε κάθε χώρα της ΕΕ
-
η ακύρωση του νόμου για τα κόμματα, μέσω της επαναεγκαθίδρυσης της πλήρης ελευθερίας της έκφρασης, της συνεργασίας και τις εκλογικής συμμετοχής είναι επίσης μια από τις προϋποθέσεις για να σπάσουμε την τάση για την μετατροπή του κράτους δικαίου σε κράτος τιμωρό και να συνεισφέρουμε μια λύση μέσω διαλόγου στη βάσκικη σύγκρουση
-
η υπεράσπιση της αναγνώρισης της πολυεθνικότητας και του σεβασμού στην ελεύθερη βούληση των λαών, με σκοπό να προωθήσουμε μια «δεύτερη μετάβαση» που να πάει πιο πέρα από την συνταγματική μεταρρύθμιση που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, είναι εξίσου μια προϋπόθεση για να ξεπεράσουμε την δυναμική της αντιπαράθεσης και να νικήσουμε το μισαλλόδοξο ισπανικό εθνικισμό
-
η προώθηση,τελικά, της συμμετοχικής δημοκρατίας στους δήμους και στους θεσμούς που συμμετέχει η IU πρέπει να είναι ένα από τα δυνατά χαρακτηριστικά της
Σε σχέση με αυτά αλλά και άλλα θέματα που οι συγκρούσεις και οι απαιτήσεις από τα κάτω θα φέρουν στην επιφάνεια της καθημερινής πολιτικής ζωής οφείλουμε να προσπαθήσουμε να ανακτήσουμε δυνάμεις και αξιοπιστία. Έχουμε συνείδηση ότι βρισκόμαστε στις αρχές ενός νέου πολιτικού κύκλου και ότι έχει να κάνει με την εμπειρία των ορίων και των αντιφάσεων της καινούργιας κυβέρνησης για να επιστρέψει σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα η αναγκαιότητα για μια αριστερά αντικαπιταλιστική και εναλλακτική. Το δικό μας καθήκον είναι, επομένως, να αναπτύξουμε μια δουλειά σταθερή και υπομονετική που να επιτρέπει να αρθρώνεται, μαζί με τα κοινωνικά κινήματα, μια κοινή στρατηγική απέναντι στις διάφορες μορφές εκμετάλλευσης, κυριαρχίας και αποξένωσης που διασχίζουν τις κοινωνίες μας, υποτάσσοντας στη δημιουργία ενός νέου υποκειμένου πλουραλιστικού, κοινωνικού, πολιτικού, πολιτιστικού, με τάση ανταγωνιστική στην δράση στα πλαίσια των θεσμών και των τοπικών κυβερνήσεων.
Πρόκειται για την αναζήτηση μιας συμφωνίας πάνω στο που πρέπει να βρίσκεται η κεντρικότητα της δουλειάς της αριστεράς και στο τι προτάσεις προγραμματικές να κάνει, πέρα από την απλή υπάκουη «διαχείριση» του σημερινού νεοφιλελεύθερου πλαισίου. Πάνω στο πώς πρέπει να ξανατοποθετηθεί το σχέδιο της IU οι δικές μας προτάσεις οφείλουν να βάλουν σε πρώτο επίπεδο την ανάγκη της συσσώρευσης ενός «εναλλακτικού κοινωνικού κεφαλαίου» που να επιτρέπει τη δημιουργία μίας βάσης αντίστασης γι’ αυτήν την κριτική κοινωνική μειοψηφία που συνεχίζει απορρίπτοντας το νεοφιλελευθερισμό και τον παγκόσμιο πόλεμο και που τα επόμενα χρόνια θα εκφράσει χωρίς αμφιβολία τη θέλησή της να πάει πιο πέρα από αυτά που προβάλουν ήδη οι πολιτικές του Zapatero στα θέματα που πριν αναφέραμε. Απέναντι σε αυτό που επιχειρείται από τη σημερινή διεύθυνση του IU και άλλους τομείς, ο διάλογος δεν μπορεί να βρίσκεται στη βάση εκδηλώσεων πάνω σε διλήμματα σε σχέση με πλαστές ονοματοδοτήσεις αλλά πάνω στο εάν επιθυμεί να είναι μια αριστερά υποτελής ή εναλλακτική σε σχέση με το PSOE, τις διοικήσεις των συνδικάτων ή τα κριτικά κοινωνικά κινήματα. Επειδή το να θέλεις να τοποθετήσεις τη συζήτηση πάνω στην ονοματολογία, «οικοσοσιαλιστης» ή «κομουνιστής», σημαίνει να αρχίζεις άσχημα το διάλογο και να προκαλείς πολώσεις ασαφών ταυτοτήτων. Μεγαλύτερη σημασία έχει να παρθεί στα σοβαρά η αναφορά «κοκκινοπρασινομωβ» και «εναλλακτική», τις οποίες χρησιμοποιεί εδώ και καιρό η IU· μάλλον ρητορικά παρά πραγματικά. Σ’αυτό το πλαίσιο θα μπορούσε να υπάρχει χώρος γι’ αυτούς που αισθάνονται πιο κοντά στο ένα ή στο άλλο χρώμα καθώς επίσης και για όσους έχουν μια δυναμική αντικαπιταλιστική ή απλώς ριζοσπαστική δημοκρατική, αναφορικά με τη προάσπιση της πολυεθνικότητας και του δικαιώματος στον αυτοκαθορισμό των λαών.
Αλλά αυτό που εμφανίζεται πιο επείγον για να ανοίξει ένα στοχασμός «χωρίς όρια» είναι το μοντέλο του πολιτικού μορφώματος που αντιστοιχεί σ’αυτόν τον καινούργιο αιώνα. Θεωρούμε ότι δεν θα καταφέρουμε να ξεπεράσουμε την έλλειψη εμπιστοσύνης προς τα πολιτικά κόμματα ή την αναπτυσσόμενη αντίληψη της IU ως ένα κόμμα εκλογικό-μηντιακό χωρίς μια βαθιά δημοκρατικοποίηση διαμέσου μέτρων όπως τη συνεχή ανανέωση των κατευθύνσεων και των πολιτικών της ευθυνών καθώς επίσης και τη μεγαλύτερη δυνατή οριζόντια συζήτηση στην επεξεργασία και στη λήψη των συλλογικών αποφάσεων. Γι’αυτό το λόγο δεν νομίζουμε ότι μας εξυπηρετεί ένας οργανωτικός «εκσυγχρονισμός» που να αντικαθιστά το ρόλο των τοπικών συνελεύσεων βάσης και του πολιτικού πλουραλισμού με τις διαπραγματεύσεις μεταξύ τοπικών και τομεακών ομάδων ενδιαφέροντος και τις συναντήσεις της ομοσπονδιακής διεύθυνσης με τα ΜΜΕ και με την κοινωνία. Συνοπτικά να επιχειρηθεί η δυνατότητα του ξαναστησίματος ενός οργανισμού που γνωρίζει να βρίσκει τους δικούς του δρόμους μετασχηματισμού, ικανό να ανακτήσει αξιοπιστία για να κάνει άλλη πολιτική και να ξαναχτίσει μια άλλη αριστερά.
Μετάφραση: Μ.Μ.
Σημειώσεις
1) To Espacio Alternativo (Εναλλακτικός χώρος) αποτελεί μια πλατφόρμα κοινής δράσης και παρέμβασης οργανώσεων και συντρόφων της ισπανικής αριστεράς. Ένα μεγάλο μέρος του συμμετέχει και στην Ενωμένη Αριστερά (IU). Στο Espacio Alternativo συμμετέχουν και οι ομάδες που αναφέρονται στην 4η Διεθνή.
2) Η Herritarren Zerrenda ήταν ένα βάσκικο εκλογικό σχήμα για τις ευρωπαϊκές εκλογές, το οποίο απαγορεύτηκε από την ισπανική δικαστική εξουσία, μετά από παρέμβαση της κυβέρνησης Zapatero, με το σκεπτικό ότι αποτελεί σχήμα του απαγορευμένου Batasuna. Η αριστερά σε όλη την Ισπανία εναντιώθηκε στην απαγόρευση.
ΤΠΤ - "4" 
[…] […]