ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΙΚΕΣ 2002 – 2008;
Τα θεμέλια της νέας μεταπολίτευσης
Στη μνήμη του Ρόλφ Πόλε
Η στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, δυο σχεδόν μήνες μετά το τέλος της δίκης της ΕΟ 17 Ν σε πρώτο βαθμό και λίγες μέρες μετά την έναρξη της δίκης του ΕΛΑ, ενώ διανύουμε ήδη την πρώτη εβδομάδα της προεκλογικής περιόδου, είναι κρίσιμη για να αντιληφθούμε την κατάσταση που σταδιακά εγκαθίσταται με πρόθεση μονιμότητας στις πολιτικές εξελίξεις: Αν η «πρώτη μεταπολίτευση» ξεκίνησε με μια «λελογισμένη» καταδίκη των πρωταιτίων της χούντας η οποία, σύμφωνα με τους υπέρμαχους σήμερα, του ρεαλισμού που επέδειξε τότε η κυβέρνηση Καραμανλή1, συνέβαλε στην αποφυγή του «πνεύματος αντεκδίκησης, των πολιτικών και ψυχικών παλινδρομήσεων», η «δεύτερη μεταπολίτευση» ξεκινάει πάλι με μια μακρά όπως προβλέπεται περίοδο δικαστικών εκκαθαρίσεων που δεν θα είναι υπερβολή να πούμε ότι αναμένεται να κρατήσει και πέραν του 2008. Αυτή τη φορά ο στόχος είναι οι ένοπλες αριστερές οργανώσεις που έδρασαν μετά την πτώση της χούντας. Η νέα «συμμετοχική» μας δημοκρατία κατά Παπανδρέου, ή η «ανασυγκρότηση του Κράτους» κατά Καραμανλή, θα θεμελιωθεί πάνω σε βαρύτατες ποινές ισοβίων, ίσως την σκληρότερη ποινική μεταχείριση που επιφύλαξε ποτέ το ελληνικό κράτος σε «κοινούς ποινικούς εγκληματίες».
Πολλά έχουν λεχθεί για την απόφαση του τριμελούς Εφετείου του Κορυδαλλού. Στο σημείο αυτό αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι μια δίκη σκοπιμότητας δεν μπορεί παρά να τελειώνει με μια απόφαση σκοπιμότητας και μόνο υπό αυτό το πρίσμα μπορεί κανείς να δει καταδίκες και αθωώσεις μεταξύ των κατηγορούμενων ως μελών της ΕΟ 17 Ν. Από την άλλη μεριά, η διαφοροποίηση της βαρύτητας των ποινών από τους μεταμεληθέντες προς τους μη συνεργαζόμενους επαρκώς, και τους αδιάλλακτους, δεν αποτελεί παρά μια ακόμη εκφορά της «δικαιοσύνης που παζαρεύει», πλευρές της οποίας ενσωματώνονται προοδευτικά στις αντιτρομοκρατικές νομοθεσίες όλο και περισσότερων χωρών και που στην πράξη λειτουργεί σαν μέσο πίεσης ή συναλλαγής μέχρι την οριστική κρίση στον τελευταίο βαθμό.
Τι είναι αυτό που θα κρατήσουμε από την πρώτη αυτή δικαστική εκκαθάριση καταρχήν σε νομικό και πολιτικό επίπεδο;
- Πρώτα απ’ όλα η σύνθεση του δικαστηρίου, όπως αναμενόταν και μετά από την απόρριψη της σχετικής ένστασης, αποκάλυψε αυτό που ήταν ήδη αναμενόμενο: Οι «άριστοι» των δικαστών ανέβηκαν στην έδρα για να δικάσουν με σχηματισμένη πεποίθηση για όλα και για όλους και συχνά δεν τηρούσαν ούτε τα προσχήματα.
- Άμεση συνέπεια των παραπάνω, ήταν ότι έπρεπε να διαφυλαχτεί πάση θυσία το κύρος της προανάκρισης. Χωρίς προανακριτικές καταθέσεις, απολογίες κ.λπ. δεν υπήρχε δίκη. Οι «άριστοι» των δικαστών εξάντλησαν την εμπειρία τους στο να προστατέψουν από κάθε αμφισβήτηση το αποδεικτικό υλικό. Χωρίς αυτό δεν υπήρχε πειστικότητα της ενοχής. Οποιαδήποτε αμφισβήτηση, κινδύνευε να οδηγήσει σε κατάρρευση, εκτός από το κατηγορητήριο, κυρίως της νομιμοποίησης των ακραίων μεθόδων που ακολουθήθηκαν το προηγούμενο καλοκαίρι για τις συλλήψεις.2
- Η όλη διαδικασία υπό την μορφή που πήρε, δεν μπόρεσε παρ’ όλα αυτά να κρύψει τον πολιτικό χαρακτήρα των δικαζόμενων πράξεων. Το να αποκαλεί κανείς την συγκεκριμένη δράση «εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου», είναι σαν να προσπαθεί να κρύψει έναν ελέφαντα κάτω από ένα χαλί.
- Η απόφαση για συρρίκνωση της δημοσιότητας της δίκης, εξυπηρετούσε κυρίως αυτό: Να μην περάσει έξω από τις ηλεκτρονικά ελεγχόμενες πύλες του δικαστηρίου, μια αμφισβητούμενη αλλά πάντως πολιτική από κάθε άποψη δράση. Βρισκόμαστε ήδη στην εποχή της αποπολιτικοποίησης της πολιτικής δράσης και βαδίζουμε ολοταχώς προς την ποινικοποίηση πολιτικών δράσεων που κρίνονται μη ανεκτές από την «φιλελεύθερη ολιγαρχία»,3 το πολίτευμα που αντιστοιχεί στον σύγχρονο νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό. Το παράδειγμα των 7 της Θεσσαλονίκης είναι αρκετό.
Γενικότερα, δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι αυτή η τάση, από την μια «δικαστικοποίησης» των κοινωνικών συγκρούσεων και μετάθεσής τους σε ζητήματα κοινωνικών ευαισθησιών από την άλλη («νέα φτώχεια», «κοινωνικός αποκλεισμός» κ.λπ.), δεν είναι παρά η σύγχρονη μορφή απόκρυψης των κοινωνικών σχέσεων. Ένα ολόκληρο προστατευτικό νομικό πλαίσιο που συγκροτήθηκε μέσα από σκληρές κοινωνικές συγκρούσεις συχνά βίαιες και αιματηρές, και που αφορούσε μια σειρά από δικαιώματα στον τομέα των εργασιακών σχέσεων για παράδειγμα, αλλά και το δικαίωμα δημοσιοποίησης του πολιτικού λόγου, των διαδηλώσεων, αντικαθίσταται από την ευελιξία και τον αυταρχισμό που υπαγορεύει ο σύγχρονος νέο- ή σοσιαλφιλελεύθερος κυνισμός. Τα άλλοθι πολλά: η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, η τρομοκρατία, οι Ολυμπιακοί Αγώνες στα καθ’ ημάς. Οι κοινωνικές κρίσεις που δεν θα καταφέρνει να επιλύσει η ευαγγελιζόμενη «συμμετοχική δημοκρατία» των δημοψηφισμάτων, θα παραδίδονται όχι πια στον στρατό -παλιό εργαλείο άλλων ιστορικών συνθηκών- αλλά στο αστυνομικοδικαστικό σύμπλεγμα εξουσίας, μέσα στο οποίο κυριαρχεί πλέον η αστυνομία και κυρίως το άβατο των σύγχρονων εγκληματολογικών εργαστηρίων. Σε ποινικό επίπεδο, η υιοθέτηση από τις εθνικές νομοθεσίες του αμερικανικής έμπνευσης αντιτρομοκρατικού οπλοστασίου, σηματοδότησε το πέρασμα από ένα ποινικό δίκαιο της πράξης σε ένα ποινικό δίκαιο του υποκειμένου.4 Έχουμε δικαστική διερεύνηση που αφορά πρόσωπα κι όχι πράξεις και γεγονότα, έχουμε καταδίκες γι’ αυτό που είσαι κι όχι γι αυτό που έκανες. Τέλος, έχουμε έκτιση της ποινής συνήθως πριν την καταδίκη.
Οι μεθοδεύσεις που «πέρασαν» στην Ελλάδα μέσω τους προσχήματος της εξάρθρωσης και δίκης της «ανεπίκαιρης» κατά τον Α. Λιάκο ΕΟ 17 Ν, ήρθαν για να μείνουν. Το επόμενο διάστημα των αλλεπάλληλων ανάλογων δικών (Εφετείο για 17Ν, ΕΛΑ, κ.λπ.), αλλά κι ότι θα συμβεί με αφορμή την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων, θα δοκιμαστούν τα πολιτικά αντανακλαστικά μιας Αριστεράς που θέλει να λέγεται ριζοσπαστική, που θέλει να υπερασπίζεται τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα και κατακτήσεις. Αλλά και μιας ορισμένης Αριστεράς που το προηγούμενο διάστημα πολιτεύτηκε σε μεγάλο βαθμό κοντόθωρα, ως άλλη Αλίκη στην χώρα των εκσυγχρονιστικών θαυμάτων, σπεύδοντας σε κάποιες περιπτώσεις, και φοβούμενη την ταύτιση με την «τρομοκρατία», να κλείσει τα μάτια ακόμη και σε παραβιάσεις του κοινού «αστικού» δικαίου.
Η συνέχεια στο επόμενο τεύχος, με σχολιασμό της δίκης του ΕΛΑ που μόλις άρχισε.
Μ.Π.
Σημειώσεις
- Βλ. ενδεικτικά Α.Λιάκου, Η επικαιρότητα του ανεπίκαιρου, Το Βήμα, 22/9/03.
- Βλ. αναλυτικά στα προηγούμενα άρθρα μας.
- Βλ. Δημήτρη Μπελαντή, Μια δίκη για το κύρος της εξουσίας, Η Εποχή, 5/10/2003.
- Βλ. πρόσφατες εξελίξεις π.χ. στην Βρετανία με την ψήφιση του νέου «τρομονόμου», σύμφωνα με τον οποίο οι διωκτικές αρχές θα μπορούν να συλλαμβάνουν στο εξής προληπτικά υπόπτους όχι γιατί διέπραξαν κάποιο αδίκημα αλλά γιατί ίσως θα το διαπράξουν στο μέλλον. (Π.Παπακωνσταντίνου, Εκτός Ορίων, στο Πριν 8/2/2004). Αντίστοιχα στη Γαλλία με τις αλλαγές που προωθεί ο Sarkozy. Βλ. Rouge, Νο 2047.
ΤΠΤ - "4" 
[…] […]