[Το παρακάτω κείμενο προτάθηκε από ομάδα γυναικών του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ στο πλαίσιο της συζήτησης για την καμπάνια αντίστασης «Φτάνει Πια»]
ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ 2η ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥΜ
Κατ’ αρχήν θεωρούμε πολύ θετικό βήμα ότι το κείμενο συζήτησης για τη 2η Πανελλαδική Συνάντηση του Ελλ. Κοινωνικού Φόρουμ συμπεριλαμβάνει ανάμεσα στους 10 λόγους αντίστασης και τους 10 άξονες δράσης το ζήτημα της ιδιαίτερης καταπίεσης και εκμετάλλευσης των γυναικών σ’ ένα σύστημα που συνεχώς διευρύνει και εντείνει τις ανισότητες. Ωστόσο θέλουμε να επισημάνουμε ότι ο όρος «πατριαρχία» που χρησιμοποιείται στο κείμενο είναι όρος ο οποίος δεν είναι συνομολογημένος από το σύνολο του γυναικείου και φεμινιστικού κινήματος. Επειδή το Φόρουμ από τη φύση του είναι χώρος συνεύρεσης και συζήτησης για να βρεθούν τα σημεία εκείνα που μας ενώνουν για κοινή δράση ενάντια στην νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, θεωρούμε ότι η έννοια που προσδίδει ο όρος αυτός μπορεί να αποδοθεί με τρόπο που να μην αφαιρεί επί της ουσίας από το νόημά του. Εξ’ άλλου η ανάγκη της περιόδου για συλλογική δράση και η εμπειρία μας τον τελευταίο χρόνο, τόσο στη Παγκόσμια Πορεία Γυναικών όσο και στο Φόρουμ, μας έχουν πείσει ότι αυτά που μας ενώνουν στη πράξη είναι περισσότερα από κάποιες ιδεολογικές ή πολιτικές διαφοροποιήσεις, τις οποίες συνειδητά έχουμε παρακάμψει.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, θέλουμε να συμβάλουμε στη συζήτηση παραθέτοντας τις δικές μας θέσεις για το σημείο (6) που αναφέρεται στις γυναίκες και που θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε εκτενώς στην 2η Πανελλαδική Συνάντηση του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ τον Δεκέμβρη. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το 2ο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ στο Παρίσι ξεκινά τις εργασίες του με την Ευρωπαϊκή Συνέλευση για τα Δικαιώματα των Γυναικών στις 12 Νοεμβρίου. Οργανώνεται από γυναικείες κινήσεις και δίκτυα από όλη την Ευρώπη και θα αποτελέσει ευκαιρία για τις γυναίκες της Ευρώπης να συναντηθούν, να ανταλλάξουν τις εμπειρίες τους και να επεξεργαστούν τα σχέδια δράσης τους. Πιστεύουμε ότι οι εργασίες και τα αποτελέσματα αυτής της Συνέλευσης θα συμβάλλουν στην επεξεργασία των γυναικείων διεκδικήσεων και στην Ελλάδα, πάνω στους άξονες δράσης που περιγράφονται στο κείμενο «ΦΤΑΝΕΙ ΠΙΑ».
Δέκα λόγοι αντίστασης
- Γιατί η νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση μαζί με την κυρίαρχη σεξιστική ιδεολογία, που αναπαράγει τις σχέσεις εξουσίας μεταξύ των δύο φίλων, διευρύνει και εντείνει τις ανισότητες και τη βία ενάντια στις γυναίκες.
Είναι εξοργιστικό να ζεις σ’ έναν κόσμο όπου, παρ’ όλο τον πλούτο που παράγεται, κυριαρχούν ακόμη η φτώχεια, η εκμετάλλευση, οι ανισότητες και οι διακρίσεις, σ’ έναν κόσμο που καλλιεργεί τον ρατσισμό και τη βία, και που χρησιμοποιεί για μία ακόμη φορά τους εξοπλισμούς και τον πόλεμο σαν διέξοδο στην κρίση του. Και σ’ έναν τέτοιο κόσμο, όπου κατακτημένα δικαιώματα χάνονται, η θέση της γυναίκας συνεχώς επιδεινώνεται.
Οι επίσημοι αριθμοί και οι στατιστικές έρχονται να επιβεβαιώσουν τις ιδιαίτερες επιπτώσεις αυτής της επιθετικότητας του νεοφιλελευθερισμού πάνω στις γυναίκες, όταν:
– Το 70% των ανθρώπων σ’ όλο τον πλανήτη που ζουν κάτω από το όριο της απόλυτης φτώχειας είναι γυναίκες. Αυτή η κατάσταση τις αποκλείει από την πρόσβαση σε στοιχειώδη αγαθά, στην εκπαίδευση, στην υγεία, στην κατάλληλη τεχνική κατάρτιση.
– Στις περισσότερες χώρες του «φτωχού» Νότου, η πλειοψηφία των εργαζομένων στις µώνες Ελεύθερου (δουλ) Εμπορίου είναι γυναίκες και ο μισθός τους έχει κατολισθήσει στο 57% του μισθού των ανδρών (το 1980 αντιπροσώπευε το 80%). Και στην Ευρωπαϊκή Ένωση των ίσων δικαιωμάτων και ευκαιριών, οι γυναίκες αμείβονται 15% λιγότερο από τους άντρες για την ίδια δουλειά.
– Η ανταγωνιστικότητα του ιδιωτικού τομέα ολοένα και διευρύνει το μοντέλο των «άτυπων» μορφών απασχόλησης (γνωστό και ως «γυναικείο μοντέλο»): απόλυτη ευελιξία, μερική απασχόληση με κατακερματισμένο ωράριο και χωρίς δικαιώματα, εργασία κατ’ οίκον, ενοικιαζόμενη, προσωρινή, παράνομη κλπ. Και στις πλούσιες χώρες του Βορρά, το «μοντέλο» του Νότου αναπαράγεται ολοένα και περισσότερο.
– Παντού στον κόσμο, οι γυναίκες εξακολουθούν να είναι οι τελευταίες που επωφελούνται από τη δημιουργία «ποιοτικών» θέσεων εργασίας και οι πρώτες που υποφέρουν από τη συρρίκνωση της αγοράς εργασίας.
– Ειδικότερα στην Ελλάδα, επίσημα στοιχεία της Γραμματείας Γυναικών της ΓΣΕΕ δείχνουν ότι οι γυναίκες αμείβονται με το 70% της αμοιβής των αντρών για την ίδια εργασία, ενώ αποτελούν το 65% των ανέργων.
– Ταυτόχρονα, ο περιορισμός ή κατάργηση του «κράτους πρόνοιας» και η συστηματική ιδιωτικοποίηση ευαίσθητων τομέων, όπως η υγεία και η παιδεία, μεταφέρει στις γυναίκες και στην «αθέατη» και απλήρωτη εργασία τους το βάρος καθηκόντων που ως ένα μεγάλο βαθμό μέχρι τώρα αναλάμβανε το κράτος.
Η οικονομική παγκοσμιοποίηση, με τις επισφαλείς οικονομικές συνθήκες και την ανεργία, καθιστά τις γυναίκες πιο ευάλωτες απέναντι σε όλες τις μορφές βίας, τόσο στην ιδιωτική όσο και στη δημόσια σφαίρα. Σε συνδυασμό δε με τον αυξανόμενο μιλιταρισμό και τον πόλεμο, οι βιαιότητες εναντίον των γυναικών πολλαπλασιάζονται.
– Σοκ και οργή προκαλούν τα επίσημα στοιχεία του Συμβουλίου της Ευρώπης, που αποκαλύπτουν ότι η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου και αναπηρίας των γυναικών σε σύγκριση ακόμα και με τον καρκίνο, τα τροχαία δυστυχήματα και τον πόλεμο! Ο βιασμός, η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, η ψυχολογική βία και η υποτίμηση είναι η θλιβερή πραγματικότητα για τις γυναίκες ακόμα και στις πιο «πολιτισμένες» χώρες.
– Το σύγχρονο δουλεμπόριο, ως το πιο κραυγαλέο παράδειγμα φτώχειας και σεξιστικής βίας, γνωρίζει τεράστια εξάπλωσή τα τελευταία χρόνια και κατατάσσεται τρίτο από άποψη κερδών μετά το εμπόριο όπλων και ναρκωτικών. Κάθε χρόνο, 4 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια, κυρίως από τις «αναπτυσσόμενες» χώρες ή από εμπόλεμες περιοχές, πουλιούνται με προορισμό την πορνεία, την οικιακή δουλεία ή τον καταναγκαστικό γάμο. Και η Ελλάδα είναι από τις κύριες χώρες «υποδοχής» αυτών των γυναικών και «αποδοχής» του φαινομένου.
– Ακόμη και σήμερα, στον 21ο αιώνα, 2 εκατομμύρια μικρά κορίτσια υποβάλλονται σε κλειτοριδεκτομή κάθε χρόνο, ενώ ο σεξουαλικός προσανατολισμός (αυτοκαθορισμός) εξακολουθεί να τιμωρείται με φυλακίσεις, βασανιστήρια ή λιθοβολισμούς (στη χειρότερη περίπτωση), ή με στιγματισμό και κοινωνικό αποκλεισμό (στην καλύτερη περίπτωση).
Είναι εξωφρενικό όταν όλα τα παραπάνω συνδυαστούν με την εκάστοτε εικόνα της γυναίκας όπως αυτή προβάλλεται από τις διαφημίσεις και τα ΜΜΕ, άλλοτε ωραιοποιημένη και άλλοτε εξευτελιστική.
Ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός διατηρεί και εκμεταλλεύεται τη σεξιστική ιδεολογία σαν εργαλείο που αναπαράγει τις σχέσεις εξουσίας μεταξύ των δύο φύλων αλλά και διαιωνίζει τις ανισότητες, τις διακρίσεις και τους αποκλεισμούς.
Δέκα άξονες δράσης
- Ενάντια στη σεξιστική ιδεολογία, που αναπαράγει τις διακρίσεις και τη βία σε βάρος των γυναικών, με την προοπτική ενός άλλου κόσμου ο οποίος χωρίς την απελευθέρωση των γυναικών δεν είναι εφικτός.
– Για να σταματήσουν οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών στην εργασία, στην άνιση αμοιβή, στην ανεργία.
– Για να καταργηθούν το εμπόριο γυναικών και παιδιών και η καταναγκαστική μεταναστευτική πορνεία, και να δημιουργηθούν δομές και χώροι προστασίας των θυμάτων τους.
– Για να συμμαχήσουμε με τα διεθνή κινήματα ενάντια στη φτώχεια, τη βία, την αδικία και την καταπίεση που υφίστανται οι γυναίκες.
– Για να ενισχυθεί ο αντιπολεμικός αγώνας και να σταματήσουν οι βομβαρδισμοί, οι αποκλεισμοί και τα εμπάργκο.
– Για να καταργηθεί η απλήρωτη εργασία των γυναικών.
– Για να πάψουν πια οι βιασμοί, η σεξουαλική κακοποίηση και η συζυγική βία.
– Για να γίνει σεβαστή η διαφορετικότητα και να αναγνωρισθεί το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του γυναικείου σώματος και της ελεύθερης σεξουαλικής επιλογής.
– Για να αναχαιτιστεί η αποδοχή των προτύπων που αναπαράγονται και ο εξευτελισμός της γυναίκας από τη διαφήμιση και τα ΜΜΕ.
Θεωρούμε ευνόητο ότι τα παραπάνω δεν μπορούν να κατακτηθούν μόνο μέσα από νομοθετικές ρυθμίσεις (εξάλλου πολλές υπάρχουν ήδη αλλά συχνά καταστρατηγούνται), ούτε το ζητούμενο είναι η ισότητα στη φτώχεια, στη μιζέρια, στην ανασφάλεια, στην εκμετάλλευση ή στις βίαιες συμπεριφορές. Μπορούν να εξαλειφθούν μόνο μέσα από την προοπτική ανατροπής του συστήματος και της ιδεολογίας που τα διατηρεί και τα αναπαράγει.
Μαζί με το Φεμινιστικό Κέντρο Αθήνας, την Παγκόσμια Πορεία Γυναικών, την Πρωτοβουλία Γυναικών Θεσσαλονίκης, άλλες γυναικείες και φεμινιστικές κινήσεις, καθώς και τις συλλογικότητες των ομοφυλοφίλων να διευρύνουμε τον προβληματισμό μας και να πάρουμε πρωτοβουλίες αντίστασης στο σεξισμό και την ομοφοβία.
Μαίρη Λημόνη, Φόρουμ Χαλανδρίου, Παγκόσμια Πορεία Γυναικών, ΔΕΑ
Αθηνά Μος, Φόρουμ µωγράφου, Παγκόσμια Πορεία Γυναικών, ΟΚΔΕ Σπάρτακος
Κατερίνα Παρδάλη, Φόρουμ ΜΜΕ, Παγκόσμια Πορεία Γυναικών, ΔΕΑ
ΤΠΤ - "4" 
[…] Παρέμβαση για το γυναικείο ζήτημα […]