του Νίκου Μενεγάκη
Ο κυβερνητικός μηχανισμός μπαίνει στην τελική ευθεία για την προετοιμασία του δεκαπενθήμερου υπερθεάματος του επόμενου Αυγούστου. Τα ολυμπιακά εργοτάξια ανασκάπτουν μεγάλες περιοχές της πρωτεύουσας και η σκόνη μαζί με τις νέες τσιμεντένιες και χαλύβδινες κατασκευές υψώνονται στον επιβαρημένο από την μόλυνση αττικό ουρανό. Οι δοκιμές των ολυμπιακών οργανωτικών δομών άρχισαν μέσα στο καλοκαίρι με μαζικές κινητοποιήσεις των ολυμπιακών «εθελοντών» και δοκιμαστικούς αγώνες σε κωπηλατοδρόμια και ποδηλατοδρόμια που αναστατώνουν ακόμη περισσότερο τους ταλαιπωρημένους κατοίκους του λεκανοπεδίου.
Παράλληλα όμως μπαίνει στην τελική ευθεία και η εκλογική αναμέτρηση της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ με τη σταθεροποιημένη πλέον στην πρώτη θέση Δεξιά. Η «επίσημη» Αριστερά, χωρίς συνολικές απαντήσεις και προτάσεις στα αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού, χωρίς εμπιστοσύνη στις κοινωνικές δυνάμεις που αποτελούν το φυσικό της στήριγμα, επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά το περιθωριακό της ρόλο.
Η αγωνία των κυβερνητικών εκσυγχρονιστών
Η κυβέρνηση φανερώνει διαρκώς τον εκνευρισμό της μπροστά στη διαγραφόμενη προοπτική να χάσει τις ερχόμενες εκλογές. Η ελληνική προεδρία δεν απέδωσε τα αναμενόμενα επικοινωνιακά οφέλη στον πρωθυπουργό καθώς υπερκαλύφθηκε από τα γεγονότα του πολέμου στο Ιράκ και τις τριβές που αυτός προκάλεσε στο εσωτερικό της ΕΕ. Η δίκη της 17Ν επίσης δεν αποδίδει τους επικοινωνιακούς πόντους που προσδοκούσε η κυβέρνηση καθώς η δημοσιότητα της συγκαλύφθηκε και το ενδιαφέρον των ΜΜΕ υποβαθμίστηκε για πολλούς λόγους. Ο πολυθρύλητος ανασχηματισμός στην αρχή του καλοκαιριού έφερε σαν αποτέλεσμα μια απογοήτευση για την εκλογική βάση καθώς ο Σημίτης για άλλη μια φορά δεν αποτόλμησε να κάνει ούτε τη στοιχειώδη ανανέωση του πολιτικού προσωπικού που θα δημιουργούσε έστω μια ψευδαίσθηση αλλαγής της κυβερνητικής πολιτικής και νέου ξεκινήματος. Ακόμη και η μοναδική σημαντική αλλαγή στο κυβερνητικό σχήμα, η αναβάθμιση του Χρυσοχοΐδη στην κομματική ιεραρχία μετά από τις «αντιτρομοκρατικές» επιτυχίες του, αποδεικνύει την πλήρη απώλεια της επαφής με τα πραγματικά προβλήματα των λαϊκών στρωμάτων και τις βαθύτερες διαθέσεις τους. Η αυξανόμενη ανεργία, η ακρίβεια και η αγανάκτηση για τη χειροτέρευση των κοινωνικών υπηρεσιών, νομίζουν οι εκσυγχρονιστές ότι μπορούν να αντιμετωπισθούν με τα προεκλογικά τερτίπια των εποχιακών προσλήψεων, με τις τηλεοπτικές επισκέψεις του γραφικού Κουλούρη στις λαϊκές αγορές και τα μικρομάγαζα και με τις χιλιοειπωμένες υποσχέσεις για την αναδιοργάνωση και των κοινωνικών υπηρεσιών. Είναι αναμενόμενο οι κινήσεις των εκσυγχρονιστών να γίνονται όλο και περισσότερο σπασμωδικές καθώς είναι πιασμένοι στη μέγγενη της ίδιας της πολιτικής τους. Από τη μια μεριά πρέπει να αποδείξουν τη φερεγγυότητα και την αξιοπιστία τους στην άρχουσα τάξη ολοκληρώνοντας το μέτρα του νεοφιλελεύθερου προγράμματος με το οποίο δεσμεύτηκαν (ιδιωτικοποιήσεις) και από την άλλη μεριά η λαϊκή δυσφορία που προκαλείται πλέον άμεσα από την εφαρμογή αυτών ακριβώς των νεοφιλελεύθερων μέτρων και μάλιστα μέσα στις συνθήκες της γενικευμένης οικονομικής ύφεσης, ενισχύει τις εκλογικές τους απώλειες και τους αχρηστεύει έτσι στο ρόλο τους σαν ενδιάμεσους εγγυητές της κοινωνικής αποδοχής και συναίνεσης.
Οπωσδήποτε η διεξαγωγή της Ολυμπιάδας θα παίζει όλο και πιο καθοριστικό ρόλο για τους επόμενους μήνες καθώς γύρω από αυτήν περιστρέφεται όλο και περισσότερο η κρατική δραστηριότητα και η χάραξη όλων των κυβερνητικών αποφάσεων. Όμως οι προσπάθειες για την καλλιέργεια ενός εορταστικού κλίματος δε φαίνεται να αγγίζουν τις καρδιές του κόσμου και να συμβάλλουν στη δημιουργία μιας πιο αισιόδοξης διάθεσης των εργαζομένων. Η ανησυχία για την επόμενη ημέρα, όταν θα κλείσουν τα εργοτάξια των τερατωδών ολυμπιακών κατασκευών είναι διάχυτη στον αέρα. Τα «ιδανικά» μιας Ολυμπιάδας υποταγμένης στο χρήμα, στη λογική της υπερκατανάλωσης και στην αισθητική του υπερθεάματος δεν μπορούν να εμπνεύσουν και να αναζωογονήσουν ούτε το κυβερνητικό κόμμα, ούτε τη νεολαία του, ούτε πολύ περισσότερο την εργατική του βάση. Ακόμη περισσότερο που σήμερα μια μεγάλη μερίδα της νεολαίας των ανεπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών, στα πλαίσια του αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος, εξεγείρεται αντιστεκόμενη σε αυτές ακριβώς τις εκφάνσεις της πολιτιστικής αλαζονείας και της απάνθρωπης και άσκοπης σπατάλης των φυσικών πόρων. Η προηγούμενη Ολυμπιάδα του Σίδνει πρόλαβε να μας δώσει μια δυνατή γεύση από την ελπιδοφόρα νεολαιίστικη αντίσταση της Αυστραλίας. Άλλωστε δεν μπορούν τα «ιδανικά» και η αισθητική της Ολυμπιάδας παρά να αντανακλούν την ιστορική παρακμή μιας φθίνουσας αστικής τάξης που θα έπρεπε από καιρό να είχε παραδώσει τη σκυτάλη σε μια σοσιαλιστική εξουσία. Ακόμη και η λέξη «σοσιαλισμός» είναι βέβαια ξεχασμένη από καιρό για τη σημιτική κυβέρνηση και αναφέρεται συνήθως μόνο στους τελευταίους προεκλογικούς λόγους του πρωθυπουργού διακοσμημένη με εκείνα τα χαρακτηριστικά πρωθυπουργικά σαρδάμ, που προδίδουν ασφαλώς τη βαθύτερη δυσφορία και την αμηχανία του στην εκφορά αυτών των «χυδαίων λαϊκισμών».
Η εκλογική εναλλαγή στη κυβέρνηση με μια κλασσική συντηρητική δεξιά φαίνεται να αφήνει τώρα πια αδιάφορη τη μεγάλη πλειοψηφία των λαϊκών στρωμάτων, αφού έχουν πλέον πεισθεί ότι η πολιτική του ΠΑΣΟΚ δε διαφέρει σχεδόν σε τίποτε από αυτήν της παραδοσιακής Δεξιάς. Αντίθετα η φθορά των προσώπων της κυβέρνησης και η κοινή πεποίθηση ότι επικρατεί ένα γενικευμένο κλίμα διαφθοράς και χρηματισμού στα κυβερνητικά στελέχη εντείνει την επιθυμία για μια αλλαγή του πολιτικού προσωπικού, έστω και χωρίς καμιά ουσιαστική αλλαγή της κεντρικής πολιτικής της κυβέρνησης.
Μια ακόμη επιβεβαίωση της ανεπάρκειας
Η «επίσημη» Αριστερά του ΚΚΕ και του ΣΥΝ επιβεβαιώνει διαρκώς την ανεπάρκεια της να αρθρώσει μια συνολική, αξιόπιστη απάντηση στα αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού και περιορίζεται και πάλι σε αξιοδάκρυτους δευτερεύοντες ρόλους και επιμέρους αντιπολιτευτικές κινήσεις. Η αυτοσυντήρηση των κομματικών μηχανισμών φαίνεται να είναι το κυρίαρχο μέλημα και κριτήριο για τη χάραξη της πολιτικής (με διαφορετικές ασφαλώς αποχρώσεις) και των δύο κομμάτων.
Η καθιέρωση της απλής αναλογικής αποτελεί το μοναδικό κεντρικό θέμα συσπείρωσης που μπορεί να προτείνει η Αλέκα Παπαρήγα στην υπόλοιπη Αριστερά μετά από δεκαπέντε χρόνια μιας περιφρονητικής και σεχταριστικής στάσης απέναντι τους. Οπωσδήποτε η χρόνια καθήλωση του εκλογικού ποσοστού του ΚΚΕ, η δυναμική εμφάνιση του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ, η αναγκαστική, έστω και ιδιότυπη εμπλοκή της νεολαίας του ΚΚΕ με τις κινητοποιήσεις του αντιπαγκοσμιοποιητικού, αποτελούν το πραγματικό υπόβαθρο που οδήγησε σ’ αυτή την πρωτοβουλία την ηγεσία του ΚΚΕ.
Όμως δεν είναι δυνατόν να μην επισημάνει κάποιος την «αντίφαση» της πολιτικής του ΚΚΕ. Η ηγεσία του θέτει πάντοτε κάποιους δήθεν αυστηρούς όρους προγραμματικών συμφωνιών για τη συγκρότηση μετώπων στις κινητοποιήσεις και στις καμπάνιες, εκεί δηλαδή ακριβώς που θα έπρεπε να επιδιώκει τη μέγιστη ενότητα για την επίτευξη των συγκεκριμένων στόχων, δυναμιτίζοντας έτσι τη μαζικότητα, την ανάπτυξη και ασφαλώς την αποτελεσματικότητα του κινήματος. Αντίθετα προκειμένου να συγκροτήσει ένα εκλογικό μέτωπο, εκεί δηλαδή ακριβώς που (σύμφωνα με τη λογική της ηγεσίας του) θα χρειάζονταν μια μίνιμουμ προγραμματική συμφωνία για να αξιοποιηθούν οι προπαγανδιστικές δυνατότητες μιας προεκλογικής περιόδου, το ΚΚΕ αδιαφορεί τελείως για τα προγράμματα και εμφανίζεται ικανοποιημένο με τα μπακάλικα τεφτέρια των εκλογικών υπολογισμών. Καμιά προοπτική ταξικής ενότητας, καμιά έμπνευση από τις μεγάλες αντιιμπεριαλιστικές κινητοποιήσεις της νεολαίας, καμιά αγωνία για το αβέβαιο αύριο των εργαζομένων που θα πετάγονται μαζικά στο δρόμο, καμιά αγανάκτηση για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των κοινωνικά ανασφάλιστων μεταναστών, καμιά αγωνία για την τρελή κούρσα του καπιταλισμού προς την οικολογική καταστροφή, καμιά πράξη μαζικής αντίστασης απέναντι στο τερατούργημα της Ολυμπιάδας. Το μόνο θέμα που φαίνεται να συγκίνησε την ηγεσία του ΚΚΕ και έκανε την Αλέκα Παπαρήγα να σχηματίσει μετά από δεκαπέντε τόσα χρόνια τον αριθμό του τηλεφώνου του Κωνσταντόπουλου ήταν ο αριθμός των βουλευτών που θα αντιστοιχούν στο μίζερο και καθηλωμένο εκλογικό ποσοστό του ΚΚΕ με το ένα ή με το άλλο εκλογικό σύστημα. Δηλαδή τίποτε άλλο από την επιβεβαίωση και την αποδοχή του ρόλου του θλιβερού κομπάρσου στο πολιτικό σκηνικό που θα γκρινιάζει στο περιθώριο, ενώ οι βασικές κυβερνητικές επιλογές θα κατευθύνονται από τις ανάγκες μιας ουσιαστικά ανενόχλητης κυρίαρχης τάξης.
Ωστόσο πέρα από τις επιφυλάξεις μας πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η κίνηση για την καθιέρωση της απλής αναλογικής χωρίς κανένα είδους εκλογομαγειρικό περιορισμό, πρέπει να υποστηριχθεί από όλες ανεξαιρέτως τις οργανώσεις της Αριστεράς. Εμείς πιστεύουμε ότι η καθιέρωση της απλής αναλογικής «και άδολης» αναλογικής πρέπει να υποστηριχθεί όχι μόνο γιατί αποτελεί ένα πάγιο ιστορικό αίτημα του κινήματος, αλλά επίσης αποτελεί ένα ουσιαστικό μεταβατικό στόχο για τη δυνατότητα πολιτικής έκφρασης των εθνικών μειονοτήτων και προβολής των πολιτικών μειοψηφιών. Το πλαφόν του 3% που καθιερώθηκε με στόχο να εμποδίσει τη μουσουλμανική μειονότητα να εκφρασθεί πολιτικά, με τη σιωπηλή (όσο και εξοργιστική αφού πλήττεται και η ίδια) αποδοχή της Αριστεράς, πρέπει να καταργηθεί. Επιπλέον σε μια μετωπική προσπάθεια της Αριστεράς που θέτει επιτέλους ένα συγκεκριμένο στόχο και δεν προϋποθέτει προγραμματικούς ή άλλους περιορισμούς, δεν είναι δυνατόν εμείς να σταθούμε αντίθετοι. Ούτε είναι δυνατόν να στρέψουμε αδιάφορα την πλάτη μας σαν να πρόκειται για κάτι που αφορά μόνο την κεντρική εκλογική πολιτική και όχι τα «ζωντανά κινήματα». Αλλά και αν για μια στιγμή υποθέσουμε ότι δε μας αφορούν τα τεκταινόμενα της κεντρικής πολιτικής σκηνής, είναι φανερό ότι στόχος της απλής αναλογικής, χωρίς πλαφόν ή άλλα καλπονοθευτικά τερτίπια, αφορά άμεσα την συγκρότηση και πολιτική έκφραση των κοινωνικών κινήσεων και των πολιτικών πρωτοβουλιών «από τα κάτω» και δεν μπορούμε να την αφήσουμε εκτός του πεδίου των άμεσων ενδιαφερόντων μας.
Η ηγεσία του ΣΥΝ, χωρίς να βγάλει κανένα πολιτικό μάθημα από τη συμμετοχή του κόμματος στο αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα (πώς θα μπορούσαν άλλωστε να πάρουν μαθήματα μαζικής πολιτικής αντίστασης οι μόλις χθεσινοί πρωτοπόροι του «εκσυγχρονισμού) και ικανοποιημένη από τα μικρά εκλογικά κέρδη που φαίνεται αυτή να του προσκομίζει, δε φαίνεται να διστάζει να διακινδυνεύσει την καταβαράθρωση αυτής της ίδιας της δυναμικής του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ προκειμένου να τα καρπωθεί. Γιατί βέβαια τι άλλο μπορεί να είναι μια εκλογική κάθοδος της πλειοψηφίας των οργανωμένων δυνάμεων του Φόρουμ κάτω από τη σημαία του ΣΥΝ παρά η ταφόπλακα της δυναμικής του Φόρουμ που στηρίζονταν στην ισότιμη συμμετοχή των ανένταχτων κυρίως και διάσπαρτων ομαδοποιήσεων, παρεμβάσεων, ποικιλόμορφων κοινωνικών αντιστάσεων κλπ. αλλά και μεμονωμένων ατόμων που για μια στιγμή πίστεψαν ότι η συμμετοχή τους και η δραστηριότητα τους δε θα γίνει αντικείμενο εκλογικής ή γενικότερα πολιτικής εκμετάλλευσης από την οποιαδήποτε μικρή ή μεγάλη κομματική γραφειοκρατία.
Η ηγεσία του ΣΥΝ φαίνεται να εγκαταλείπει έτσι προς το παρόν τα μακροπρόθεσμα σχέδια της να οδηγήσει δηλαδή στον ορθό δρόμο τους Πασοκικούς εκσυγχρονιστές και επιδίδεται σε μια κούφια δήθεν «αριστερή» ρητορεία γενικόλογων καταγγελιών του «δικομματικού συστήματος». Το δικομματικό αυτό σύστημα ισχυρίζεται ότι μπορεί να διαρρήξει εκλογικά με κάποια μεγάλη, φωτισμένη και αδιάφθορη Αριστερά που θα αναλάβει αυτή προφανώς να συνεχίσει με την απαραίτητη «κοινωνική ευαισθησία» το ανολοκλήρωτο όραμα του «εκσυγχρονισμού». Παράλληλα η ηγεσία του ΣΥΝ προσπαθεί να επιβεβαιώσει το νέο «κινηματικό» προφίλ του κόμματος, που αποδείχθηκε αρκετά προσοδοφόρο, με συχνές αν και όχι απόλυτα πειστικές αναφορές στα κοινωνικά κινήματα και φτάνοντας στο σημείο να θυσιάσει ακόμη και μερικούς από τους εξέχοντες «επικοινωνιακούς» της αστέρες (Κουναλάκης, Δαμανάκη).
Ακόμη περισσότερο είναι αποστασιοποιημένο το κόμμα από εκείνες τις κινηματικές πρωτοβουλίες, όπως η απαραίτητη τώρα πια για την Ολυμπιάδα, που προφανώς θα δυσαρεστήσουν τους τεχνοκράτες και τους μικρομεσαίους εργολάβους που αφθονούν στις γραμμές του κόμματος. Έτσι οι κινηματικές ρητορείες πέφτουν αυτομάτως στο κενό και σκορπίζουν την απογοήτευση και την καχυποψία στη νεολαία που χωρίς να διαθέτει όπως είναι φυσικό μεγάλη πολιτική εμπειρία, συσπειρώθηκε τελευταία γύρω από το ΣΥΝ. Οι εξελίξεις σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, με τη χρεοκοπία των αντίστοιχων αριστερών ρεφορμιστικών «εκσυγχρονιστών» και τη συνεχιζόμενη οργανωτική παρακμή των «κυβερνητικών» κομμάτων με σταλινική ευρωκομμουνιστική προέλευση αποτελούν ασφαλώς ένα δυσοίωνο και ανησυχητικό παράδειγμα για την ηγεσία του ΣΥΝ που αυξάνει τη νευρικότητα στο εσωτερικό της.
Η ανάγκη μιας πολιτικής πρότασης πέρα από το ρεφορμισμό
Υποστηρίξαμε στα προηγούμενα τεύχη του Σπάρτακου ότι η συγκρότηση ενός πόλου της αντικαπιταλιστικής αριστεράς από τις δυνάμεις που συμμετέχουν στο Φόρουμ και έχουν κοινές ιστορικές αναφορές και έναν διεθνιστικό προσανατολισμό, θα διευκόλυνε τη λειτουργία του Φόρουμ και θα περιόριζε την αυθαιρεσία από τη συντριπτική υπεροχή του ΣΥΝ. Για το γεγονός ότι η διαδικασία μιας τέτοιας συγκρότησης δεν ξεκίνησε ακόμη και οι σχετικές προτάσεις που απευθύναμε στις διάφορες οργανώσεις που συμμετέχουν στο Φόρουμ δεν έτυχαν της προσοχής των ηγεσιών τους, νομίζουμε ότι εμείς φέρουμε τη μικρότερη ευθύνη, αλλά σήμερα το ζητούμενο δεν είναι πλέον αυτό. Η συγκρότηση της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς πρέπει αναγκαστικά να υπερβαίνει τα όρια του Φόρουμ και να απευθύνεται σε όλες ανεξαιρέτως τις δυνάμεις που έχουν μια κοινή αντίληψη για την ανατροπή της κυρίαρχης πολιτικής.
Η τελική ευθεία στην οποία έχουμε ήδη μπει απαιτεί μια πολιτική αντίληψη και οργανωτικές πρωτοβουλίες που δεν είναι δυνατόν να συνυπάρξουν με μια προεκλογική δέσμευση με το ΣΥΝ και με τα υπόλοιπα ρεφορμιστικά σχήματα που φαίνεται να συγκλίνουν μονίμως γύρω από αυτόν (ΑΚΟΑ, ΚΕΔΑ κλπ.). Δυστυχώς όμως στην τροχιά αυτή της δορυφοροποίησης γύρω από το ΣΥΝ φαίνεται πλέον να συμμετέχουν και κάποιες οργανώσεις της επαναστατικής Αριστεράς που προσβλέπουν στην ευκαιριακή αυτή συμμαχία με τα πιθανά οργανωτικά μικρά οφέλη που μπορεί να τους προσφέρει μια εκλογική επιτυχία (ΚΟΕ, ΔΕΑ). Η στενόμυαλη αντίληψη για την άμεση οργανωτική ωφέλεια τους κάνει και πάλι να χάνουν την ευκαιρία για μια πραγματικά αναγεννητική και μακρόπνοη προσπάθεια της Αριστεράς που θα πατούσε ακριβώς στην προηγούμενη κοινή κινηματική εμπειρία τους και θα προχωρούσε σε ένα σημαντικό ποιοτικό βήμα.
Οι δυνάμεις που απομένουν μέσα στο Φόρουμ (Ξεκίνημα, Απελευθέρωση, ΟΚΔΕ) και έχουν ήδη διαμορφώσει ή τείνουν να διαμορφώσουν μια τέτοια συναντίληψη οφείλουν να πάρουν την πολιτική πρωτοβουλία όσο υπάρχουν ακόμη περιθώρια. Ακόμη περισσότερο που οι αντίστοιχες προσπάθειες συγκρότησης της αντικαπιταλιστικής αριστεράς παίρνουν σχήμα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και προσπαθούν να συντονισθούν σε μια πανευρωπαϊκή κλίμακα.
Τέτοια πολιτική αντίληψη έχουν ασφαλώς σε μεγάλο βαθμό και οι οργανώσεις και τα σχήματα εκτός Φόρουμ που προέρχονται από τη σταλινική και μαοϊκή Αριστερά (π.χ. ΝΑΡ, Συσπειρώσεις κλπ.). Η μικρή επιτυχία που σημείωσαν οι δυνάμεις αυτές με τις «ανεξάρτητες» κινηματικές τους παρουσίες στη Θεσσαλονίκη του Ιούνη, φαίνεται μάλλον να τους εντείνει τις εσωτερικές τους τριβές παρά να τις βοηθά σε μια παραπέρα ανάπτυξη. Ο τρόπος λειτουργίας και η δυναμική των κινημάτων ακόμη και σε αυτή τη μικρή κλίμακα, έρχονται σε αντίθεση με τις παγιωμένες μικροκομματικές τους δομές και νοοτροπίες. Η αμηχανία για το επόμενο βήμα συγκρότησης είναι φανερή και ο προβληματισμός διαπερνά την οργανωτική τους βάση. Η πρωτοβουλία συγκρότησης μιας αντικαπιταλιστικής Αριστεράς πρέπει να είναι μονίμως ανοιχτή και προς τις δυνάμεις αυτές, με την ελπίδα ότι στην πορεία θα αντιληφθούν ότι οι αδυναμίες των ομόκεντρων σχημάτων τύπου ΜΕΡΑ δεν προέρχονται μόνο από τα όποια «λάθη» και τις νοοτροπίες των μικροοηγεσιών, αλλά από την ίδια την αντίληψη για την αυτονομία των κινημάτων και το βαθύτερο σεβασμό (χωρίς ασφαλώς υποταγή) που πρέπει να διατηρεί μια οργάνωση της επαναστατικής Αριστεράς, προς την κίνηση της ίδιας της εργατικής τάξης, του επιπέδου της συνείδησης της, και των μετώπων που αυτή η ίδια είναι ικανή κάθε στιγμή να συγκροτεί.
Αύγουστος 2003
ΤΠΤ - "4" 
[…] Στην τελική ευθεία […]