Παρουσίαση Βιβλίων
Claudio Katz
Ο ιμπεριαλισμός τον 21ο αιώνα
Μια νέα μπροσούρα από την Πρωτοποριακή Βιβλιοθήκη κυκλοφόρησε μόλις πριν από λίγο καιρό με το δοκίμιο του αργεντίνου συντρόφου μας τεταρτοδιεθνιστή Claudio Katz, καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες και εμπνευστή στη χώρα του ενός επιστημονικού δικτύου με την επωνυμία «Economistas de Izquierda» (Οικονομολόγοι της Αριστεράς). Αποτελεί μια σημαντική συμβολή στην αναζωογονημένη συζήτηση για το σημερινό χαρακτήρα του παγκόσμιου καπιταλισμού που έχει ξεσπάσει στους ριζοσπαστικούς θεωρητικούς κύκλους, ιδιαίτερα μετά την πολυσυζητημένη έκδοση της Αυτοκρατορίας των Hardt και Negri αλλά και σα μια συνέπεια της παγκόσμιας «αντιτρομοκρατικής» πολεμικής σταυροφορίας των ΗΠΑ έπειτα από την 11η Σεπτέμβρη. Ο Katz διαβεβαιώνει ότι το εννοιολογικό οπλοστάσιο των κλασικών μαρξιστικών αναλύσεων για τον ιμπεριαλισμό διατηρεί σε βασικές γραμμές μια αξεπέραστη αξία για την κατανόηση της σημερινής δομής των παγκόσμιων σχέσεων εξουσίας. Γιατί ακριβώς εκεί εντοπίζει τον «πυρήνα» του ιμπεριαλισμού: στις άνισες και ιεραρχικές σχέσεις μέσα στον παγκόσμιο καπιταλιστικό καταμερισμό εργασίας. Τα βασικά χαρακτηριστικά του ιμπεριαλισμού σήμερα, όπως τον περιγράφει ο Katz είναι ο «επαναποικισμός», ο «νεοφιλελεύθερος φαταλισμός», η «αυτοκρατορική υπερεθνοποίηση» μαζί και ο «στρατιωτικός παρεμβατισμός». Επιχειρεί να θέσει στις σωστές αναλογίες του το ρόλο σήμερα των εθνικών κρατών και των αντιθέσεων τους τόσο στην περιφέρεια, όσο και στην «μητρόπολη» μέσα στην νέα παγκοσμιοποιημένη καπιταλιστική οικονομία. Για το λόγο αυτό παίρνει κριτικά τις αποστάσεις του από διάφορα μοντέλα που προτείνονται, που όλα έχουν το μειονέκτημα ότι υπερτονίζουν ή αντίστοιχα υποτιμούν εκείνη ή την άλλη πλευρά αυτής της νέας κατάστασης. Το δοκίμιο αυτό αποτελεί λοιπόν μια, πιστεύουμε εξαιρετική, συμβολή στην προετοιμασία μιας νέας συνθετικής επεξεργασίας στην θεωρία του ιμπεριαλισμού σήμερα.
Χρήστος Αναστασιάδης
Ο Τροτσκισμός και η εποχή μας. Πολιτικά και ιστορικά κείμενα
Ο Χρήστος Αναστασιάδης αποτέλεσε μια από τις πιο εξέχουσες φυσιογνωμίες στην ιστορία του ελληνικού τεταρτοδιεθνιστικού ρεύματος. Γεννημένος στη Σμύρνη το 1910 συνδέθηκε με την ελληνική Αριστερή Αντιπολίτευση στη διάρκεια των μεγάλων φοιτητικών κινητοποιήσεων του 1929 εντασσόμενος στο «Αρχείο του Μαρξισμού» για να βρεθεί λίγα χρόνια αργότερα στην ΕΟΚΔΕ στο πλάι του Παντελή Πουλιόπουλου του οποίου υπήρξε ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες. Το ήθος, η σεμνότητα, η επαναστατική του συνέπεια και η θεωρητική του συγκρότηση αντανακλώνται στα κείμενά του που δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο παράνομο προδικτατορικό Μαρξιστικό Δελτίο και στο ομώνυμο έντυπο της μεταπολιτευτικής περιόδου και τα οποία στην πλειονότητά τους αναδημοσιεύονται σ’ αυτό το νέο βιβλίο που εκδόθηκε από την Πρωτοποριακή Βιβλιοθήκη. Τα κείμενα της προδικτατορικής περιόδου αποτελούν μαρτυρίες της κριτικής προσέγγισης του ελληνικού τροτσκιστικού ρεύματος στην πορεία της μετεμφυλιακής επίσημης αριστεράς όπως αυτή εκφραζόταν από την ΕΔΑ. Τα εξαιρετικά τεκμηριωμένα άρθρα του Χ.Α αποτελούν ένα καλό αντίδοτο στις προσπάθειες εξωραϊσμού της ιστορίας της ΕΔΑ που επιχειρήθηκε από πρόσφατες δημοσιεύσεις συγγραφέων της «ανανεωτικής αριστεράς». Τα εγγύτερα μας από χρονική άποψη κείμενα από την β’ περίοδο του Μαρξιστικού Δελτίου φανερώνουν πια τον Χ.Α σαν ένα «Νέστορα» του επαναστατικού μαρξιστικού ρεύματος στην Ελλάδα που έχει την ικανότητα να μεταδίδει την πολύτιμη συσσωρευμένη εμπειρία του και ταυτόχρονα να παρακολουθεί τις σύγχρονες εξελίξεις. Οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι ο Χρήστος Αναστασιάδης κληροδότησε μια ασύγκριτα πολύτιμη παρακαταθήκη στο ελληνικό τμήμα της Τέταρτης Διεθνούς και μ’ έναν άλλον τρόπο: με τις εκδόσεις βασικών μαρξιστικών συγγραμμάτων από την Πρωτοποριακή Βιβλιοθήκη η οποία η ίδια υπήρξε αποτέλεσμα των δικών του (σχεδόν αποκλειστικά) προσπαθειών. Η εισαγωγή και η επιμέλεια του βιβλίου έγιναν από το σύντροφο του Χ.Α, λογοτέχνη Βαγγέλη Σακκάτο.
Ernest Mandel
Η θέση του μαρξισμού στην ιστορία
Από τις εκδόσεις «Εργατική Πάλη» κυκλοφόρησε το βιβλίο «Η θέση του Μαρξισμού στην ιστορία» του ανθρώπου που υπήρξε ο επιφανέστερος θεωρητικός και ηγέτης της Τέταρτης Διεθνούς και ίσως η σημαντικότερη προσωπικότητά της μετά από τον ίδιο τον ιδρυτή της Λέον Τρότσκι. Το έργο αυτό προέρχεται από τη συλλογή των τετραδίων του Ινστιτούτου Κοινωνικής Έρευνας και Μελέτης του Άμστερνταμ και μπορεί να παρατεθεί δίπλα σε μια σειρά «εκλαϊκευτικών» και εισαγωγικών πονημάτων του συγγραφέα γύρω από τον μαρξισμό της ίδιας περίπου περιόδου («Κάρλ Μαρξ», «Η υπεροχή του μαρξισμού» κτλ) που όλα έχουν πίσω τους τις μεγάλες θεωρητικές του συνθέσεις («Μαρξιστική Πραγματεία της Οικονομίας», «Ύστερος Καπιταλισμός» κτλ), αλλά και την ειδική εμπεριστατωμένη μελέτη που αφιέρωσε στην ίδια τη σκέψη του Μαρξ στο προγενέστερο βιβλίο του «Γέννηση και Εξέλιξη των μαρξιστικών θεωριών». Το βιβλίο εφαρμόζει τη μαρξιστική σκέψη στον ίδιο τον τρόπο κατανόησης της καταγωγής και της ανόδου του μαρξισμού ως επαναστατικής θεωρίας του εργατικού κινήματος. Επιχειρεί με περιεκτικό τρόπο να τον τοποθετήσει μέσα στην ιστορική ολότητα που τον περικλείει. Οι συγκεκριμένες περιγραφές των κυριότερων σχέσεων και επιδράσεων στις οποίες υπόκεινταν οι κλασικοί του μαρξισμού και οι βασικές παραδοχές για το ρόλο π.χ. της γαλλικής πολιτικής σκέψης και υλιστικής φιλοσοφίας, της αγγλικής πολιτικής οικονομίας και της μεγάλης γερμανικής ιδεαλιστικής φιλοσοφικής παράδοσης μαζί με τη βιομηχανική επανάσταση και την άνοδο του πραγματικού εργατικού κινήματος των νεώτερων χρόνων έχει βέβαια γερές βάσεις σε κλασικές μελέτες του είδους από τον ίδιο το «Λουδοβίκο Φόυερμπαχ» του Ένγκελς, τη «µωή του Καρλ Μαρξ» του Μέρινγκ ως το «Μαρξ και Ένγκελς» του Ριαζάνοφ. Όμως το βιβλίο του Mandel λόγω της ιστορικής απόστασης κατορθώνει να είναι ακόμη περισσότερο εποπτικό και ακριβές όσον αφορά ορισμένες ιστορικές διαστάσεις του θέματός του.
ΤΠΤ - "4" 
