του Δημήτρη Φραγκουλάκη
Αν το ζήτημα που συγκλονίζει τις μέρες αυτές την ελληνική κοινωνία δεν είχε να κάνει με το εργατικό κίνημα, θα κουνούσε κανείς το κεφάλι με συγκατάβαση, όπως θα άρμοζε στο παιχνίδι κλέφτες κι αστυνόμοι. Όταν όμως οι τερατώδεις μηχανισμοί όλων των εξουσιών βρίσκονται σε εντατική αναπαραγωγή τρόμου και δηλητηρίου, διαστροφής και εκμαυλισμού, επισείοντας τη ρομφαία της θεσμοθετημένης βίας (τρομονόμοι) για το σημερινό και αυριανό διαδηλωτή, απεργό, κοινωνικό αγωνιστή, τότε τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.
Είδαμε τις μέρες αυτές τη κοινωνία να «πέφτει από τα σύννεφα», τουλάχιστον θα πατήσει άραγε έστω και τώρα στη γη; Είδαμε «αδίστακτους δολοφόνους εθισμένους επί δεκαετίες στο κοινό έγκλημα», να καταρρέουν μέσα σε λίγες ώρες και να ξερνούν «το γάλα της μάνας τους», χωρίς (;) βασανιστήρια, χωρίς μεθόδους Οτσαλάν(;).
Είδαμε δεδηλωμένους «άθεους» να μεταστρέφονται εν ριπή οφθαλμού σε μετανοημένα απολωλότα πρόβατα. Είδαμε τον τραγικό πατέρα παπά να υμνεί το θαύμα της αποκάλυψης και να ευλογεί την τιμωρία των παιδιών του που εγκλημάτισαν. Είδαμε στις οθόνες και τα πάνελ σοβαροφανών πολιτικών πλιατσικολόγων να εμφανίζεται ο Μαρξ και η κομμουνιστική ιδεολογία σαν γονείς της ατομικής τρομοκρατίας…
Τι θα μας απαντούσε άραγε ο εξόριστος ποιητής αν τον ρωτούσαμε ξανά: στον αιώνα σου λέγε τι βλέπεις! Θα αρκούνταν στο χορτασμό του χωροφύλακα και του στρατοδίκη; Στην αμαρτία που την είπανε αρετή στις εκκλησίες και την ευλόγησαν; Ή μήπως θα δει να ανακηρύσσονται άγιοι οι επίλεκτοι των διωκτικών αρχών που παντοιοτρόπως προπονούνται για να φέρουν σε πέρας αυριανά θαύματα του θεού…
Στη επιφάνεια, τη ρηχότητα και τη μακαριότητα του κοινωνικού γίγνεσθαι όλα μοιάζουν να συμβαίνουν σε στεγανά νεφελώματα. Από κει και κάτω οι πραγματικές και γενεσιουργές οικονομικοκοινωνικές σχέσεις αποτελούν αναμμένο κάρβουνο που κάνει «τζιζ»…
Έτσι ένα ολόκληρο οικονομικό κοινωνικό σύστημα (καπιταλισμός) που συναρθρώνεται από σχέσεις εκμεταλλευτών και εκμεταλλευομένων, καταπιεστών και καταπιεζομένων, προνομιούχων και κατατρεγμένων, εξουσιαστών και εξουσιαζομένων, πανίσχυρων και τιποτένιων, παραμένει άθικτο, αθώο, καθαγιασμένο.
Οι εξοντωτικοί ανταγωνισμοί και η εγκληματικότητα που ρέει σαν αίμα στις φλέβες του συστήματος, από τα παιδικά παιχνίδια μέχρι τα τελειότερα οπλικά συστήματα και τους σύγχρονους πολέμους κυριαρχίας και συμφερόντων, αποδίδεται -με ηλίθιο ή και σκόπιμο στωικισμό – στη «φύση του ανθρώπου».
Τα συστατικά στοιχεία του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού διαιωνίζονται μεγεθύνονται και εντατικοποιούνται μένοντας στο απυρόβλητο. Η κυρίαρχη θρησκευόμενη ιδεολογία φροντίζει για τη μάσκα του καλού χριστιανού που προσφεύγει κατά καιρούς στη θεία μετάνοια και άφεση αμαρτιών που θα συνεχίσει αμέσως μετά να κάνει ζητώντας και πάλι συγχώρεση. Στο πολιτικό πεδίο αυτή η διαδικασία λέγεται εκλογές κάθε τέσσερα χρόνια! Καθώς λοιπόν η εγκληματικότητα αναπαράγεται από την ίδια την αστική κοινωνία μέσα στους κόλπους της, δεν μπορεί η τιμωρία και η δίωξη οποιασδήποτε φύσης εγκλήματος να μη γίνεται με παραδειγματική σημασία για τους καταπιεσμένους και με συμβολική σημασία για τους αστούς και όχι φυσικά για την εξάλειψή της. Έτσι η νομιμότητα, που κατά κοινή παραδοχή από τους ίδιους τους αστούς παραβιάζεται, αποτελεί τη μάσκα της δημοκρατικής συμβατικότητας, που αντί να αναιρεθεί καθιερώνεται ακόμα περισσότερο.
Έτσι φτάσαμε στη δημοκρατία. Ούτε καν εκείνη τη μίζερη της «διακήρυξης των δικαιωμάτων του ανθρώπου» και του τρίπτυχου «ελευθερία – ισότητα – δικαιοσύνη». Φτάνουμε στη δημοκρατία εκείνη που διακηρύχνει ότι το δικαίωμα του δούλου ξεζουμισμένου άνεργου εργάτη, σταματάει μπροστά στο δικαίωμα του πανίσχυρου καπιταλιστή και του κράτους του. Όχι το ομοίωμα δημοκρατίας που προσδοκούσαν οι πεσόντες και φυλακισμένοι αριστεροί και κομμουνιστές, μα εκείνης που ξέφυγε από το «απόσπασμα» και βρέθηκε στο παγκοσμιοποιημένο εργαστήρι των υπό μετάλλαξη ειδών.
Ας κοιτάξουμε τώρα να δούμε πού επιτέλους ταιριάζει η οργάνωση που έπαψε να είναι φάντασμα κρυμμένο στα κοινωνικά σύννεφα…
Ιστορικά η απαρχή της δράσης της εμφανίζεται στο αμέσως μεταδικτατορικό σκηνικό και πολιτικοψυχολογικό κλίμα. Η ίδια η δικτατορία με το «εθνοσωτήριο» έργο της, την καταστολή διάλυση και απαγόρευση κάθε πολιτικής και συνδικαλιστικής δράσης της εργατικής τάξης και όχι μόνο, προσέφερε το πολιτικό έδαφος για να ευδοκιμήσει το φαινόμενο της ατομικής βίας. Ένα πολιτικό έδαφος που μας το θύμιζε έντονα για κάμποσα χρόνια ένα άλλο «εθνοσωτήριο» καθεστώς, εκείνο του Κ. Καραμανλή.
Θυμόμαστε οι παλιότεροι τα ΜΑΤ και τις ΑΥΡΕΣ, τον τρόμο και το θάνατο, τους νόμους 330 κλπ, κλπ. Μήπως δεν είναι αρκετές αυτές οι δύο περίοδοι αστικο-κρατικής τρομοκρατίας, για να γεννήσουν ένα αντίπαλο δέος νάνο τρομοκράτη, έναν Δαβίδ «λαοσωτήρα», δηλαδή με την ίδια λογική που εμφανίζονται οι Γολιάθ εθνοσωτήρες υποκαθιστώντας το λαό για το καλό του;
Σε αυτό το σημείο οι κονδυλοφόροι και τα φερέφωνα της αστικής δημοσιογραφίας πατάνε το φρένο της αντικειμενικής προσέγγισης. Καλά, λένε, ο Γουέλς και οι βασανιστές Μπάμπαλης – Μάλιος μπορεί να δικαιολογούν την παραβίαση των δέκα εντολών, από κει και πέρα όμως; Η μετάλλαξη των μελών της 17Ν σε κοινούς εγκληματίες; Λένε οι μικροαστοί και πέφτουν και τούτοι από τα σύννεφα…
Είναι καιρός να υποβάλουμε κάποια ερωτήματα σε σχέση με τις τρομερές αντιφάσεις που πέφτουν οι μικροαστοί αναλυτές. Όταν πρόκειται για την υπεράσπιση της καλυμμένης δικτατορίας του κεφαλαίου (κοινοβουλευτική δημοκρατία), δείχνονται επιεικείς, ακόμα και ένθερμοι υπερασπιστές της ατομικής τρομοκρατίας ενάντια στη ανοιχτή δικτατορία του κεφαλαίου. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι εκείνη του Αλέκου Παναγούλη. Η ηρωοποίησή του δεν έγινε από τους κομμουνιστές! Αν τα είχε καταφέρει στην εκτέλεση του Παπαδόπουλου θα είχε ηρωοποιηθεί ακόμα περισσότερο, ενώ αντίθετα αν είχε προεκτείνει τη δράση του μέσα στη μεταπολίτευση, με την ατομική τρομοκρατία εναντίων συμβόλων των αντιλαϊκών δυνάμεων, θα έπεφτε στο γενικό κολασμό των αστών και μικροαστών ηθικολόγων.
Αν έχει κάποια δικαιολόγηση έστω ηθικολογικού τύπου η αρχική δράση της 17Ν, σύμφωνα και με το περιεχόμενο των πρώτων προκηρύξεών της (που ήταν καθαρά μικροαστικής ηθικολογικής φύσης) γιατί δεν συνέχισε το ίδιο μοτίβο, πόσο μάλλον που δικτατορικοί και μεταδικτατορικοί μηχανισμοί έβριθαν από πράκτορες της CIA και από τα «σταγονίδια» του Αβέρωφ, για να μην αναφέρουμε την απαλλαγή από την εσχάτη των ποινών και το συχωροχάρτι που δόθηκε σε εκατοντάδες βασανιστές και φονιάδες χουντικούς;
Μήπως ο Δαβίδ αντιγράφοντας τη μεθοδολογία του Γολιάθ να δρα αυθαίρετα και αυτόκλητα, νομιμοποιείται στη διαφοροποίηση των επιλογών και των στόχων του, με την ίδια λογική που ο ανταγωνιστής του Γολιάθ ασκεί την οργανωμένη κρατική βία, με τις ατέλειωτες αυθαιρεσίες και τη ζουγκλώδη ανταγωνιστικότητα που διέπει την αστική κοινωνία; Αν τα ερωτήματα αυτά μοιάζουν εύλογα, γιατί ο οπλισμένος Δαβίδ να μη νομιμοποιείται και με την απόσπαση μέρους από τον παραγόμενο κοινωνικό πλούτο που βρίσκεται απαλλοτριωμένος στα χέρια της πλουτοκρατίας; Μήπως η χρήση ορισμένων μέσων εναντιώνεται τελικά στη σκοπιμότητα και την ιδεολογία που τα έχει εφεύρει; Και ακόμα, οι πλουτοκράτες, ο καθένας χωριστά και όλοι μαζί κάνουν τα πάντα για να έχουν το φωτοστέφανο του έντιμου πολίτη, του άξιου δημιουργού του πλούτου τους, του αυτοδημιούργητου, του μέλους της καλής κοινωνίας. Δηλαδή κάνουν τα πάντα για να εξασφαλίσουν τη γενική αναγνώριση της κυριαρχίας τους, με την ηθική και νομική κάλυψη που λειτουργεί σαν στάχτη στα μάτια των μεροκαματιάρηδων. Γιατί λοιπόν κι ο Δαβίδ να μη νομιμοποιείται όταν προσπαθεί να δημιουργήσει το δικό του φωτοστέφανο;
Άλλωστε από μια γενικότερη ιστορική σκοπιά το φαινόμενο της ατομικής τρομοκρατίας είναι σύμφυτο των ταξικών κοινωνιών και είναι η άρχουσα ιδεολογία που αναπαράγει τα είδωλα της ακόμα και μέσα από τη λογοτεχνία, μη εξαιρουμένης της παιδικής, από το Γουλιέλμο και το µορό μέχρι το Σούπερμαν, για να μην αναφέρουμε τις κατηγορίες εκείνες στις οποίες ανήκουν οι Κοτζαμάνηδες και οι Καλαμπόκες!
Το τελευταίο και πιο ευάλωτο και αντιφατικό στοιχείο της ταυτότητας της 17Ν είναι η χρήση της φωτογραφίας του Μαρξ όχι του Μαρξισμού! Δεν είναι τυχαίο. Το φωτοστέφανο και του πλέον άσχετου δημαγωγού λαοσωτήρα ήταν αδύνατο να επιχειρηθεί, χωρίς να περάσει από τη φιλολογική κολυμπήθρα του Μαρξισμού (τουλάχιστο μέχρι τη προηγούμενη δεκαετία). Και μάλιστα δείχνοντας περισσή περιφρόνηση για τις φιλοσοφικές, θεωρητικές και ιδεολογικές αρχές, θέσεις και μεθόδους του Μαρξισμού. Αυτό δεν ισχύει μόνο για οπαδούς της ατομικής τρομοκρατίας, αλλά ακόμα και για ηγεσίες μαζικών κινημάτων και κομμάτων, όπως τα σταλινικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Επί τροχάδην μόνο αξίζει να αναφέρουμε ότι από το Στάλιν μέχρι τον Γκορμπατσώφ και από το Μιτεράν μέχρι τον Ανδρέα Παπανδρέου όλοι πάσχιζαν να περιβληθούν το φωτοστέφανο του Μαρξιστή, για τον απλό λόγο ότι πιο συνεκτική θεωρία και πιο ώριμη επαναστατική ιδεολογία δεν έχει παραχθεί μέχρι σήμερα. Η περιφρόνηση προς τις μάζες είναι γνώρισμα της μικροαστικής ιδεολογίας, είτε αυτή ενσαρκώνεται στο πρόσωπο του μεγάλου μεταρρυθμιστή καιροσκόπου, είτε στο πρόσωπο του αιθεροβάμονα ανυπόμονου ατομικού τρομοκράτη που είναι η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος.
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ πολύ εύστοχα διαβεβαίωνε πως η μεταρρύθμιση δεν ισούται με πεπλατυσμένη επανάσταση, αλλά αποσκοπεί στο να διατηρήσει το βάρβαρο καπιταλιστικό σύστημα. Μήπως από την άλλη μεριά η ατομική τρομοκρατία ισούται με συμπυκνωμένη συντομευμένη επανάσταση, η ακόμα με μινιατούρα της; Ο μαρξισμός και η ιστορική εμπειρία απαντούν κατηγορηματικά όχι! Και στις δύο περιπτώσεις δεν είναι η εργατική τάξη που βγήκε ισχυρότερη μα ο καπιταλισμός σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Πάνω στη διαχωριστική γραμμή που χάραξε ο Μαρξισμός ανάμεσα σε αυτόν και τους ιδεολογικούς του αντιπάλους είναι γραμμένη η θέση ότι η απελευθέρωση της εργατικής τάξης είναι έργο της ίδιας της τάξης και όχι κάποιου που την υποκαθιστά!
Η διαλεκτική σχέση ανάμεσα στους σκοπούς και τα μέσα αποτελεί ένα κρίσιμης σημασίας κεφάλαιο της μαρξιστικής μεθόδου και ιδεολογίας που άφησαν πίσω τους κορυφαίοι ηγέτες του εργατικού κινήματος όπως ο Λένιν και ο Τρότσκι. Περιληπτικά ο πρώτος έβλεπε στα επαναστατικά χρόνια πριν και μετά τον Οκτώβρη, το μέγιστο δυνατό ξεδίπλωμα της δράσης των μαζών. Γι’ αυτό ήταν πάντα εχθρικός απέναντι σε κάθε απόπειρα προσωπολατρίας, που αργότερα επί Στάλιν οργίασε. Ο δεύτερος στάθηκε με την ίδια συνέπεια σε άλλες συνθήκες, αμείλικτα αυστηρός πάνω στο ίδιο ζήτημα που αφορά τους σκοπούς και τα μέσα. Στα έργα του «Τα εγκλήματα του Στάλιν», «Μπολσεβικισμός και Σταλινισμός», «Η ηθική τους και η ηθική μας», διεξάγει έναν τιτάνιο αγώνα να καταδείξει την αντίθεση ανάμεσα στη μαρξιστική επαναστατική θέση και την αστική μικροαστική πρακτική που βασίζεται στην αρχή «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»(δίκες της Μόσχας κλπ).
Και πραγματικά μονάχα σε περιόδους αντίδρασης ευδοκιμεί η «ιδεολογία» της ατομικής τρομοκρατίας και μονάχα αντιδραστικές εξουσίες υπηρετεί. Δεν είναι τυχαίο που σε περιόδους μεγάλης και έντονης προοδευτικής και επαναστατικής δράσης των μαζών η ατομική τρομοκρατία είναι άφαντη, ανύπαρκτη, αδιανόητη. Αντίθετα η συρρικνωμένη κοινωνική δράση έχει ευνοήσει για δυο και περισσότερες δεκαετίες τη σκέψη «μια 17Ν σας χρειάζεται εδώ», που έχει ακουστεί κατά κόρον από τον ανίσχυρο εξατομικευμένο πολίτη των χαμηλών τάξεων!…
Την ώρα που γράφονται τούτες οι γραμμές, οι συλλήψεις προχωρούν, πέφτουν οι πρώτες ομολογίες κατά τα φαινόμενα αμαχητί άλλωστε στο όνομα ποιας ιδεολογίας να κρατηθούν κάποιες γραμμές άμυνας; Αλλά κι αν κάποιος ή κάποιοι προσπαθήσουν να το κάνουν, αυτό δε θα προκαλέσει ένα αίσθημα ικανοποίησης σε κανένα μαρξιστή επαναστάτη, μόνο αποστροφή και ίσως οίκτο όπως και για τους «ονειροπόλους» του καναπέ που παραδομένοι στην ιδεατή κοινωνία τους δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να πέφτουν από τα σύννεφα.
Σε τελευταία ανάλυση, ανεξάρτητα από το αν και σε ποιο βαθμό και από ποιο χρονικό σημείο η 17Ν διαβρώθηκε και κατευθύνθηκε η δράση της από μυστικές αστικές υπηρεσίες, η αληθινή ταυτότητά της μπορεί άριστα να αποδοθεί με τη φράση «Εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω!»
Η ιστορία συνεχίζεται. Το ίδιο και η πάλη των τάξεων. Και η εργατική τάξη έχει περισσότερο από ποτέ ανάγκη από αγωνιστές διαπαιδαγωγημένους με τη γνήσια μαρξιστική μέθοδο και παράδοση και όχι με καρικατούρες τους! Εκπαιδευμένους με απόλυτη προσήλωση στις μεθόδους και τα μέσα που αποδεσμεύουν από αστικές και μικροαστικές επιρροές την ολόπλευρη επαναστατική ενέργεια της εργατικής τάξης. Της τάξης που δεν έχει την πολυτέλεια να είναι θεατής ενός πλανήτη που καταστρέφεται εμπιστευόμενη ήρωες τύπου µορό ή Λαοσωτήριους διαχειριστές της αστικής σαπίλας.
[…] Η 17η Νοέμβρη και ορισμένα βασικά αυτονόητα […]