του Γιώργου Λιερού
Το άρθρο αυτό του Γιώργου Λιερού, που τμήμα του έχει ήδη δημοσιευθεί στην ΕΠΟΧΗ, αναφέρεται σε ένα θέμα που δεν έχει θιγεί, μέχρι σήμερα, από το σύνολο της ελληνικής Αριστεράς. Το θέμα αποκτά μια ιδιαίτερη επικαιρότητα στο βαθμό που είναι γνωστό ότι, με πρωτοβουλία του «2004» και συμμετοχή της κυβέρνησης, μελετάται η εξόντωση των αδέσποτων σκυλιών στην Αττική. Από τη βιτρίνα της Ελλάδας των Ολυμπιακών Αγώνων πρέπει να αποβληθούν τα αδέσποτα ζώα, όπως και οι «αδέσποτοι» άνθρωποι. Ελπίζουμε ότι το συγκεκριμένο άρθρο θα βοηθήσει στην προώθηση πρωτοβουλιών, που κάποιες έχουν ήδη ξεκινήσει από την περασμένη άνοιξη, για την απόκρουση των «φιλοζωικών» σχεδίων των κυρίων αυτών και θα συμβάλει στην προώθηση μιας συζήτησης για τις σχέσεις ζώων και ανθρώπων στη σύγχρονη κοινωνία.
Πρόσφατα, σε σύσκεψη που έγινε στην Αγγλική πρεσβεία ο κ. Μακ Γουέτσον, μάνατζερ της WSPA (Παγκόσμια Οργάνωση Προστασίας των Δικαιωμάτων των µώων) ανέπτυξε τις απόψεις του στους εκπροσώπους του Ελληνικού Υπουργείου Γεωργίας για την (τελική) «λύση» στο πρόβλημα των αδέσποτων ζώων: περισυλλογή σε κυνοκομία και ευθανασία για όσα αδέσποτα δεν υιοθετηθούν.
Πενήντα χιλιάδες αδέσποτα σκυλιά κινδυνεύουν να θανατωθούν ενόψει της Ολυμπιάδας του 2004 ώστε να αποκτήσει η Αθήνα ευταξία δυτικής πρωτεύουσας και να ικανοποιηθούν τα «φιλοζωικά» αισθήματα των Ευρωπαίων.
Σε Ευρώπη και ΗΠΑ περηφανεύονται για την πολιτισμική τους ανωτερότητα χρησιμοποιώντας σαν επιχείρημα τον σεβασμό των δικαιωμάτων των ζώων: συναγερμός για να σωθεί το λιοντάρι στο ζωολογικό Κήπο της Καμπούλ, πρωτοσέλιδο στην Daily Telegraph για έναν αδέσποτο σκύλο που έσωσαν, στο Αφγανιστάν, Βρετανοί στρατιώτες. Η ζωοφιλία φαίνεται να είναι το μόνο είδος ευαισθησίας που επιτρέπεται στον δυτικό άνθρωπο.
Κι όμως κανένας πολιτισμός δεν έχει προκαλέσει τέτοια οδύνη στα ζώα όσο ο δικός μας:
-
Στην παλαιότερη νομαδική κτηνοτροφία τα ζώα ζούσαν σε συνθήκες παρόμοιες με εκείνες της φυσικής τους κατάστασης. Σήμερα σε βουστάσια, χοιροστάσια και ορνιθοτροφεία δισεκατομμύρια ζώα δεν μπορούν να κινηθούν, να αντικρίσουν το φυσικό φως, να απλώσουν τα φτερά τους, να ξαπλώσουν. Μόνο τρώνε και αυξάνουν το βάρος τους μέχρι να οδηγηθούν στο σφαγείο. Το «φουά-γκρα» είναι συκώτι πάπιας που έχει υποστεί λιπώδη εκφύλιση. Για να το πετύχουν αυτό, η πάπια, ή η χήνα, ακινητοποιείται μόνιμα όρθια με τη βοήθεια δικτυωτού πλέγματος και με ένα καθετήρα 40 εκ. μπηγμένο στον οισοφάγο της ταΐζεται καθημερινά με 3 κιλά καυτό καλαμπόκι (ισοδύναμο 15 κιλών για έναν άνθρωπο). Για την παραγωγή του μοσχαρίσιου κρέατος τα μοσχάρια ακινητοποιούνται πλήρως για ολόκληρους μήνες. Παράλληλα πολύτιμες εύφορες εκτάσεις σε λιμοκτονούσες χώρες αξιοποιούνται για την κάλυψη των αναγκών σε ζωοτροφές της εντατικής κτηνοτροφίας των ανεπτυγμένων χωρών.
-
8.500 είδη άγριων ζώων κινδυνεύουν σήμερα να εξαφανισθούν.
-
στα ερευνητικά και επιστημονικά κέντρα κατακρεουργούνται εκατομμύρια ζώα. Στο περίφημο Huntigdon Life Sciences στην Αγγλία εκτελούνται διαρκώς πειράματα σε 70.000 ζώα για τη δοκιμή φαρμάκων, χημικών προϊόντων, φυτοφαρμάκων, απορρυπαντικών, χρωστικών ουσιών και συντηρητικών. Εδώ, κάθε χρόνο, βρίσκουν το θάνατο 180.000 ζώα.
Σε αυτό το τοπίο η σύγχρονη ζωοφιλία, η υιοθέτηση ως κατοικίδιων σκύλων, γάτων αλλά και όλο και περισσότερο εξωτικών ειδών, δεν είναι απλά μια καταναλωτική συμπεριφορά που υποστηρίζεται από μια ανθούσα βιομηχανία.
Η σύγχρονη ζωοφιλία περιορίζεται συνήθως σε μια ιδιωτική λατρευτική σχέση του κάθε ζωόφιλου με το δικό του ζώο συντροφιάς, στην οποία εκφράζεται η κραυγαλέα αντίφαση ανάμεσα στην εχθρότητα προς τη Φύση ενός αποξενωτικού πολιτισμού και της ανθρώπινης ανάγκης για επικοινωνία, συναισθηματική εξωτερίκευση, συνάντηση με τη Φύση.
Το ζώο συντροφιάς, σαν λατρευτικό αντικείμενο, είναι ομοίωμα ανθρώπου και εκπρόσωπος της καταπιεσμένης Φύσης της οποίας αντανακλά τον ακρωτηριασμό. Εξυψώνεται σε ιερό ζώο μόνο αφού ταξινομηθεί, ελεγχθεί, γίνει προβλέψιμο και προσαρμοστεί στις ανάγκες του καταναλωτή (σήμανση, στείρωση, κοπή αυτιών και ουράς, χειρουργική αφαίρεση νυχιών και φωνητικών χορδών).
Ο αλλοτριωμένος από τον χαρακτήρα του είδους του άνθρωπος, συναντά το ζώο συντροφιάς, αφού το αποξενώσει, επίσης, από τον ειδολογικό του χαρακτήρα. Το ζώο, έτσι κι αλλιώς, στερείται της ικανότητας απάντησης με την ομιλία και χωρίς τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά του είδους του αποτελεί, για τον ιδιοκτήτη του, έναν λευκό πίνακα πάνω στον οποίο εκφορτίζονται συναισθήματα που δεν μπορούν να επενδυθούν στην συνάντηση με τον άλλο ή το άλλο.
Από την άλλη τα αδέσποτα ζώα είναι η ακόμη ζωντανή ψυχή της Φύσης μέσα στις πόλεις μας. Περιπλανιούνται «άσκοπα» χωρίς ανθρώπινο δεσπότη, μας θυμίζουν την αλάνα που έγινε μπετόν, άσφαλτος και κοντοκουρεμένο γκαζόν, μας θυμίζουν μια ελευθερία που μας εξοργίζει και μας φοβίζει, ένα υπόλοιπο που διαφεύγει από την ευθύνη των ανθρώπινων διευθετήσεων, μια «εσωτερική ζώνη» ελευθερίας.
Όπως συνέβαινε με τους μύθους του Αισώπου, η συζήτηση για τα ζώα στο μεγαλύτερο της μέρος είναι συζήτηση για τους ανθρώπους. «Τα θανατώσαμε για να μην υποφέρουν» λένε για τα αδέσποτα ζώα και στο στόχαστρο αυτής της φυσιολατρίας δια του φόνου βρίσκεται η ίδια η διονυσιακή πληθωρικότητα των εκδηλώσεων της ζωής. Ο Γκαίτε έλεγε ότι ο θάνατος είναι ένα τέχνασμα της ζωής για να έχει περισσότερη ζωή. Όμως από την άλλη, η πονηριά του θανάτου είναι ότι οικειοποιείται το βασίλειο του ζωντανού διατηρώντας το παγωμένο, ακίνητο, μαρμαρωμένο. Μια τέτοια πονηριά είναι η εξασφαλισμένη μέση επιβίωση, που δεν γνωρίζει το θαρραλέο πέρασμα από την οδύνη στην ηδονή, φροντίζοντας μόνο για την ασφάλεια της, παραδίδεται στον φόβο και αφήνει την απουσία θάρρους να νεκρώσει τη ζωή. Έτσι η επιβολή του θανάτου της φαίνεται προτιμότερη από την αστάθμητη και απρόβλεπτη αλληλοδιαδοχή γένεσης και θανάτου, οδύνης και ηδονής.
Η σύγκρουση για την τύχη των αδέσποτων έχει τα σπέρματα για το θετικό ξεπέρασμα – ριζοσπαστικοποίηση της ζωωοφιλίας σ’ ένα οικολογικό κίνημα αμφισβήτησης του σημερινού μοντέλου ανάπτυξης και του ίδιου του περιεχόμενου του αλαζονικού ανθρωπισμού μας.
Ενάντια σε μια γενοκτονική νοοτροπία που μισεί τη ζωή, και όπου εύκολα τη θέση του περιπλανώμενου σκύλου θα μπορούσε να πάρει ο άστεγος, ο μετανάστης, ο τσιγγάνος ή ο νεολαίος, αντιτάσσεται η «ενστικτώδης» ευαισθησία για κάθε πλάσμα που υποφέρει και η επιθυμία για συνάντηση με τη Φύση, σε όλο της τον πλούτο, την αντιφατικότητα και την ποικιλομορφία.
Το ότι ο άνθρωπος είναι αντικειμενικός σημαίνει ότι υποφέρει, έλεγε ο Μαρξ, και προσέθετε ότι ο άνθρωπος είναι «η πάσχουσα ύπαρξη που νοιώθει ότι πάσχει». Αλλά και ο Λεβί Στρως είχε πιάσει το νόημα του πράγματος όταν έγραφε:
«Ο δυτικός άνθρωπος δε μπορεί να καταλάβει ότι διατηρώντας το δικαίωμα να διαχωρίζει πλήρως τον άνθρωπο από την κατάσταση του ζώου, αποδίδοντας στον πρώτο ό,τι αρνείται στο δεύτερο, ανοίγει έναν καταραμένο κύκλο και ότι το ίδιο σύνορο υποχωρώντας συνεχώς, θα χρησίμευε για να ξεχωρίζει ανθρώπους από άλλους ανθρώπους, να διεκδικεί προς όφελος όλο και πιο περιορισμένων μειοψηφιών το προνόμιο ενός διεφθαρμένου ανθρωπισμού… Η μόνη ελπίδα για τον καθένα μας να μην τον μεταχειριστούν σαν κτήνος οι όμοιοι του είναι όλοι οι όμοιοί του, μ’ αυτόν πρώτο, να νιώθουν άμεσα σαν όντα που υποφέρουν»
Ο Χέγκελ μας δίδαξε ότι για να πλησιάσουμε το αλλότριο και το έτερο πρέπει να μπορούμε να απομακρυνθούμε από τον ίδιο τον εαυτό μας. Μας δίδαξε να αναζητούμε τον ίδιο μας τον εαυτό μακριά από το οικείο στην ελκυστικότητα του μακρινού και του ξένου.
Μέσω αυτής της «αγάπης του μακρινού», ας ξαναποκτήσουμε την αίσθηση του σώματός μας. Γιατί η φύση είναι το «σώμα του (κοινωνικού) ανθρώπου», τα ζώα που υποφέρουν, τα είδη που χάνονται, οι οικολογικές καταστροφές είναι ισάριθμες πληγές ή αναπηρίες στο ανθρώπινο σώμα.
Στόχος μας δεν είναι το βύθισμα στη φύση· αυτόν το έχει ήδη πετύχει ο κ. Μακ Γουέτσον και οι όμοιοί του (μήπως η σύγχρονη μεταβιομηχανική κοινωνία είναι τίποτε άλλο από τυφλή φύση που κατακρεουργεί τον εαυτό της;).
Στόχος μας είναι η, συνώνυμη με την επαναοικοιοποίηση του εαυτού του από το σημερινό αλλοτριωμένο άνθρωπο, συμφιλίωση με τη Φύση. Και αυτή η συμφιλίωση δε θα μπορέσει να γίνει παρά μόνο πάνω στα χορταριασμένα ερείπια εκείνου του πολιτισμού που σήμερα θριαμβεύει κυνικά.
Γιώργος Λιερός
Η μαχητική ζωοφιλία στην Μεγάλη Βρετανία:
Ο αγώνας για να κλείσει το Κέντρο Πειραματισμού σε ζώα Huntigdon Life Scienes (HLS)
Όταν, στα 1997, έγιναν γνωστές οι φρικαλεότητες που διεπράτοντο στο HLS συγκροτήθηκε η Shac. Οι πρώτες ενέργειες ήταν δυναμικές δηλώσεις, αποκλεισμοί των εγκαταστάσεων της εταιρίας, μπλοκάρισμα του τηλεφωνικού της κέντρου από τηλεφωνήματα πολιτών, επιστολές διαμαρτυρίας, επιθέσεις χάκερ. Η Citybank, η Barklays, η HSBC, η Royal Bank of Scottland και δύο μεγάλα αμερικάνικα συνταξιοδοτικά ταμεία, πούλησαν τις μετοχές της HLS που κατείχαν και διέκοψαν κάθε τραπεζική σχέση όταν οι μεταμφιεσμένοι σε ζώα ακτιβιστές της Shac άρχισαν να αλυσοδένονται στις εισόδους των επιχειρήσεων και των κατοικιών των διευθυντικών τους στελεχών. Σε λίγα χρόνια η μετοχή της HLS υποχώρησε κατά 4000% περνώντας απ’ τις 3,5 στερλίνες στις 0,04.
Η Shac κλιμάκωσε την πάλη της με ξυλοδαρμούς στελεχών της επιχείρησης, με βανδαλισμούς και γκράφιτι στις κατοικίες και στα αυτοκίνητα εργαζομένων και μετόχων της εταιρίας. Στην ιστοσελίδα της οργάνωσης αναφέρονται τα ονόματα, οι διευθύνσεις και τα τηλέφωνα τους. Τις ίδιες πιέσεις δέχεται και κάθε προμηθευτής ή επιχείρηση που συνεργάζεται με την HLS (εταιρίες μεταφορών, ταξί, χαρτέμποροι, τυπογραφεία).
Η εταιρία σήμερα επιβιώνει μόνο από την υποστήριξη που της παρέχει η φαρμακοβιομηχανία. Οι εγκαταστάσεις της είναι πραγματικά οχυρά, με χοντρούς και πανύψηλους φράχτες, κάμερες, κάγκελα στα παράθυρα και περιφρουρούνται από ιδιωτικούς αστυνομικούς με λυκόσκυλα, ενώ στην είσοδο της επιχείρησης σταθμεύει μόνιμα αστυνομική δύναμη.
Σήμερα εννέα μέλη της Shac βρίσκονται στη φυλακή και, αν αμνηστευτούν οι μαχητές του IRA, πιθανόν να αποτελέσουν την μεγαλύτερη ομάδα πολιτικών κρατουμένων στην Μεγάλη Βρετανία.
(Οι πληροφορίες για την παρουσίαση αυτή προέρχονται από το άρθρο του Βασίλη Παπακριβόπουλου στην ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ).
ΤΠΤ - "4" 
[…] «Φόνος και φυσιολατρεία» […]