Αργεντινή: η αριστερά μπροστά στις εκλογές

Σπάρτακος 66, Σεπτέμβρης 2002

του Jean Philippe Dives

Στο ενημερωτικό αυτό άρθρο περιγράφονται οι τελευταίες εξελίξεις στην Αργεντινή, η κατάσταση των πολιτικών δυνάμεων εκεί, με ιδιαίτερη έμφαση στην επαναστατική αριστερά, τα προβλήματα που αυτή η τελευταία αντιμετωπίζει, από την πολυδιάσπασή της και τις περιορισμένες της δυνάμεις, και προβάλλεται η ανάγκη σύγκλισης των ρευμάτων της σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.

Στο πλαίσιο μιας διαδικασίας κρίσης και κινητοποιήσεων που δεν σταμάτησαν στην Αργεντινή από τις επαναστατικές ημέρες του Δεκέμβρη 2001, η αντικαπιταλιστική αριστερά αντιμετωπίζει αξιόλογες προκλήσεις. Πρέπει να ξεπεράσει τα όρια της.
Η βίαια αστυνομική καταστολή ενός Εcorte de ruta (μπλοκάρισμα δρόμου) στις 26 Ιουνίου έξω από το Μπουένος Αιρες με πραγματικά πυρά και εν ψυχρώ φόνο δύο νεαρών άνεργων πικετέρος, οδήγησε σε μαζικές λαϊκές διαμαρτυρίες και σε ένα απότομο βάθεμα της πολιτικής κρίσης. Ο πρόεδρος Ντουάρτε, προσπαθώντας να τα καλύψει, ανήγγειλε προεδρικές και βουλευτικές εκλογές για τις 30 Μαΐου 2003.

Απέναντι σε ένα παράλυτο Ριζοσπαστικό Κόμμα και ένα διαιρεμένο και εξασθενημένο Περονικό Κόμμα, οι σφυγμομετρήσεις δείχνουν τώρα άνοδο των δύο σημαντικότερων αντιπολιτευομένων φυσιογνωμιών: της Ελίζα Κάρριο, ηγέτιδας της «κεντροαριστεράς», που ευαγγελίζεται έναν εξανθρωπισμένο καπιταλισμό, απαλλαγμένο από τις νεοφιλελεύθερες υπερβολές του, και έχει την υποστήριξη της Εκκλησίας και μιας από τις σημαντικότερες συνδικαλιστικές συνομοσπονδίες, της CTA, και του Λουίς Ζαμόρα, του μόνου βουλευτή που οι διαδηλωτές θεωρούν πραγματικά δικό τους και υποστηρίζει την αντικαπιταλιστική και αντιιμπεριαλιστική προοπτική. Αδύνατο αριθμητικά, το κίνημα που ξεκίνησε πέρυσι ο Ζαμόρα, θεωρείται, ωστόσο, μόνο μια μικρή συνιστώσα αυτού που αποκαλείται στην Αργεντινή “η αριστερά”. Η αριστερά αυτή είναι κύρια τροτσκιστική και το υπόλοιπο της αποτελείται από ένα μικρό Καστρικό Κ.Κ. που λέει ότι είναι υπέρ της σοσιαλιστικής επανάστασης, μια μαοϊκή οργάνωση (το PCR) που είναι αρκετά ισχυρό στο κίνημα των πικετέρος και το Ανθρωπιστικό Κόμμα, που έχει ένα προφίλ οικολογικό, φεμινιστικό και αντινεοφιλελεύθερο.

Η τροτσκιστική άκρα αριστερά είναι η κυριότερη οργανωμένη πολιτική δύναμη και δουλεύει μέσα στις λαϊκές συνελεύσεις, στο κίνημα των πικετέρος στα ταξικά συνδικαλιστικά σχήματα και σε σωματεία που δεν ελέγχονται από τους γραφειοκράτες.

Ωστόσο είναι πολύ διαιρεμένη, με 4 οργανώσεις με παρουσία σε εθνικό επίπεδο, το Partido Obrero (PO), Movimento Socialista de Travajadores (MST), Partido de Travajadores por el Socialismo (PTS), Movimiento al Socialismo (MAS) και ένα μεγάλο αριθμό μικρότερων ομάδων. Η διαίρεση αυτή συνοδεύεται από υπερβολικούς ανταγωνισμούς, θεωρήσεις αυτοανακήρυξης και καπελωτικές συμπεριφορές στο μαζικό κίνημα (πρακτικές που πρέπει να λεχθεί ότι εφαρμόζονται επίσης και από άλλους αριστερούς σχηματισμούς). Έτσι οι τροτσκιστές αντιμετωπίζονται γενικά με έναν αντιφατικό τρόπο: θετικά και με σεβασμό για το ρόλο τους στους αγώνες και την αυτοοργάνωση, αρνητικά και με καχυποψία για την τάση τους να υποκαθιστούν το αυτόνομο κίνημα με τον εαυτό τους χρησιμοποιώντας «διαδικασίες μηχανισμού», όρος που χρησιμοποιείται και συζητείται πολύ στις λαϊκές συνελεύσεις. Αυτό συμπληρώνεται με την τάση ορισμένων ρευμάτων των τροτσκιστών να υπερεκτιμούν την δική τους πραγματικότητα σαν «πρωτοπόρο κόμμα», το συσχετισμό των δυνάμεων και τις άμεσες επαναστατικές δυνατότητες. Αυτό φάνηκε ιδιαίτερα στην τελευταία συγκέντρωση του Πανεθνικού Μπλόκ των Πικετέρος (22-23 Ιούνη 2002), της αριστερής πτέρυγας του κινήματος των ανέργων, με την υιοθέτηση μιας απόφασης που διακηρύσσει ότι «το ζήτημα της εξουσίας είναι στην ημερήσια διάταξη» (ενάντια σε μια μειοψηφική άποψη ότι το άμεσο καθήκον είναι να κερδίσουν την πλειοψηφία των εργαζομένων στην προοπτική της εξουσίας), απορρίπτει την ενότητα στη δράση με τους ρεφορμιστές και γενικά υπερασπίζεται έναν υπεραριστερό προσανατολισμό.

Τα δεδομένα αυτά κάνουν απίθανη την εμφάνιση μιας εναλλακτικής προοπτικής με την απλή ανάπτυξη ή έστω ενοποίηση των οργανώσεων που υπάρχουν. Ο Λουίς Ζαμόρα, ενώ η αναγνώριση του από τις μάζες του επιτρέπει να παίξει έναν σημαντικό ρόλο, έχει μέχρι σήμερα αρνηθεί να αναλάβει οποιαδήποτε ευθύνη στην κατεύθυνση μιας πρωτοβουλίας για τη δημιουργία μιας νέας πολιτικής δύναμης. Ωστόσο υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ένα πλατύ αντικαπιταλιστικό και αντιιμπεριαλιστικό κίνημα, ενωτικό και δημοκρατικό, ικανό να προσφέρει μια θετική απάντηση στην κραυγή της απόρριψης «”Que se vayan todos”» (Να φύγουν όλοι). Ελπίζουμε ότι οι μαρξιστές επαναστάτες αγωνιστές και ρεύματα θα μπορέσουν να τους βοηθήσουν να προχωρήσουν στην κατεύθυνση αυτή, θέτοντας την εμπειρία τους στην υπηρεσία των αυτόνομων οργανώσεων των εργαζομένων και των ανέργων για την πολιτική του συγκεντροποίηση.