του Δημήτρη Λιβιεράτου
Είναι εκπληκτική η ταχύτητα με την οποία ο επικοινωνιακός μηχανισμός της Δύσης αλλάζει καίριο σύνθημα. Μέχρι πρόσφατα, κυρίαρχο σύνθημα ήταν η παγκοσμιοποίηση. Κάθε δεύτερο άρθρο το ανέφερε. Κάθε δραστηριότητα από θρησκευτική, πολιτική, κοινωνική, εκπαιδευτική, επενδυτική, καλλιτεχνική και ό,τι άλλο φανταστείς, αναφερόταν τελικά στο σύνθημα της παγκοσμιοποίησης, του «παγκόσμιου χωριού».
Ήδη, όμως, το σύνθημα έφθινε, αφού δεν προχωρούσε η παγκοσμιοποίηση. Όλο και κάποια οικονομική καταστροφή προκαλούσε ο κυρίαρχος δυτικός καπιταλισμός, σε διάφορες χώρες. Σιγά-σιγά, ο κύκλος της παγκοσμιοποίησης στένευε, σούρωνε, περιοριζόταν κυρίως στα δυτικά κράτη, όπου και διεξήγετο ο πόλεμος των σκορπιών στον ίδιο λάκκο. Ποιος θα φάει του αλλουνού. Νομισματικά, επενδυτικά, γραφειοσυμβουλευτικά.
Ξαφνικά όλα άλλαξαν σε λίγες εβδομάδες. Ένας τεράστιος επικοινωνιακός μηχανισμός διαμόρφωσε τη νέα τρομοκρατική ιδεολογία. Μετά την καταστροφή του Μανχάταν στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, όλα μετατράπηκαν σε τρομοκρατία. ΕΗ με τις ΗΠΑ στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, είτε είσαι τρομοκράτης, φιλοτρομοκράτης κλπ. Το καινούριο σύνθημα θα κρατήσει μερικά χρόνια, όπως και τα προηγούμενα.
Θα προκαλέσει πολλές καταστροφές, όπως προκάλεσε η παγκοσμιοποίηση. Και ξαφνικά μια μέρα, από ένα άλλο γεγονός, θα αλλάξει ο σκοπός και θα βγει ένα καινούριο σύνθημα. Για να συντηρείται ο φθίνων καπιταλισμός του τύπου της Δύσης.
Είναι σαφές ότι υπάρχει ένας ανταγωνισμός μεταξύ καπιταλιστικών ομάδων. Δεν εννοώ τον υποτυπώδη Ευρωπαϊκής Ένωσης ΗΠΑ, αλλά, π.χ. τη σύγκρουση των δυτικών με τους πετρελαιάδες και τις χώρες τους.
Ένας άλλος καπιταλισμός, ανερχόμενος, με χρήματα που απορροφά σε μεγάλες ποσότητες, καθημερινά, από τις στερημένες πετρελαιοχώρες της Δύσης. Εκτός βέβαια της κλασικής εκμετάλλευσης του δικού του προλεταριάτου.
Αυτός ο άλλος καπιταλισμός για τον επικοινωνιακό μηχανισμό της Δύσης μετατρέπεται σε ισλαμικό κίνδυνο του πολιτισμού. Αφού έτσι κι αλλιώς, πολιτισμός θεωρείται ό,τι καθημερινά γίνεται στις χώρες του δυτικού καπιταλισμού.
Το ίδιο συνέβη κάποτε, πριν από μερικά χρόνια, με τον ρωσο-κομμουνιστικό κίνδυνο. Το ίδιο, σε λιγάκι, με τον κομμουνιστικό κίνδυνο της νέας κρατικο-καπιταλιστικής Κίνας και άλλων παρόμοιων χωρών.
Το μόνο που δεν αναφέρεται είναι η σύγκρουση ομάδων του ίδιου του καπιταλιστικού καθεστώτος. Για το δυτικό φθίνοντα καπιταλισμό, μετατρέπεται σε αδυσώπητες ιδεολογικές μάχες, όπου καλούνται να πάρουν μέρος οι εργαζόμενοι και άνεργοι των καπιταλιστικών χωρών τους, oι άστεγοι, οι ναρκομανείς, οι ναρκοέμποροι, οι διανοούμενοι, καλλιτέχνες, οικονομολόγοι, δημοσιογράφοι, κλπ., καλούνται να γίνονται σταυροφόροι του πολιτισμού, κατά των ισλαμιστών σήμερα και αύριο κάτι άλλο. Χθες ακόμα ήταν ο Μιλόσεβιτς, αύριο θα είναι κάτι άλλο.
Οικονομική συρρίκνωση
Παλαιότερα ο καπιταλισμός έκανε επενδύσεις μακριάς προοπτικής. Πηγαίνοντας σε μια καθυστερημένη χώρα έκανε επενδύσεις για να μείνει, κυρίως στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, νερό, τηλέφωνα, τηλέγραφους, συγκοινωνίες, σιδηροδρόμους και άλλες τέτοιες επιχειρήσεις άμεσης κερδοφορίας.
Σήμερα, μέσω του νομαδικού χρηματιστηριακού κεφαλαίου, οι λεγόμενες επενδύσεις είναι κάτι σαν φαντάσματα. Στην πρώτη δυσκολία εξαφανίζονται, αφήνοντας έρημη τη χώρα που είχε την αφέλεια να στηριχτεί επάνω τους. Ισχύει η αρχή τους: περάστε, επενδύστε, αρπάχτε και φύγετε, καμιά προοπτική παραμονής.
Αυτά δημιουργούν τις ανάλογες πολιτικές αστάθειες. Δίπλα σ’ αυτές τις επενδύσεις στέκονται τυχοδιώκτες, τυχάρπαστοι πολιτικοί, υποστηριζόμενοι από τα μεγάλα Μέσα Ενημέρωσης, τα οποία ελέγχονται από το μεγάλο νομαδικό κεφάλαιο. Κάτι χασάπηδες γίνονται χαρισματικοί. Θυμάμαι την περίπτωση του µια Ουλ Χακ, που όταν πέθανε έσπευσαν να γράψουν ότι πρόκειται περί χαρισματικού (χασάπη).
Στηρίζονται σε κράτη-χωροφύλακες. Ισραήλ, Πακιστάν, Αυστραλία, που αναλαμβάνουν ρόλους εξυπηρέτησης της επιθετικότητας του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Πρόκειται, πραγματικά, για πόλεμο σκορπιών.
Γενικά να πούμε ότι αλλάζει η οικονομική γεωγραφία του κόσμου, άλλο τοπίο από αυτό που μέχρι πρόσφατα είχαμε συνηθίσει. Δεν νομίζω όμως ότι πολλοί το καταλαβαίνουν ακόμη. Εξακολουθούν να ζουν στον κόσμο τους, όπως μέχρι τώρα είχαν προσαρμοστεί.
Όλο και πιο μικρός γίνεται ο κύκλος των συναλλαγών μεταξύ των τριών μεγάλων συγκροτημάτων του καπιταλισμού. Η εξάρτησή τους από τις άλλες χώρες, εκτός του κύκλου τους, που από παλαιά ήταν αποικιακές εξαρτημένες απόλυτα, σήμερα γίνεται βασανιστική. Πετρέλαιο, διαμάντια, καφές, μέταλλα όλων των ειδών, χιλιάδες άλλα προϊόντα άμεσης και δευτερεύουσας ανάγκης, εισάγονται από χώρες όπου έχει ισχυροποιηθεί η τοπική τους αστική τάξη. Ισχυρή, πλέον, σε πολλές από αυτές τις χώρες, όπου πρώτα ήταν υποτακτικές. Εξίσου αδυσώπητες και αδηφάγες στην αναζήτηση πόρων και κερδών. Δεδομένου ότι η εποχή της κανονιέρας πέρασε ανεπιστρεπτί, όλο και πιο βασανιστική γίνεται η οικονομική πορεία των άλλοτε κυρίαρχων χωρών της Δύσης. Στη δική τους οικονομική κρίση προστίθεται και η αντίθεση με τις νέες αστικές τάξεις. Ο αμερικανικός καπιταλισμός εστράφη στις βίαιες και τρομοκρατικές ενέργειες. Αλλά αν αυτές δεν συνοδεύονται από οικονομική ευρωστία, όπως ήταν πρώτα, δεν διαρκούν για πολύ. Απλά εντείνουν τις κρίσεις σε πολλά μέρη του πλανήτη.
Η παγκοσμιοποίηση, που τόσο προπαγανδιζόταν την προηγούμενη δεκαετία από το επιτελείο του Μπάρμπα Σαμ, τελείωσε άδοξα. Είχε ήδη τελειώσει, αλλά τυπικά θάφτηκε κάτω από τα ερείπια του Μανχάταν στις 11 Σεπτεμβρίου 2001.
Το όραμα της παγκοσμιοποίησης ακόμα συντηρείται σε μερικές σχολές, σε μερικά έντυπα, αλλά και ορισμένους σχηματισμούς της αριστεράς, που πιστεύουν ότι μέσω του παγκόσμιου εμπορίου κατέρρεαν τα σύνορα και αναδυόταν μια παγκόσμια κοινωνία. Επαναλαμβάνουμε, για πολλοστή φορά, ότι δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν διεθνιστικές επιδιώξεις με καπιταλιστικό καθεστώς.
Στοιχεία εποικοδομήματος του ολοκληρωτισμού: Δικαιοσύνη
Αυτό το επονομαζόμενο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης για εγκλήματα πολέμου έχει συστηθεί με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, δεν έχει όμως επικυρωθεί από τη Γενική Συνέλευση, όπως απαιτείται και επομένως νομικά δεν υπάρχει. Εν συνεχεία, αυτό το ίδιο κανονίζει πώς ενεργεί, αφού τίποτε δεν προβλέπει έναν ελεγκτικό μηχανισμό γι’ αυτό. Τα οικονομικά του δικαστηρίου, το οποίο απασχολεί περίπου 400 άτομα, είναι ακαθόριστα. Όπως γράφεται στον Τύπο, χρηματοδοτείται από ιδιωτικούς αμερικανικούς οργανισμούς.
Ο ολοκληρωτισμός των Αμερικανών και των συμμάχων τους περιλαμβάνει, ως ήταν αναμενόμενο, και τη Δικαιοσύνη. Έτσι δημιουργήθηκε αυτό το δικαστήριο της Χάγης, που δικάζει τον Μιλόσεβιτς για εγκλήματα πολέμου. Αυτό το δικαστήριο δικάζει ορισμένους εχθρούς ή περιπεσόντες εις δυσμένειαν απείθαρχοι πρώην συνεργάτες. Αποκλείει δίκη Αμερικανών πολιτών, αυτοί είναι υπεράνω εγκλημάτων πολέμου, επειδή οι βομβαρδισμοί μαχητών και αμάχων θεωρούνται, σύμφωνα με την ιδεολογία της αμερικανικής κυβέρνησης, ανθρωπιστικοί βομβαρδισμοί.
Αυτό θυμίζει, βέβαια, την επιβληθείσα ετεροδικία, μετά τον πόλεμο, όπου βρίσκονταν Αμερικανοί. Θυμόμαστε, π.χ., στην Ελλάδα, όταν κατεπατήθη από αμερικανικό αυτοκίνητο ο στρατηγός Σαράφης, ο οδηγός του, Αμερικανός λοχίας, δεν μπορούσε να δικαστεί στην Ελλάδα, το 1958. Ο στρατηγός Σαράφης σκοτώθηκε από το αυτοκίνητο του Αμερικανού λοχία στις 31 Μαρτίου 1957. Μάλιστα, σαν από πρόκληση, στις 7 Ιουνίου του ιδίου έτους, περίπου δύο μήνες από το θάνατο, επικυρώθηκε η σύμβαση για την ετεροδικία των Αμερικανών στην Ελλάδα. Αυτή η ετεροδικία ισχύει ακόμη για τις χώρες, όπου βρίσκονται οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, όπως έγινε τελευταία στο ιαπωνικό νησί Οκινάουα.
Τώρα, όμως, η ετεροδικία επεκτείνεται και στους άμεσους συνεργάτες της αμερικανικής πολιτικής, όπως ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Αριέλ Σαρόν. Αυτός μπορεί να συνθλίβει Παλαιστίνιους, όλων των ηλικιών, υπερασπιζόμενος τα «ανθρωπιστικά» ιδεώδη της αμερικανικής πολιτικής. Έτσι καθορίζεται ο τρόπος απονομής δικαιοσύνης στο άμεσο μέλλον κυριαρχίας της αμερικανικής υπερδύναμης.
Το στρατιωτικό ζήτημα
Τα ιδεολογικά φερέφωνα του σύγχρονου νεο-φιλελεύθερου καπιταλισμού αναλύουν τα στρατιωτικά ζητήματα με μια άλλη προοπτική. Από χρόνια προωθούν το μισθοφορικό στρατό και διαλύουν τον παραδοσιακό εθνικό στρατό των κρατών. Αναθέτουν την προστασία του καθεστώτος σε ολιγάριθμες μισθοφορικές μονάδες, εξοπλισμένες με όλα τα, υποτιθέμενα ,αποτελεσματικά μέσα εξόντωσης, χωρίς καν να πλησιάζουν τον αντίπαλο. Το σπουδαιότερο όμως είναι ο εξοπλισμός με απέραντη αγριότητα. Σκοτώστε αδιάκριτα, είναι η κατεύθυνση. Νέους, γέρους, γυναίκες, παιδιά, οποιονδήποτε ζει και κινείται στις εξεγερμένες χώρες, για οποιονδήποτε λόγο, περιοχές του πλανήτη, ακόμη και αυτές που απλά διαμαρτύρονται. Οι μισθοφορικές δυνάμεις πρέπει, και το πράτουν, να χτυπούν αλύπητα, ανελέητα, χωρίς οίκτο.
Τη δραστηριότητά τους, απέναντι στο κοινό, αναλαμβάνουν να εξωραΐσουν τα Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης, που βρίσκονται στα χέρια του χρηματιστηριακού νομαδικού κεφαλαίου. Βαφτίζουν τον πόλεμο, κατά της Γιουγκοσλαβίας π.χ., «ανθρωπιστική επιχείρηση» και τους δολοφόνους των αεροπλάνων, «πρωτοπόρους σωτήρες του πολιτισμού» και άλλα παρόμοια. Ενώ συγχρόνως στρέφουν την προσοχή προς ορισμένες χώρες, αποκαλούμενες «άξονα του κακού». Βόρειος Κορέα, Ιράκ, Ιράν, Σομαλία, Υεμένη, καθορίζονται μελλοντικοί στόχοι, μετά το Αφγανιστάν, και με τις ανάλογες προσωποποιήσεις κάθε φορά.
Σημειώνουμε ότι η καθολική στρατολογία των πολιτών, για πρώτη φορά εφαρμόστηκε στην Αθήνα της Δημοκρατίας που εφάρμοσε ο Κλεισθένης μετά το 507 π.Χ. Η δημοκρατική εξουσία εναλλάσσει τα πρόσωπα καθημερινά. Όλοι οι πολίτες θα αρχηγεύσουν με τη σειρά τους για μια ημέρα. Στρατολογεί τους πολίτες στην υπηρεσία της δημοκρατικής πόλης-κράτους. Τους κάνει συμμέτοχους των τυχών της. Γι’ αυτό και σε λίγα χρόνια από τότε αντιμετώπισαν με τόση επιτυχία την επίθεση των Περσών. Έτσι άπλωσαν αυτό το πρότυπο για το οποίο μέχρι σήμερα μιλάμε, της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, το οποίο εφαρμοζόταν σε εκατοντάδες πόλεις της εποχής εκείνης.
Στους νεότερους χρόνους η στρατολογία και υπηρεσία των ενήλικων στο στρατό καταργούσε τους μισθοφορικούς στρατούς των φεουδαρχών αρχόντων. Τέτοιες μεταρρυθμίσεις της Γαλλικής Επανάστασης από το 1789 οδήγησαν στην άνθηση του καινούριου, τότε, αστικού καθεστώτος, στην ακμή του προς όλες τις κατευθύνσεις.
Μόνον η εφαρμογή του σοσιαλισμού, στηριζόμενου στους εργαζόμενους και τη δημοκρατία τους, θα μπορούσε να καταργήσει όλους τους στρατούς στον κόσμο. Με τις εφαρμοζόμενες αντιλήψεις του μισθοφορικού στρατού, των ανελέητων σούπερμαν, υπερανθρώπων, γυρίζουμε πίσω στην καθυστέρηση των μισθοφορικών στρατών των αρχόντων.
Δεν είναι τυχαίο. Ένα καπιταλιστικό καθεστώς στην προϊούσα παρακμή του, όπως είναι των δυτικών καπιταλιστικών χωρών, οπισθοδρομεί σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Ο μισθοφορικός στρατός που αναφέραμε, συνδεδεμένος στην κορυφή του με όλες τις αστυνομικές δυνάμεις μιας χώρας, είναι ένα ακραίο δείγμα.
Όπως από πολλά χρόνια η οπισθοδρόμηση σε καίριους τομείς, όπως η παιδεία, η κοινωνική πρόνοια, η κοινωνική ασφάλιση, οπισθοδρομούν δραματικά. Εισάγουν σε άγρια εποχή. Αν δεν επέμβουν μεγάλες ομάδες του λαού, με κεφαλή την πιο οργανωμένη δύναμη της εργατικής τάξης, να σταματήσουν τον άγριο κατήφορο της οπισθοδρόμησης και καταστροφής. Την εισαγωγή στη βαρβαρότητα του εκφυλισμένου καθεστώτος.
Οι νεότεροι καπιταλισμοί
Τα μεγέθη των νέων καπιταλισμών είναι τεράστια. Κίνα, Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Ιράν, και πολλοί άλλοι. Ενώ οι ΗΠΑ δεν κάνουν επενδύσεις, παρά καζίνα. Ενώ Ευρωπαίοι και Αμερικανοί δεν έχουν καταβάλει καν αυτά που υποσχέθηκαν στη Γιουγκοσλαβία. Τα επόμενα χρόνια θα έχουμε διεισδύσεις των νέων καπιταλισμών.
Ήδη, η αραβική ΑRAMCO από χρόνια είναι συνέταιρος με το συγκρότημα Βαρδινογιάννη στα πετρέλαια. Το φυσικό αέριο που προχωρά ταχύτατα στην ελληνική ενέργεια, είναι το ρωσικό της GASPROM. Και ετοιμάζονται κι άλλες εκτός των μικρών που συνέχεια εμφανίζονται.
Αυτή την εποχή ο γερασμένος και εκφυλισμένος καπιταλισμός των δυτικών χωρών ασχολείται κυρίως με το πώς θα αφαιρέσει κεκτημένα δικαιώματα της εργατικής τάξης. Ασχολείται με τη διάλυση του κοινωνικού τομέα, τη μείωση των συντάξεων, τον περιορισμό της παιδείας, γενικά, ενώ συγχρόνως απορροφά τεράστια ποσά για πολεμικές δαπάνες, σε πολλά μέρη του κόσμου. Αυτός ο παλαιός καπιταλισμός χρόνια τώρα δεν μπορεί να κάνει επενδύσεις για να δώσει δουλειά στους ανέργους.
Όλο και περισσότερα εκατομμύρια βυθίζονται σε ανέχεια. Έχουν φθάσει να έχουν κάνει προτεραιότητα το ξεπούλημα των δημοσίων επιχειρήσεων για να τις επωφεληθούν, όπως έχει γίνει σε πολλές περιπτώσεις, αεριτζήδες καπιταλιστές. Ξηλώνουν ό,τι εξοικονόμησε η οικονομία τα τελευταία εκατό χρόνια.
Τα ιδεολογικά επιτελεία του αμερικανικού και ευρωπαϊκού καπιταλισμού χαρακτηρίζουν τις αραβικές καπιταλιστικές χώρες σαν ισλαμικό κοινωνικό σύστημα, σαν επικίνδυνη θρησκεία που απειλεί την ανθρωπότητα. Έτσι, οι προλετάριοί τους πρέπει να συνταχθούν μαζί με τον καπιταλισμό, ειδάλλως κινδυνεύουν από την ισλαμική λαίλαπα. Ακόμα και οι άνεργοι και οι άστεγοι πρέπει να ενταχθούν στη σταυροφορία του πολιτισμού κατά των ισλαμιστών.
Είναι φανερό ότι δεν πρόκειται για πόλεμο θρησκειών ή πολιτισμών. Πρόκειται για αδυσώπητο πόλεμο συμφερόντων καπιταλιστικών. Και βεβαίως κάθε καπιταλισμός έχει τις ιδιομορφίες του. Όπως διαφέρει ο αγγλικός από το γερμανικό, διαφέρει ο ιρανικός από τον ιρακινό. Και όλοι μαζί σαν ομάδες, ο ένας εναντίον του άλλου.
Χαρακτηρίζουν την Κίνα κομμουνιστικό καθεστώς και ως κομμουνιστικό, κατά της ατομικής δημοκρατίας. Αυτής της δημοκρατίας, που βέβαια υποφέρει και υπό τον Μπους, Μπλερ κλπ. Απλά η Κίνα είναι ανταγωνιστής. Χρησιμοποιεί ευρέως και αναπτύσσεται με μεθόδους κρατικού καπιταλισμού. Αλλά επειδή είναι ανταγωνιστικός στο δυτικό καπιταλισμό, αποτελεί κομμουνιστικό κίνδυνο από τον οποίο κινδυνεύουν όλοι, ακόμα και οι άνεργοι, οι άστεγοι κλπ. Ανοίγεται πόλεμος συστημάτων.
Οι ιδιομορφίες ισχύουν για όλες τις χώρες και περιοχές του κόσμου. Ο δυτικός ιμπεριαλισμός όμως θέλει να ισχυρίζεται ότι έχει μια μοναδικότητα. Και όποιος τον απειλεί είναι τρομοκράτης, αντιδραστικός, ισλαμιστής, κομμουνιστής κλπ. κλπ.
Επειδή σήμερα δεν υπάρχει απέναντί του ένα σοβιετικό καθεστώς, το οποίο μέχρι το 1989 συγκέντρωνε επάνω του τα πυρά όλης της δυτικής προπαγάνδας, δίνουν άλλα ονόματα και θεωρητικοποιούν τη μοναδικότητά τους. Αποκλείουν την περίπτωση να καταπολεμηθούν και υποβαθμιστούν από έναν άλλο ή άλλους ανερχόμενους καπιταλισμούς.
Αν η εργατική τάξη είχε καταφέρει να ανατρέψει το καπιταλιστικό συγκρότημα της δύσης, τότε βέβαια θα μπορούσαν να διεκδικούν μια σοσιαλιστική μοναδικότητα του μελλοντικού δρόμου της ανθρωπότητας. Μιας πανανθρώπινης, ουσιαστικά ανθρώπινης κοινωνίας που θα μπορούσε να περιλάβει όλους και όλες. Αλλά με ένα σάπιο καπιταλιστικό καθεστώς, για παράδειγμα, αυτό μοιάζει μια ιδεολογική τρέλα.
Οι μεγάλες κινητοποιήσεις
Στις 4 Μαρτίου 2002, ημέρα Σάββατο, οι διάφορες ιταλικές οργανώσεις αντιπολιτευόμενες τη δεξιά νεο-φιλελεύθερη και άγρια επιχειρηματική κυβέρνηση Μπερλουσκόνι, κατέβηκαν, για άλλη μια φορά στους δρόμους. 150.000 λέει η αστυνομία, 500.000 οι διοργανωτές, οι οποίοι και είναι πιο κοντά στην αλήθεια.
Αναφέρουμε την πιο πρόσφατη των μεγάλων κινητοποιήσεων, η οποία δεν θα είναι και η τελευταία. Από τις 30 Νοεμβρίου 1999 στο Σηάτλ των ΗΠΑ, άρχισε μια νέα περίοδος κινητοποιήσεων. Χωρίς συγκεκριμένη ραχοκοκαλιά μιας οργάνωσης, με την οποία θα μπορούσε να διαπραγματευθεί, και ενδεχομένως εξαγοράσει, η οποιαδήποτε κυβέρνηση. Ένας απέραντος Γαλαξίας ομάδων, κινημάτων, οργανώσεων που έχει δύναμη κινητοποίησης. Από τότε έχουμε πολλές τέτοιες διαδηλώσεις στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Με κορυφαία τη Γένοβα της Ιταλίας, στις 20-22 Ιουλίου 2001 με 300.000 διαδηλωτές.
Τις πρώτες ημέρες του Φεβρουαρίου τρεις μεγάλες συγκεντρώσεις. Στις 2 Φεβρουαρίου και για μια εβδομάδα, περίπου 70.000 συγκεντρώθηκαν στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, για ανταλλαγή απόψεων και αντικαπιταλιστική πάλη. Στις 2 Φεβρουαρίου, στη Νέα Υόρκη, μια αστυνομοκρατούμενη πόλη, 25.000 διαδηλώνουν κατά της καπιταλιστικής συνέλευσης Νταβός. Την ίδια ημέρα στο Μόναχο διαδηλώνουν, κάτω από σκληρά μέτρα καταπίεσης, κατά της συνδιάσκεψης του ΝΑΤΟ.
Είναι δυνατόν αυτά τα κινήματα, τα οποία εκφράζουν το σύγχρονο τρόπο πάλης να δώσουν μια λύση στο κοινωνικό πρόβλημα; Το ερώτημα τίθεται ξανά. Μπορούν αυτά τα κινήματα να ανατρέψουν τον αγριανθρωπικό νεο-φιλελευθερισμό και να προχωρήσουν προς το σοσιαλισμό;
Δεν νομίζω ότι μπορούν να φθάσουν τόσο μακριά. Δεν νομίζω ακόμα ότι μπορούν να κινηθούν με τέτοια σοσιαλιστικά σχήματα που τόσο έχουν εξευτελιστεί από σοσιαλδημοκράτες και σταλινικούς, τα τελευταία 50 χρόνια. Μερικές φορές προχωρούν σε εκδηλώσεις άμεσης δημοκρατίας πρωτόγνωρες, που ήδη δείχνουν κάποιο δρόμο. Ένα, όμως, είναι σίγουρο. Ότι μπορούν να σταματήσουν την ξέφρενη πορεία του ολοκληρωτισμού του νεο-φιλελευθερισμού. Της επιχειρηματικής αγριότητας των χρηματιστηρίων. Της απανθρωπιάς που οδηγεί στην ανεργία, τους άστεγους, τα ναρκωτικά, και όλα τα φρούτα της καπιταλιστικής παρακμής.
Μου θυμίζει τον Μάη του 1968 στη Γαλλία, μια εκπληκτική σελίδα του παγκόσμιου κινήματος, η οποία δεν ήταν απομονωμένη. Είχαν προηγηθεί πολλές εκρήξεις. Τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο του 1961 στο Βέλγιο. Την εξέγερση στα αμερικανικά πανεπιστήμια, για το Βιετνάμ. Τον Ιούλιο του 1965 στην Ελλάδα. Το 1967 οι κινητοποιήσεις των φοιτητών σε ολόκληρη τη Γερμανία. Και άλλα μικρότερης έκτασης κινήματα.
Όταν καταλάγιασε ο αχός του Μάη του 1968, πολλοί παριστάνοντες τους λογικούς εχέφρονες, είπαν ότι δεν έκανε τίποτε, δεν οδήγησε πουθενά. Λάθος, βέβαια, σκέψη.
Το σπουδαίο είναι ότι ο Μάης 1968 τότε και τα ανάλογα γεγονότα στις άλλες χώρες, εμπόδισαν ένα είδος φασισμού να ανέβει στον τότε κόσμο. Η Ευρώπη φαινόταν να σκοτεινιάζει εκείνον τον καιρό. Στην Πορτογαλία και την Ισπανία κυριαρχούσε πάντα η φασιστική δικτατορία. Στην Ελλάδα είχε επιβληθεί η δικτατορία των συνταγματαρχών στις 21 Απριλίου του 1967. Στην Ιταλία φαινόντουσαν σημάδια ενός πραξικοπήματος της δεξιάς, στηριζόμενης στις πολυάριθμες καλά εξοπλισμένες δυνάμεις της Καραμπινιερίας, αστυνομίας. Στη Γερμανία αλώνιζε το ακροδεξιό συγκρότημα τύπου του Σπρίνγκερ. Ο Μάης του 1968 σταμάτησε αυτή την πορεία και έσωσε την Ευρώπη από τη μαυρίλα. Έτσι και τα σύγχρονα κινήματα μπορούν, τουλάχιστον, να σταματήσουν τις ακραίες εφαρμογές του άγριου νεο-φιλελευθερισμού.
Εδώ στην Ελλάδα έχουμε το μεγάλο παράδειγμα των δύο μεγάλων εργατικών κινητοποιήσεων στις 26 Απριλίου και στις 17 Μαΐου 2001 για το ασφαλιστικό. Σταμάτησαν, τουλάχιστον προσωρινά, την επέλαση της νεο-φιλελεύθερης καπιταλιστικής κυβέρνησης για τη λεηλασία των ασφαλιστικών ταμείων των εργαζομένων.
Με το συνεχές πολυάνθρωπο κυνηγητό των καπιταλιστικών συνδιασκέψεων μπορούν να σταματήσουν την περαιτέρω εξάπλωση της απάνθρωπης πολιτικής. Γι’ αυτό οι κινητοποιήσεις αποκτούν μια ιδιαίτερη σημασία, έστω κι αν απογοητεύουν μερικούς που ονειρευόντουσαν την προέλαση συντεταγμένων προλεταριακών μαζών, καθοδηγούμενες από συγκεντρωτικά, πειθαρχημένα κόμματα πρωτοπορίας.
Οι κινητοποιήσεις των μεγάλων ομάδων άλλα πράττουν σ’ αυτόν τον αγώνα. Βρίσκουν με τη δική τους πρακτική τα αδύναμα σημεία του θηριώδους καθεστώτος.
[…] Η επέλαση του ολοκληρωτισμού […]