Ο μυστικός δείπνος του χρηματιστηριακού κεφαλαίου

Σπάρτακος 62, Νοέμβρης 2001

του Τάκη Θανασούλα

Ο νομπελίστας των οικονομικών Τζότζεφ Στίγκλιτς αποκαλεί τις ιδιωτικοποιήσεις διαφθοροποιήσεις (briberization). Κάποια προμήθεια 10% σε λογ/σμούς στην Ελβετία ειναι αρκετή για να πειστούν οι κυβερνήσεις να πουλήσουν κρατικές επιχ/σεις. Η αμερικάνικη κυβέρνηση μάλιστα λέει ο Στίγκλιτς γνωρίζει πολύ καλά μια τέτοια περίπτωση, τη μεγαλύτερη «επιχείρηση διαφθοράς» που δεν είναι άλλη απ’ το ξεπούλημα της Ρωσίας το 1995. (ελευθεροτυπία 13/10/01).

Δεν γνωρίζουμε αν στη περίπτωση της ΕΤΒΑ συνέβη ότι αναφέρουμε πιο πάνω, είναι όμως βέβαιο ότι η ΑΤΕ αν και πλειοδότησε, ο διαγωνισμός κατοχυρώθηκε στην τράπεζα Πειραιώς. Το βασικό επιχείρημα του κου Χριστοδουλάκη ήταν ότι έπρεπε να ιδιωτικοποιηθεί η ΕΤΒΑ και όχι να κρατικοποιηθεί. Εύλογα λοιπόν μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί γιατί έγινε αποδεκτή η συμμετοχή της ΑΤΕ στο διαγωνισμό, γιατί την υποχρέωσαν να προσλάβει σύμβουλο την Morgan stanley που την πλήρωσε πλουσιοπάροχα, ποιος θα πληρώσει τη ζημία που υπέστη η εν λόγω τράπεζα αφού ήταν διατεθειμένη να πληρώσει τη μετοχή ένα ευρώ επιπλέον και σήμερα μεταβιβάζοντας το ποσοστό μετοχών της ΕΤΒΑ που κατέχει, θα ζημιωθει αρκετά δις δρχ. αφού η τιμή εξαγοράς από την ΕΤΒΑ είναι 5,10 Ευρώ ανά μετοχή; Επίσης είναι γνωστό ότι η ΑΤΕ ευρίσκετο ήδη στο χρηματιστήριο, ήδη είχαν μετατραπεί 180 δις δρχ. αγρομέτοχα σε μετοχές. Γίνεται λοιπόν φανερό ότι αυτοί οι μέτοχοι έχουν υποστεί σημαντικές ζημίες και στο χρηματιστήριο από την πολιτική επιλογή της Κυβέρνησης. Επίσης είναι γνωστό ότι καμία τράπεζα δεν μπορεί να βάλλει πάνω από 30% των κεφαλαίων της σε μία τοποθέτηση για να υπάρχει διασπορά του κινδύνου.

Πως λοιπόν η τράπεζα της Ελλάδος δεν παρενέβη εφόσον καταστρατηγούνται οι πράξεις του Διοικητή της. Για αυτό το οικονομικό και πολιτικό σκάνδαλο η αξιωματική αντιπολίτευση περι άλλων μεριμνούσε και τύρβαζε είναι γνωστό ότι διαθέτει την εύνοια του μεγαλομετόχου της τράπεζας Πειραιώς. Έτσι λοιπόν η ΕΤΒΑ αφού με την αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου κατά 400 δίς δρχ. την περίοδο της χρηματιστηριακής ληστείας, κάλυψε τις ζημίες της σήμερα, η καθαρή της θέση ανέρχεται σε 320 δίς δρχ. διακρίνεται για το χαμηλό βαθμό μόχλευσης των κεφαλαίων της και πλέον στα πλαίσια της ενίσχυσης του ιδιωτικού τραπεζικού κεφαλαίου δίδεται με 300 δίς δρχ. στη τράπεζα Πειραιώς. Για το πραγματικό ποσό που θα καταβληθεί θα πρέπει να αναμένουμε το ποσό που θα πληρώσει το δημόσιο για να αγοράσει το ποσοστό συμμετοχής της Πειραιώς στην ΕΛΒΟ. Σ’ αυτή τη περίπτωση είναι εκ των προτέρων βέβαιο ότι οι μετοχές της Πειραιώς στην πιο πάνω εταιρεία θα μοσχοπωληθούν για να υπάρξει μια επιπλέον ενίσχυση της κερδοφορίας της τράπεζας που διευθύνει ο κος Σάλλας. Με αυτό τον τρόπο ο Σάλλας θα θεωρείται μέγας manager, ο δέ Χριστοδουλάκης `’επιφανής οικονομολόγος». Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είναι φυσικό να διέπεται από αίσθημα `’δικαιοσύνης» δεν μπορεί να χαρίζει στο Κωστόπουλο την Ιονική με 220 δίς δρχ. και να αφήνει παραπονούμενο τον κο Βαρδινογιάννη. Όμως οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι ο κατ’ εξοχή ευνοούμενος της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ ειναι ομεγαλομέτοχος της alpha bank.

Πριν από ενάμιση χρόνο ο Σ. Κωστόπουλος της Αlpha bank μας είχε προϊδεάσει για το τί θα συμβεί λέγοντας ότι στα πλαίσια της Ε.Ε η Ελλάδα χρειάζεται δυόμιση τράπεζες. Βρισκόμαστε πλέον στα πρόθυρα της δημιουργίας της μίας τράπεζας και ήδη οι πάντες αναμένουν τις επερχόμενες εξελίξεις που θα συγκεκριμενοποιηθούν από το ποία απ’ τις άλλες τράπεζες θα εξαγοράσει το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο με καταθέσεις που εγγίζουν τα 3,5 τρίς δρχ. Βέβαια τον πρώτο λόγο έχει η Εμπορική τράπεζα αφού οι Γάλλοι στρτηγηκοι επενδυτές της ήδη κατέχουν ένα ποσοτό 15% στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Ειναι λοιπό βέβαιο ότι όταν η κυβερνηση προχωρήσει στη πώληση του ταχυδρομικού ταμιευτήριου θα πλειοδοτήσει. Στη πορεία αν συγχωνευθεί με την ΑΤΕ όπως αναφέρουν διάφορα σενάρια ήδη θα εχουμε τις δύο τράπεζες κατά τα λεγόμενα του Κωστόπουλου. Μένει λοιπόν να δούμε ποιά θα έιναι η επόμενη «μισή» τράπεζα. Έτσι θα επιβεβαιωθεί για μιά ακόμη φορά ότι η κρίση επιταχύνει το προτσές της συγκέντρωσης τόσο στη βιομηχανία όσο και στις τράπεζες, εδραιώνει αυτό το προτσές, μετατρέπει τις σχέσεις με τη βιομηχανία σε πραγματικό μονοπώλιο των μεγάλων τραπεζών.

Η επικείμενη συγχώνευση της Εθνικής με την Alpha Bank, εάν αποφευχθεί το μπλοκάρισμα από την επιτροπή ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σηματοδοτεί ένα γεγονός μεγάλης πολιτικής και οικονομικής σημασίας. Κατ’ αρχήν δημιουργείται μία πολυεθνική τράπεζα, 21η σε σειρά κατάταξης σε επίπεδο Ε.Ε, με 26 τρις δρχ. Ενεργητικό, 16 τρίς δρχ. καταθέσεις και 9,2 τρίς δρχ. χορηγήσεις. Η δημιουργία αυτού του τραπεζικού ολιγοπώλιου δεν επιδιώκει να εξυπηρετήσει τους καταναλωτές ή έστω να αφήσει στο κράτος ένα μέρος απ’ το επιχειρηματικό κέρδος αλλά πάντα θα χρησιμεύει για να εξυγιαίνει, με τη κρατική βοήθεια, τις ιδιωτικές επιχειρήσεις που θα βρεθούν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας στα επόμενα χρόνια λόγω της επερχόμενης παγκόσμιας ύφεσης της καπιταλιστικής οικονομίας.

Έμμεση ενίσχυση των ιδιωτικών επιχειρήσεων

Ηκρατική βοήθεια συνίσταται στην παραχώρηση του management στον Κωστόπουλο αφού όπως ειπώθηκε αυτός θα είναι ο εκτελεστικός πρόεδρος της νέας τράπεζας. Το κράτος είναι γνωστό ότι εκπροσωπεί στην Εθνική τράπεζα τα ασφαλιστικά ταμεία που το ποσοστό συμμετοχής τους στο μετοχικό της κεφάλαιο ξεπερνά το 20%, εάν δε συνυπολογίσουμε το ποσοστό της ΔΕΚΑ, του Ταχυδρομικού Ταμιευτήριου και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων που ανέρχεται σε 13,1%, στο σύνολο λοιπόν 33,1%, τότε γίνεται φανερό ότι κάνει δώρο τη Διεύθυνση της νέας τράπεζας στο ιδιωτικό τραπεζικό κεφάλαιο. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα μορφή ιδιωτικοποίησης της Εθνικής τράπεζας.Το κράτος των κεφαλαιοκρατών αφού χρησιμοποίησε τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων για να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη των ιδιωτικών επιχειρήσεων, σήμερα δια μέσου της παραχώρησης του management προετοιμάζει το έδαφος για να επενδυθούν σε Αμοιβαία κεφάλαια στα πλαίσια της Ε.Ε. Ο παρασιτικός χαρακτήρας του καπιταλισμού οδηγείται στις πιο ακραίες μορφές του. Όμως το πιο σημαντικό είναι ότι θα είναι ο μεγαλύτερος δανειστής του Δημοσίου αφού θα διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό της κρατικά ομόλογα που η αξία τους θα υπερβαίνει το ποσόν των δρχ. 6,5 τρίς. Είναι λοιπόν προφανές ότι το κράτος ειναι δεμένο με χρυσές αλυσσίδες από τις τράπεζες και ως εκ τούτου υποχρεωμένο να νομοθετεί σύμφωνα με τις επιθυμίες του τραπεζικού κεφαλαίου.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό που δημοσιεύθηκε ταυτόχρονα με την ανακοίνωση της συγχώνευσης ότι η νέα διοίκηση θα ζητήσει τα ποσά που θα διατεθούν για την `’εθελουσία» έξοδο του πλεονάζοντος προσωπικού να θεωρούνται αφορολόγητα αποθεματικά γεγονός που σημαίνει, ότι δεν θα υπόκεινται σε φορολογία εισοδήματος, με αποτέλεσμα να μη μειώνονται τα μερίσματα των μετόχων να χάνει όμως ο προϋπολογισμός δεκαδες δισεκατομμύρια όπως επίσης και τα ασφαλιστικά ταμεία αφού αφενός θα μειώνονται οι εισφορές αφετέρου θα μεταβάλλεται προς το χειρότερο η σχέση συνταξιούχων προς εργαζόμενους.

Οι επιδιώξεις του Ελληνικού καπιταλισμού

Το νέο τραπεζικό ολιγοπώλιο επιδιώκει επίσης την περαιτέρω διεισδυσή του στη περιοχή των Βαλκανίων και της Μαύρης Θάλλασσας. Μετά την ίδρυση ελληνικών εταιρειών στις αναφερόμενες χώρες γίνεται αναγκαία η στενή τους συνεργασία με το τραπεζικό κεφάλαιο. Αυτό με τη σειράτου ενδιαφέρεται επίσης για επιχειρήσεις του εξωτερικού που εξαρτώνται λιγότερο από τις άλλες οικονομικές συνδέσεις με τη δοσμένη χώρα όπως οι εταιρείες που ασχολούνται με την ενέργεια, τις τηλεπικοινωνίες κ.λπ. Επίσης ενδιαφέρεται για τοποθετήσεις κεφαλαίων σε κρατικά χρεώγραφα αυτών των χωρών. Η νέα λοιπόν τράπεζα θα αυξήσει την εξαγωγή των κεφαλαίων της γεγονός που ισούται με εξαγωγή αξίας που προορίζεται να παράγει στο εξωτερικό υπεραξία. Δημιουργείται με αυτό τον τρόπο ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον του τραπεζικού κεφαλαίου να ενισχύσει την πολιτική του δύναμη στο δοσμένο κράτος για να αναμιγνύεται στη πολιτική ζωή αυτών των χωρών στις οποίες έχει υλικά συμφέροντα. Ως επι το πλείστον η αύξηση των εξαγωγών μιας χώρας παρατηρείται ακριβώς ύστερα από τη χορήγηση δανείων και εξαιτίας τους, γεγονός που πρέπει να μας οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι η αύξηση των ελληνικών εξαγωγών προς τις χώρες της Βαλκανικής και της πρώην ΕΣΣΔ είναι επακόλουθο της διείσδυσης του ελληνικού τραπεζικού κεφαλαίου και των δεσμεύσεων που αυτό επιβάλλει στις κατά τόπους εθνικές κυβερνήσεις.

Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι είμαστε μέλη μιας εκμεταλλευόμενης τάξης και ότι οι λεγόμενες εθνικές επιτυχίες του κεφαλαίου δεν έχουν να κάνουν στο ελάχιστο με τα δικά μας συμφέροντα. Χωρίς αυτή την κατανόηση δεν πρόκειται να προωθήσουμε τη πάλη για το σοσιαλισμό που συνίσταται στην ενότητα της πάλης για τα άμεσα συμφεροντά μας και της επαναστατικής πάλης για την εξουσία, για την απαλλοτρίωση της αστικής τάξης, για την ανατροπή της αστικής κυβέρνησης και της αστικής τάξης. Ήδη μπαίνουμε σε μια εποχή που αναθεωρούνται σύνορα, τα έθνη παραληρούν για εφόδους στις μεγάλες αγορές, οι εξοπλισμοί αποκτούν τερατωδέστατες διαστάσεις, το μίσος των φτωχών ενάντια στους πλούσιους και η καταφρόνια των φτωχών από τους πλούσιους μεγενθύνεται, το πέρασμα από τη πίστη στην επιστήμη δυσκολεύεται, η αγωνία των ανθρώπων με ευαίσθητη συνείδηση μεγαλώνει, η ανάγκη της εκκλησίας να πάψει να διευθύνει τις ψυχές για να ασχοληθεί με τη διαπαιδαγώγιση των ανθρώπων λαμβάνει διαστάσεις σχιζοφρενικής ψύχωσης. Όλα αυτά δεν αφορούν μόνο την πολιτική οργάνωση των κρατών αλλά τις υλικές και ηθικές συνθήκες ύπαρξης της ανθρωπότητας. Πλησίστιοι οδηγούμεθα σε εποχές μεγάλων κοινωνικών συγκρούσεων. Ο πολιτικός και οργανωτικός εξοπλισμός μας ειναι όροι εκ των ουκ άνευ απαραίτητοι για να νικήσουμε.