του Ν. Συμεωνίδη
Το ξεκίνημα
Αφορμή για τις φοιτητικές κινητοποιήσεις ήταν το Νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας για την Ανωτατοποίηση των ΤΕΙ. Με αυτό αποδιδόταν στα ΤΕΙ ο τίτλος της Ανώτατης Σχολής, χωρίς όμως να τους προσφέρει κάτι ουσιαστικότερο, και επέτρεπε στους καθηγητές τους να ασχολούνται με την έρευνα. Με τη διαδικασία αυτή, που είναι στο πνεύμα της Διακήρυξης της Μπολόνια για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση στην Ευρώπη, προωθούνται και αλλαγές στη δομή των ίδιων των πανεπιστημίων. Η σημαντικότερη από αυτές είναι ο χωρισμός των πανεπιστημιακών σπουδών σε 2 κύκλους (στα πρότυπα Bachelor Master), που οδηγεί σε περιορισμένο αριθμό φοιτητών (περίπου 15 -20% του συνόλου) που θα προάγονται από τον 1ο στο 2ο κύκλο και στην εισαγωγή διδάκτρων στο 2ο κύκλο.
Ουσιαστικά δηλαδή ο Υπουργός Παιδείας προσπάθησε να βρει συμπαραστάτες στους φοιτητές και καθηγητές των ΤΕΙ, υποσχόμενος τους μια κενή περιεχομένου «Ανωτατοποίηση», για να πετύχει την «Κατωτατοποίηση» των ΑΕΙ στο πνεύμα των αποφάσεων της Ε.Ε. (από τις οποίες αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν εξαιρεθεί μια σειρά από «ευγενείς» ευρωπαϊκές σχολές όπου η πρόσβαση εξαρτάται από το οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο των γονέων του φοιτητή).
Οι πρώτοι που αντέδρασαν σε όλα αυτά ήταν οι καθηγητές των ΑΕΙ. Βλέποντας ότι και η δική τους θέση υποβαθμίζεται από αυτή την αντιμεταρρύθμιση αντέδρασαν με χαρακτηριστικότερη εκδήλωση τις παραιτήσεις των πρυτάνεων. Αλλά η αντίδραση τους χαρακτηρίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την αντιπαλότητα τους απέναντι στα ΤΕΙ και από το φόβο ότι με την πρόσβαση των καθηγητών των ΤΕΙ στα ερευνητικά κονδύλια θα μικρύνει το μερίδιο όλων σε αυτά. Η κατάσταση όμως άλλαξε ολοκληρωτικά όταν ο αγώνας πέρασε στα χέρια του φοιτητικού κινήματος.
Κινηματικές διαδικασίες
Σε όλες τις σχολές έγιναν Συνελεύσεις των φοιτητών για το θέμα του Νομοσχεδίου για την Ανωτατοποίηση των ΤΕΙ. Τα προβλήματα που μπήκαν σε αυτές ήταν η στάση απέναντι στο Νομοσχέδιο, η θέση τους απέναντι στα ΤΕΙ (ή στα ΑΕΙ αντίστοιχα) και οι μορφές πάλης που θα έπρεπε να υιοθετηθούν. Οι τάσεις που παρουσιάστηκαν περιγράφονται στο άρθρο του Α.Γ. εδώ σημειώνουμε μόνο τη θέση των σχημάτων της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΕΑΑΚ, ΕΣΟΦ, Συσπειρώσεις κλπ.) που κατάγγειλαν το Νομοσχέδιο σε ΑΕΙ και ΤΕΙ όχι για την ανωτατοποίηση των ΤΕΙ αλλά για την «κατωτατοποίηση» των ΑΕΙ που προωθούσε. Ταυτόχρονα πρόβαλαν την ανάγκη προσέγγισης των φοιτητών ΑΕΙ και ΤΕΙ με το σύνθημα «Ενιαία Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση» και προώθησαν ριζοσπαστικές μορφές αγώνα (καταλήψεις, διαδηλώσεις κλπ) και τη μετάθεση του κέντρου λήψης των αποφάσεων στα μαζικά όργανα (συνελεύσεις).
Σίγουρα πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των κινητοποιήσεων στα ΑΕΙ έπαιξε η μεγάλη κινητοποίηση των εργαζομένων ενάντια στα αντιασφαλιστικά σχέδια της κυβέρνησης που την ανάγκασε, τουλάχιστον προσωρινά, να τα αποσύρει. Από τις πρώτες όμως συνελεύσεις φάνηκε η ιδιαίτερα ριζοσπαστική δυναμική του φοιτητικού κινήματος. Σε πολλές από αυτές πέρασε από την αρχή η άποψη των σχημάτων της Ριζοσπαστικής Αριστεράς ή δεν πέρασε για λίγους ψήφους. Όσο περνούσαν οι μέρες σε όλο και περισσότερες συνελεύσεις επικρατούσαν οι απόψεις των σχημάτων. Σε αυτό βοηθούσε πολύ και ο απόηχος των μαχητικών κινητοποιήσεων στους φοιτητές. Έτσι μετά τις 20 Μαΐου στην τεράστια πλειοψηφία των σχολών η Ριζοσπαστική Αριστερά είχα επικρατήσει και οι καταλήψεις γενικεύθηκαν στα ΑΕΙ. Στα ΤΕΙ δεν επικράτησε ανάλογο κλίμα γιατί οι φοιτητές τους δεν θίγονται ιδιαίτερά από το Νομοσχέδιο αλλά αντίθετα προβαλλόταν ότι μπορεί να κερδίσουν κάτι, έστω αργότερα. Ωστόσο και εκεί τα πιο ριζοσπαστικά στοιχεία κινητοποιήθηκαν και στις διαδηλώσεις και στις συγκρούσεις με την αστυνομία βρέθηκαν στο πλευρό των φοιτητών των ΑΕΙ.
Οι αντιδράσεις
Για να αντιμετωπίσει το φοιτητικό κίνημα η κυβέρνηση ψήφισε βιαστικά το Νομοσχέδιο στη Βουλή αλλά η αναταραχή όχι μόνο δε σταμάτησε αλλά επεκτάθηκε σε ακόμη περισσότερες σχολές και συνεχίζεται ακόμη.
Τα ΜΜΕ πολέμησαν λυσσαλέα τις φοιτητικές κινητοποιήσεις. Στην αρχή αγνόησαν επιδεικτικά ό,τι συνέβαινε στα Πανεπιστήμια. Οι φοιτητές όμως με μαχητικές πορείες και κινητοποιήσεις σε όλη την Ελλάδα, από την Κρήτη μέχρι τη Μυτιλήνη και από την Πάτρα μέχρι τη Θράκη, πέτυχαν να έρθουν στο προσκήνιο της επικαιρότητας. Έτσι η κυβέρνηση και τα μεγάλα ΜΜΕ πέρασαν από την αγνόηση στην προσπάθεια να το δυσφημήσουν. Προσπάθησαν να παρουσιάσουν τις φοιτητικές κινητοποιήσεις σαν συντεχνιακές και σαν συνέχεια της παλιάς διαμάχης μηχανικών υπομηχανικών για επαγγελματικά δικαιώματα. Αποσιωπούσαν έτσι τα αιτήματα που κυριάρχησαν στις φοιτητικές συνελεύσεις για Ενιαία Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση για όλους και την καταγγελία της αντιμεταρρύθμισης στα ΑΕΙ (2 κύκλοι κλπ) που προσπαθεί να προωθήσει η κυβέρνηση. Ούτε εξήγησαν ποτέ γιατί σχολές που δεν έχουν αντίστοιχα ΤΕΙ , όπως η Φυσικομαθηματική, συμμετέχουν στον αγώνα. Αλλά και αυτός ο πόλεμος από τα ΜΜΕ δεν μπόρεσε να ανακόψει την ορμή του φοιτητικού κινήματος.
Όπως ήδη είδαμε στις φοιτητικές κινητοποιήσεις τα ακροαριστερά ενιαιομετωπικά σχήματα επικράτησαν απέναντι στις παρατάξεις των αστικών και των ρεφορμιστικών κομμάτων όπου και όταν συνεργάστηκαν, αγκαλιάζοντας το σύνολο των αγωνιστών του χώρου. Σε γενικές γραμμές τα σχήματα αυτά ηγήθηκαν σωστά στον αγώνα. Οι φοιτητές μας δίνουν άλλη μια φορά ένα μάθημα για την αναγκαιότητα συντονισμού και κοινής δράσης του συνόλου της Ριζοσπαστικής Αριστεράς.
Νίκος Συμεωνίδης
Ιούνιος 2001
ΤΠΤ - "4" 
