ΔΗΜ. ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ
Εμείς που μιλούσαμε για την εργατική τάξη, την ύπαρξή της και το ρόλο της στην κοινωνία, μέχρι τις 25 Απριλίου 2001 αντιμετωπίζαμε μεγάλες δυσκολίες στις ομιλίες και τα γραπτά μας. Διακρίναμε πάντα μια αμφιβολία στο ακροατήριό μας. Η αντίληψη ότι δεν υπάρχει πλέον εργατική τάξη είχε διεισδύσει ακόμα και στις γραμμές της πιο επαναστατικής αριστεράς. Η ατομικοποίηση της εργατικής τάξης, βολεμένης στο διαμέρισμα, το αυτοκίνητο, ταξίδι, διακοπές. Η πολυθρονοποίησή της μπροστά στις τηλεοράσεις, ήταν μερικά από τα επιχειρήματα. Υπήρχαν μερικοί που θεωρητικοποιούσαν αυτή την άποψη. Στις περισσότερες περιπτώσεις φαινόταν ότι η αμφιβολία στέριωνε στα μυαλά των ανθρώπων της αριστεράς, των συνδικάτων, της λεγόμενης προοδευτικής διανόησης. Αναρωτιόντουσαν μήπως απλά στη σημερινή εποχή της αποκαλούμενης παγκοσμιοποίησης, είχαν ξεπεραστεί αυτά τα κοινωνικά σχήματα.
Οταν οι φάλαγγες των εργαζομένων κίνησαν, αργά, δισκίνητα, όπως στο τέλος κάθε μεγάλης συγκέντρωσης. Οταν τα πανώ, οι σημαίες, τα συνθήματα των μεγάλων ομάδων προχωρούσαν με μια ήρεμη δύναμη σαν μεγάλο κυματιστό ποτάμι, οι αμφιβολίες ξεχάστηκαν. Χιλιάδες ώρες αναζήτησης, με θεωρητικές ακροβασίες, έγιναν παρελθόν. Οι πολλές σελίδες θεωρητικοποίησης εξαφάνισης της εργατικής τάξης έμειναν γράμμα νεκρό. Πολύς χαμένος χρόνος και κόπος. Πολλά χρόνια, υποτιθέμενης αναζήτησης, που αντικειμενικά χρησιμοποιήθηκαν από την αντίπαλη καπιταλιστική τάξη. Από την περίδεη διανόησή της, που είναι έτοιμη να δημοσιεύσει, να βγει στο γυαλί, να υποστηρίξει οποιαδήποτε απιθανότητα.
Στις 26 Απριλίου 2001 η εργατική τάξη της Ελλάδας, όπως πολλές φορές στη σύγχρονη ιστορία της χώρας μας, σοβαρή, βαριά, αποφασισμένη, έκανε την εμφάνισή της. Τίποτε πλέον δεν είναι σαν πριν από την 26η Απριλίου. Εστω και αν αυτή η τάξη κάποια στιγμή οπισθοχωρήσει, έχει ήδη αφήσει βαριά την παρουσία της στην υπόθεση του ασφαλιστικού, συνταξιοδοτικού. Η εργατική τάξη διέλυσε όλο το καλά κατασκευασμένο οικοδόμημα επιχειρημάτων και ενεργειών για τη διάλυση του ασφαλιστικού συστήματος προς όφελος μιας νεο-φιλελεύθερης πολιτικής.
Η ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΗΣ 26ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ
26 Απριλίου 2001. Πανεργατική απεργία για το ασφαλιστικό. «Το πρόγραμμά μας δεν μεταδίδεται σήμερα από 06.00 έως 06.00 αύριο, λόγω συμμετοχής της ΠΟΣΠΕΡΤ, της ΠΟΕΣΥ και όλων των ενώσεων δημοσιογράφων και των εργαζομένων στα ΜΜΕ της χώρας στην πανελλαδική πανεργατική απεργία που κήρυξε η ΓΣΕΕ ενάντια στα προτεινόμενα μέτρα για το ασφαλιστικό».
Απλό κείμενο προβαλλόμενο στα κρατικά κανάλια όλη την ημέρα της 26ης Απριλίου. Μια είδηση χωρίς σχόλια, χωρίς δικαιολογητικά. Και όμως συγκλονιστική στην ουσία της. Ολο το οικοδόμημα της παραπλανητικής παραπληροφόρησης κατέρρευσε. Απλά δεν υπάρχει. Μεταβάλλεται σε μια συγκλονιστική στιγμή αυτό το κείμενο. Συνοδευόμενο μάλιστα από μια ανάλογη μουσική, λίγο μελαγχολική. Μια απέραντη αίσθηση κενού. Και τώρα τι;
Η έπαρση της εξουσίας έχασε την επαφή με τα όργανα εξουσίας της, αφού ήδη είχε χάσει την επαφαή με την πραγματικότητα. Ολες οι εξουσίες είναι μηδαμινές μπροστά στην εργατική τάξη και μάλιστα όταν γίνεται πρωτοπορία του μεγάλου λαού. Καταρρέει φύλλα-φτερά στην πρώτη οργανωμένη αγανάκτηση, στην πρώτη πνοή του θυμωμένου δρόμου.
Είχα πολλά χρόνια να δω τόσο μεγάλη εργατική συγκέντρωση και μάλιστα της ΓΣΕΕ. Υστερα από πολλά χρόνια είδα κολώνες διαδηλωτών και προς τη μεριά της Πατησίων προς την πλατεία Αγάμων. Ο ΟΤΕ και η ΔΑΚΕ ερχόντουσαν με μεγάλα πανώ. Η Αλεξάνδρας με ΠΑΜΕ πιασμένη μέχρι την αυστριακή πρεσβεία. Πολύ μεγαλύτερη από τη μεγάλη της 10 Οκτωβρίου 2000. Χαρακτηριστική η πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Εντυπωσιακή. Υστερα από τόσα χρόνια εργοδοτικής πίεσης-τρομοκρατίας. Η κυβέρνηση κατάφερε να θυμώσει το σύνολο της εργατικής τάξης. Η Αθήνα, ο Πειραιάς, οι άλλες πόλεις ακολουθούν. Σπάνια συμβαίνουν τέτοια. Τα κατάφερε ο αδιάλακτος κ. Σημίτης. Λυπάται κανείς κάτι καθηγητές σαν τον Γιαννίτση και Σταθόπουλο που δέχονται ευξευτελισμούς για να μετέχουν κάποιας εξουσίας.
Τράπεζες εκεί. Η ΕΓΝΑΤΙΑ, ακόμα και η EFG του μεγάλου Λάτση, του τραπεζικού οργανισμού που τόσο ήθελε να απωθήσει το συνδικαλισμό από τα μαγαζιά του. Απεργεί 100% ο δημόσιος τομέας. Ακόμα και το καμάρι του ΜΕΤΡΟ το οποίο οργάνωναν αμόλυντο από συνδικάτα. Η ιδιωτική ΡΙΛΚΕΝ με κίτρινα κράτη. Αφοβες οι κοπέλες της ELITE.
«Διεκδικούμε το μέλλον μας», «Ασφαλιστικό, ούτε βήμα πίσω»,
«Ταξική απάντηση. Ο ασφαλιστικός Μεσαίωνας δεν θα περάσει». «Οχι στην κατεδάφιση των ασφαλιστικών», μερικά χαρακτηριστικά συνθήματα της συγκέντρωσης-διαδήλωσης.
Επικεφαλής μια ΓΣΕΕ που δεν είχε βέβαια καμιά διάθεση να μεταβληθεί σε πολιτική εξουσία. Που αισθάνεται, ίσως, δέος μπροστά στην εμφανιζόμενη δύναμή της. Βρίσκεται στο ύψος ενός πανύψηλου κύματος που δεν θέλησε. Η αλήθεια είναι πως προσπάθησε με κάθε λογικό επιχείρημα να συνετίσει, να προειδοποιήσει την κυβέρνηση. Η οποία τυφλή στην απομόνωσή της, σε έναν στενό κύκλο, αυτοπαινεύεται, θολωμένη από έπαρση, φόβο και έντονη πίεση από το ευρωπαϊκό διευθυντήριο του καπιταλισμού, λύγισε έτσι ξαφνικά τη νύχτα της 25ης να δηλώσει ότι αρχίζει άλλη διαδικασία. Αλλά ήταν πια αργά. Το κύμα είχε ήδη ξεκινήσει.
Το κενό που δημιουργήθηκε μεταξύ κυβέρνησης και χώρας, ήταν κάτι το απίθανο, συγκλονιστικό στη σιωπή του. Αισθάνθηκες το χάος ανάμεσα στην εξουσία και το λαό. Αυτή η αναιδής, υπερήφανη, προσβλητική, υβριστική εξουσία που μπορούσε να χρησιμοποιήσει κάθε Μέσο Μαζικής Επικοινωνίας, τηλεόραση, ραδιόφωνο, τύπο, για να μεταδώσει τις σοβαροφανείς απόψεις μιας κυβέρνησης που υπηρετούσε τον καπιταλισμό, τον πιο άγριο μάλιστα, και η οποία μετεβλήθη σε σκόνη από την ενωμένη λαϊκή δύναμη. Αυτή η ημέρα έδειξε τη δύναμη της εργατικής τάξης. Αυτή η ημέρα έδειξε τη δύναμη του λαού, γενικότερα. Αυτό έδειξε ότι μπορούν να δημιουργηθούν έκρυθμες καταστάσεις και χωρίς μια ορισμένη πολιτική δύναμη να τις προωθεί. Η αίσθηση του κενού μέσα στο οποίο μπορεί να βυθιστεί μια εξουσία.
Λίγες ημέρες πριν από τις 26 Απριλίου 2001, κανένας δεν θα σκεπτόταν μια τόσο συνταρακτική εκδήλωση. Οι πιο αισιόδοξοι συζητούσαν για μια αξιοπρεπή εμφάνιση, στηριγμένη κυρίως στις δημόσιες επιχειρήσεις. Οπως του Οκτωβρίου του 2000.
Μετά τις 26 Απριλίου τίποτε πια δεν είναι ίδιο. Οι περισσότεροι από 120 χιλιάδες εργαζόμενοι, η επιβλητική παρουσία του ιδιωτικού τομέα ύστερα από πολλά χρόνια, η μέχρι τότε θεωρούμενη αδιάφορη νεολαία, που εμφανίστηκε κάτω από τα πανώ των συνδικάτων, η μαχητικότητα και επιμονή μέχρι τις 3 μετά το μεσημέρι, κάτω από έναν καυτερό καλοκαιρινό ήλιο, απέδειξαν ότι η εργατική τάξη είναι πάντα ζωντανή και παρούσα στα κοινωνικά δρώμενα. Η μέχρι τότε γεμάτη έπαρση κυβέρνηση Σημίτη λύγισε. Από την προηγούμενη το βράδυ κατάλαβε την επερχόμενη ήττα. Η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να πάρει πίσω τα με τόση κακία ετοιμασμένα χαρτιά και να τα βάλει στο ψυγείο. Οσο για την καλοπληρωμένη μελέτη των Αγγλων αναλογιστών, υποτιθέμενων σοβαρών μελετητών, κάπου ξεχάστηκε στο δρόμο. Σαν εκείνη την προηγούμενη έκθεση ιδεών του ανεκδιήγητου Σπράου.
Βέβαια, όλα ακριβοπληρωμένα από τα χρήματα του ελληνικού λαού, τα οποία τόσο άσκεφτα, σπάταλα διαχειρίζεται μια μισο-διαλυμένη και συνεχώς αλληλοδιαφωνούσα κυβέρνηση και παράταξη. Μόνον ο φόβος της απώλειας της εξουσίας, που συνοδεύεται με πολλά προνόμια, εξακολουθεί και ενώνει την πλειοψηφία των στελεχών κάτω από την διάτρητη στους πολιτικούς καιρούς στέγη.
Είναι κάπως περίεργο, μελαγχολικό θα έλεγα, να διαβάζεις και να ακούς – ότι θυμούνται την ύπαρξη της εργατικής τάξης. Εφημερίδες και περιοδικά που έβαζαν τους συνεργάτες τους παντός είδους, προ παντός τους εμφανιζόμενους ως προοδευτικούς, να περιγράφουν την τελειωτική διάλυση της εργατικής τάξης, την είσοδο σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία του Ιντερνετ και πολλές άλλες τέτοιες υπερβολές, μέχρι και ανοησίες. Ξεχνούσαν ακόμη και τα στοιχειώδη. Οτι κάποιος παράγει ρεύμα, νερό, τηλέφωνο, κάποιος καθαρίζει σ’ αυτή τη χώρα, κάποιος κινεί τρένα, αεροπλάνα, πλοία και αυτοκίνητα. Κάποια εργοστάσια παράγουν τρόφιμα, ποτά, ρούχα, μηχανές και ό,τι άλλο θέλει για να ζήσει η κοινωνία μας. Πολύ περισσότερο, ξεχνούσαν στην άκρη όλη τη φτωχή εργατιά και αγροτιά του απέραντου κόσμου της Ασίας, της Αφρικής, της Ανατολής, που δουλεύει για ένα κομμάτι ψωμί. Αλλά ακόμα και των δικών μας φτωχών συνοικισμών που ακόμα υπάρχουν. Νομίζετε ότι κάνουν κάποια αυτοκριτική γι’ αυτά που πρόσφατα έλεγαν; Σε καμιά περίπτωση. Δίκιο είχαν και τότε, δίκιο και τώρα που λένε τα αντίθετα. Νομίζετε ότι θυμούνται ότι υπήρχαν και μερικοί που τα έλεγαν; Ουδόλως. Θα τους θυμηθούν μετά τα 90 τους σε κάτι επετειακές περιπτώσεις.
Το γεγονός, το σπουδαίο γεγονός, είναι ότι η εργατική τάξη κατέβηκε και πάλι στους δρόμους. Διεκδικεί, αμύνεται, αλλά δεν επιτίθεται ακόμη. Αυτό για αργότερα. Αλλά κατεβαίνει και νεολαία που τη νόμιζαν κοιμισμένη, αποχαυνωμένη από το ξενύχτι και το νεσκαφέ.
Διότι σύντομα θα καταλάβουν, ο καθένας από την πείρα του και περισσότερο οι μεγάλες ενότητες, όπως τα συνδικάτα, ότι δεν μπορούν να έχουν πάντα μια αμυντική πολιτική. Φθάνουν σε κάποιο αδιέξοδο. Θα καταλάβουν κάποια στιγμή ότι πρέπει να αναλάβουν τις επιχειρήσεις τους. Τουλάχιστον εκείνες που κλονίζονται, που δεν εξασφαλίζουν τη συνέχεια της δουλειάς. Να αναλάβουν το χώρο όπου εργάζονται και πρέπει να διατηρήσουν το χώρο της ζωής τους. Εγινε και στο παρελθόν να αναλάβουν τέτοιες υποχρεώσεις. Ελάχιστα βέβαια παραδείγματα. Ναυπηγεία, Πετρέλαια, Εμπειρικά, αναγκαστικά, χωρίς σχέδιο, χωρίς συγκεκριμένους σκοπούς από τα συνδικάτα.
Σιγά σιγά και ύστερα από αναποτελεσματικό διάλογο, θα υποχρεωθούν να αναλάβουν τον καινούριο ρόλο τους. Απροετοίμαστοι, ακόμα, χωρίς να το πιστεύουν, ότι είναι δυνατόν. Και όμως έρχεται αυτή η εποχή, έστω και αν κανείς δεν τη βλέπει, όπως δεν έβλεπε ότι υπάρχει οργανωμένη εργατική τάξη, πριν από λίγο καιρό.
17 ΜΑΪΟΥ ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΕΡΓΙΑ
Υστερα από λίγες ημέρες, την Πρωτομαγιά έγιναν δυο συγκεντρώσεις. Της ΓΣΕΕ και του ΠΑΜΕ. Και οι δυο πολυπληθέστερες από τις προηγούμενες Πρωτομαγιές. Η διαίρεσή τους έδωσε κάποια ελπίδα στα κυβερνητικά κλιμάκια ότι επανέρχεται η διάσπαση. Οτι το εργατικό κίνημα είχε μια έκρηξη στις 26 Απριλίου, αλλά όχι στη διχόνοια των παρατάξεων. Μέρες αμφιβολίας.
Και τότε έφθασε η 17η Μαϊου με νέα μεγάλη πανεργατική απεργία. Παρόμοια συγκέντρωση σε πλήθος και πάθος. Νόμιζαν ότι η εργατική τάξη θα έχει κουραστεί. Ομως καλύτερη σε ποιότητα η δεύτερη μεγάλη εκδήλωση. Η 17η Μαϊου ξεκίνησε σαν πανεργατική απεργία και στην πορεία πραγματοποιήθηκε ένα ευρύτερο μέτωπο παλλαϊκής απεργίας. Την εργατική τάξη ακολούθησαν στην απεργία πολλοί κλάδοι επαγγελματιών, βιοτεχνών, εμπόρων, που δεν ανήκουν στη δύναμη της ΓΣΕΕ. Περνούσε σε ανώτερο επίπεδο και στις παραμονές μιας τρίτης που αν γινόταν μπορούσε να είναι πολιτική απεργία.
Τα ποσοστά απεργίας στο δημόσιο τομέα σχεδόν 100%. Τα ποσοστά στον ιδιωτικό τομέα αυξημένα μέχρι 75% στο σύνολο. Εντυπωσιακό φαινόμενο που δείχνει ότι ο συνδικαλισμός μπορεί να επανέλθει με επιτυχία στον, τόσα χρόνια, αποκλεισμένο ιδιωτικό τομέα. Το μικρόφωνο του βήματος αναγγέλλει τις απεργίες. Ελευσίνα 100%, Θήβα, Λιβαδειά, Θεσσαλονίκη… Η επαρχία ακολουθεί τα θυμωμένα βήματα της Αθήνας και του Πειραιά. Σωρευτικά έρχονται ονόματα σωματείων, Εργατικών Κέντρων εργοστασίων. Ασπρα αντιηλιακά καπελάκια με ΓΣΕΕ έκαναν την εμφάνισή τους. Κίτρινα, κόκκινα κράνη εργασίας. 50-100 αστυνομικοί (και μερικοί αξιωματικοί) με πανώ και συνθήματα ακριβώς δίπλα στο βήμα της ΓΣΕΕ. Λιμενικοί, πυροσβέστες, Σίσερ Πάλκο, Παυλίδης, ΕΒΟ Λαυρίου, Ναύσταθμος Σαλαμίνας, εργοστάσια Κηφισού, σηκώνουν τα πανώ των διεκδικήσεων.
Στο Σύνταγμα όπου φθάνει η διαδήλωση, αστυνομικοί διαδηλωτές φωνάζοντας συνθήματα της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ, στέκονται στη Βασιλίσσης Σοφίας απέναντι στους άλλους αστυνομικούς της βάρδιας, που έχουν τοποθετήσει λεωφορεία κάθετα στη λεωφόρο για να μην περάσουν οι διαδηλωτές. Το σύνθημά τους: «Οχι σώματα καταστολής».
Με δυο λόγια, δεν ήταν απλή απεργία εκτόνωσης. Αποφασιστική η εργατική τάξη απαιτεί στο Ασφαλιστικό τη σαφή τριμερή χρηματοδότηση. Δεν αρκεί πια η διαβεβαίωση ότι αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις από μηδενική βάση. Θα αρχίσουν με το σαφή καθορισμό των κρατικών πόρων που θα διατεθούν για το ασφαλιστικό σύστημα.
ΜΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ
Να σημειώσουμε δύο παράγοντες για το ελληνικό εργατικό κίνημα. Η χώρα μας ανήκει σε εκείνες που έχουν μόνο μια Γενική Συνομοσπονδία (και μάλιστα) Εργατών Ελλάδας. Δεν υπάρχει το μειονέκτημα πολλών Συνομοσπονδιών, όπως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ο άλλος παράγοντας είναι η σταθερή, ισότιμη, μόνιμη συνεργασία με την ΑΔΕΔΥ, την άλλη μεγάλη συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων του δημόσιου τομέα, της διοίκησης. Και οι δύο παράγοντες είναι αποφασιστικοί για το ελληνικό εργατικό κίνημα.
Ακόμη κάτι σημαντικό. Παρά την οποιαδήποτε αμφισβήτηση, τα συνδικάτα είναι πλέον εκπρόσωποι όλων των εργαζομένων του κλάδου, του εργοστασίου της επιχείρησης. Παλαιότερα το διοικητικό, επιστημονικό, το προσωπικό που δούλευε κοντά στην εργοδοσία εθεωρείτο δεμένο μαζί της. Ομως, αυτά τελείωσαν θέλουν δε θέλουν. Αυτά τα τμήματα των επιχειρήσεων, όταν υπάρχει σύγκρουση, περνούν με το μέρος των σωματείων. Ακόμα και σε κλάδους όπου είναι καλοπληρωμένοι μερικοί και ακολουθούν την πολιτική της εργοδοσίας, μέχρι να αρχίσει η σύγκρουση. Τότε όλοι υπακούν στα σωματεία τους. Ποτέ, π.χ., οι απεργίες δημοσιογράφων δεν ήταν τόσο καθολικές, όπως τις τελευταίες φορές. Γενικά με δυο λόγια, και έχει γίνει σε πολλές περιπτώσεις, όταν κινδυνεύει η θέση της επιχείρησης, της εργασίας, τότε το σωματείο πληροφορείται έγκαιρα και αποτελεσματικά, άσχετα αν χρησιμοποιεί αυτά του τα πλεονεκτήματα. Οι γνώσεις του διοικητικού προσωπικού, λογιστηρίων, έρευνας, επιστημονικής εργασίας, πηγαίνουν με τους εργαζόμενους. Παλαιότερα εθεωρείτο φυσικό να τάσονται με το μέρος της εργοδοσίας. Σήμερα αυτό δεν γίνεται. Επομένως, όταν περάσουμε στην επόμενη φάση θα έχουν οι εργατικοί κλάδοι την πλήρη υποστήριξη αυτού του μέρους των εργαζομένων.
Αυτό ήδη έχει γίνει στις επιχειρήσεις του δημόσιου τομέα από χρόνια. Στις τράπεζες, τις ειχειρήσεις κοινής ωφέλειας. Να αρχίσουμε από κάτι συγκεκριμένο. Η ομάδα που βρίσκεται επικεφαλής του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών συχνά και για κάθε ζήτημα, τοποθετείται κατά των εργαζομένων και ζητάει από την κυβέρνηση, άμεσα ή έμμεσα, την κατάργηση εργατικών δικαιωμάτων και ασφαλιστικών δικαιωμάτων. Ζήτημα, βέβαια, αν αντιπροσωπεύουν όλη την εργοδοσία. Ομως, στο Σύνδεσμο ανήκουν και οι δημόσιες επιχειρήσεις και οι τράπεζες. Εκπρόσωποι των εργαζομένων συμμετέχουν στις διοικήσεις. Αυτοί πρέπει να απαιτήσουν από το Σύνδεσμο μια πιο κόσμια στάση απέναντι στους εργαζόμενους, τους οποίους αυτοί οι αντιπρόσωποι εκπροσωπούν. Στη συνέχεια, αυτοί οι αντιπρόσωποι και με πρωτοβουλία της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ, να συνέλθουν και να συζητήσουν τα γενικά προβλήματα της χώρας. Προβλήματα οικονομικά, επενδύσεων, προσωπικού, ασφαλιστικά και άλλα πολλά. Τελικά θα πρέπει, σε συνεργασία με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, να εκπονήσουν ένα μεγάλο σχέδιο που θα αφορά όλες τις παραγωγικές δραστηριότητες της χώρας, τις επενδύσεις και τις προοπτικές. Κυρίως για την καταπολέμηση της ανεργίας. Κάποια στιγμή και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις πρέπει να δώσουν τις εναλλακτικές λύσεις τους στο σημερινό καθεστώς. Στο πλευρό τους έχουν πολλούς συνεργάτες επιστήμονες, οι οποίοι είναι σε θέση να βοηθήσουν αποφασιστικά στη μελέτη, εκπόνηση και εφαρμογή ενός τέτοιου σχεδίου. Πέρασε ο καιρός που η εργατική τάξη ήταν απομονωμένη από τα γεγονότα στην οικονομία της χώρας. Σε λίγο καιρό θα είναι αναγκασμένες οι εργατικές και υπαλληλικές οργανώσεις να αναλάβουν και τις ευρύτερες υποχρεώσεις τους. Με τη συνεχή κατατόπιση και βοήθεια των εργαζομένων κάθε κλάδου σ’ αυτή τη διαδικασία.
ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ
Ενας νόμος της 30.6/1.7.1982 καθορίζει τη λειτουργία των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Δεν είναι παράξενο ότι χρησιμοποιεί όλη την εμπειρία της Σοσιαλδημοκρατίας στην καταπολέμηση του εργατικού αυθορμητισμού. Οσο το δυνατόν να μη φθάνει προς τα πάνω η πρόσφατη φωνή της βάσης των σωματείων. Φιλτραρισμένη από ενδιάμεσες εκλογές όταν φθάνει στο συνέδριο της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας, λίγο απηχεί τη σύγχρονη γνώμη της συνδικαλιστικής βάσης.
Ο νόμος 1264 του 1982 που αναφέραμε παραπάνω, έχει έναν ωραιοποιημένο τίτλο. «Για τον εκδημοκρατισμό του συνδικαλιστικού κινήματος και την κατοχύρωση των συνδικαλιστικών ελευθεριών των εργαζομένων». Βέβαια, αποτελεί πρόοδο σε σχέση με αυτούς που υπήρχαν παλαιότερα. Αλλά μην ξεχνάμε ότι το 1982 ήταν μια ιδιαίτερη χρονιά. Για πρώτη φορά στις 18 Οκτωβρίου 1981 το σοσιαλιστικό ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές και σχηματίζει κυβέρνηση ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ηταν τα χρόνια των μεγάλων κινητοποιήσεων, μετά την πτώση της δικτατορίας, στις 24 Ιουλίου 1974, και την ολοκληρωτική αλλαγή του πολιτικού σκηνικού που υπήρχε πριν από τη δικτατορία. Υστερα από τόσες κινητοποιήσεις έπρεπε να υπάρχει μια ριζική αλλαγή, η οποία όμως δεν έγινε και περάσαμε στην εποχή διαδοχικών απογοητεύσεων από τις μεγάλες ομάδες πληθυσμού και ιδιαίτερα της εργατικής τάξης.
Ο νόμος αρχίζει αμέσως με μια ζαβολιά. Στο άρθρο 2 παρ. Β εξαιρεί τις ναυτεργατικές οργανώσεις από την εφαρμογή του νόμου. Και θα λέγαμε συγκεκριμένα από την αναλογική διαδικασία εκλογής που ήταν το κύριο αίτημα, τότε. Μέχρι το 30ό συνέδριο της ΓΣΕΕ εξακολουθεί η ανωμαλία στις εκλογές των ναυτεργατικών οργανώσεων, όπου οι εκλογές για την αντιπροσώπευση γίνονται με το πλειοψηφικό σύστημα. Ενσταση είχε υποβληθεί και στο 29ο συνέδριο της Καβάλας το 1998. Ενσταση και στο 30ό της Βουλιαγμένης το 2001. Ομως δεν γίνονται δεκτές και εξακολουθούν να ισχύουν τα παλαιά και απαράδεκτα.
Οι δέκα σελίδες πυκνοτυπωμένου νόμου, εκτός των συνήθων προβλεπομένων διαδικασιών, καθόρισαν μερικές βασικές διατάξεις που επηρέασαν το συνδικαλιστικό κίνημα μέχρι σήμερα.
Στο άρθρο 9 παρ. 3 περιέχονται δυο βασικά στοιχεία για τη λειτουργία:
«3. Η συνέλευση των μελών κάθε πρωτοβάθμιας οργάνωσης εκλέγει τους αντιπροσώπους της για την Ομοσπονδία και το Εργατικό Κέντρο στα οποία συμμετέχει.
Η συνέλευση κάθε Ομοσπονδίας και κάθε Εργατικού Κέντρου εκλέγει τους αντιπροσώπους της για τη Συνομοσπονδία στην οποία συμμετέχει…»
Με αυτές τις δύο προτάσεις καθορίζεται η έμμεση εκλογή. Δεδομένου ότι εκλογές στις πρωτοβάθμιες οργανώσεις μπορούν να γίνονται ένα και δύο χρόνια πριν από το συνέδριο της ΓΣΕΕ, γίνεται φανερό ότι η γνώμη της βάσης έχει ήδη ξεφουσκώσει μέχρι το συνέδριο.
Επειδή, μάλιστα, οι εκλογικοί συνδυασμοί για την τριτοβάθμια κατάσταση, δηλαδή το συνέδριο της ΓΣΕΕ, αποτελούν παραταξιακές επιλογές των κομμάτων (κυρίως) τότε γίνεται φανερό ότι επιλέγονται οι πιο δοκιμασμένοι στην παραταξιακή πειθαρχία. Αυτό φαίνεται σαφώς και στην ηλικία. Ελάχιστοι νέοι και νέες (εδώ ακόμα χειρότερα) φθάνουν στο συνέδριο. Μακρά θητεία εμπιστοσύνης στην παράταξη, στο κόμμα, συνήθως σημαίνει και κάποια προχωρημένη ηλικία. Πολλά τα άσπρα μαλλιά στο συνέδριο. Στο 30ό συνέδριο μόνο το ΠΑΜΕ-ΔΑΣ πρότεινε έναν 24χρονο για την Εκτελεστική Επιτροπή. Πράγμα που δημιούργησε και κάποια πικρά σχόλια περί «προσοχής», «ανωριμότητας» κλπ. Ενας δισταγμός για νέους στην ηλικία αντιπροσώπους.
ΤΟ 30ό ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΓΣΕΕ
Αλλο κλίμα επικρατούσε στο 29ο συνέδριο της ΓΣΕΕ και άλλο στο 30ό. Δεν ξέρω πόσοι το κατάλαβαν αυτό στη διάρκεια του 30ού το Μάρτιο του 2001 στη Βουλιαγμένη. Αλλά φαινόταν σαφώς ότι πλησιάζει η σύγκρουση. Δεν υπήρχαν άλλα περιθώρια συμβιβασμού με την εξουσία. Εστω και αν αυτή η εξουσία-κυβέρνηση ανήκε στο ίδιο κόμμα με την πλειοψηφούσα παράταξη. Στο 30ό συνέδριο φάνηκε καθαρά και αναφέρθηκε πολλές φορές, ότι οι συνδικαλιστικές παρατάξεις της ΠΑΣΚΕ, η οποία πρόσκειται στο ΠΑΣΟΚ που έχει την κυβέρνηση και η ΔΑΚΕ, παράταξη που πρόσκειται στη Νέα Δημοκρατία, η οποία εμφανίζεται σαν μέλλουσα και εναλλακτική κυβέρνηση, είναι διατεθειμένες να συγκρουστούν με την κομματική πειθαρχία. Η βάση τούς πιέζει ασφυκτικά να μην υποχωρήσουν στις παράλογες προτάσεις μιας ευρωπαϊζουσας κυβέρνησης. Να μην δεχθούν σε καμιά περίπτωση να αναλάβουν το ρόλο κατεδαφιστή της κοινωνικής ασφάλισης.
Αλλωστε, και οι δύο παρατάξεις αισθάνονται αρκετά δυνατές και προ παντός δικαιωμένες μέσα στα ίδια τους τα κόμματα. Από μια μεγάλη μερίδα τους, ίσως και την πλειοψηφία, ώστε σαφώς συγκρούστηκαν με τις ηγεσίες.
Αυτή η σύγκρουση απεικονίζει και αυτή που υπάρχει μέσα στην κοινωνία. Μπορεί μεγάλο, το μεγαλύτερο μέρος, του πληθυσμού να ψηφίζει τα κόμματα της εξουσίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν τα αμφισβητεί κιόλας. Πρόκειται για μια φανερή σύγκρουση. Και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει μέχρι πού θα φθάσει.
Οι μέχρι τώρα διασπάσεις ομάδων ή διαγραφομένων ατόμων δεν απέδωσαν κάτι σοβαρό που να αμφισβητεί την ηγεσία των μηχανισμών των κομμάτων του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. που είναι προσκολλημένα στη λογική του νεο-φιλελεύθερου καπιταλισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ομως δεν μπορεί ακόμα να εκφραστεί πολιτικά με κάποιους άλλους πολιτικούς σχηματισμούς. Πώς θα εκφραστεί στο μέλλον αυτή η αντίδραση δεν το γνωρίζουμε. Αυτή την περίοδο φαίνεται στο δρόμο, τη διαδήλωση, μέχρι την καθολική απεργία. Δεν μπορεί αλλιώς, αφού ο κομματικός μηχανισμός μπορεί ακόμα να διαμορφώνει τις αποφάσεις του κόμματος.
ΤΠΤ - "4" 
