Του ΔΗΜ. ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΥ
Για πρώτη φορά το μεγάλο κοινό αντελήφθη ότι υπάρχει μεγάλη κρίση στην αμερικανική κοινωνία, από το φαινόμενο του εκλογικού εποικοδομήματος της 7ης Νοεμβρίου 2000. Οταν το σύστημα των εκλογών της μεγάλης χώρας δεν μπορούσε να εκλέξει πρόεδρο και ύστερα από πέντε εβδομάδες χρειάστηκε η απόφαση ενός δικαστηρίου για να εκλεγεί κάποιος, και αυτός της μειοψηφίας. Ο μη εκλεγείς Αλ Γκορ είχε πάρει 539.947 ψήφους παραπάνω.
Η ενεργειακή κρίση στην Καλιφόρνια άνοιξε ακόμα ένα παράθυρο παρατήρησης στην αμερικανική πραγματικότητα. Η Καλιφόρνια με 29.760.021 (1990) κατοίκους είναι η μεγαλύτερη πολιτεία των ΗΠΑ. Οι άφρονες και μάλλον ληστρικές ιδιωτικοποιήσεις των τελευταίων πέντε χρόνων οδήγησαν σε μπλακ-άουτ, παντελή συσκότιση, και αναγκάστηκε η πολιτεία της Καλιφόρνιας να εισάγει ρεύμα από το Μεξικό. Χρηματοδότηση 400 εκ. Δολ.
Αυτή η κρίση μας αποκαλύπτει τη φοβερή αντίθεση κατανάλωσης ενέργειας και έλλειψης πόρων για να την ικανοποιήσουν. Και το τι συνέβη στη μεγάλη πολιτεία τον Ιανουάριο του 2001 είναι βέβαια μόνο ένα δείγμα, ένα σύμπτωμα, του τι συμβαίνει στις ΗΠΑ και κατ’ επέκτασιν σε όλα τα δυτικά καπιταλιστικά κράτη.
Από 50 χρόνια άρχισαν να υπερηφανεύονται ότι με το καπιταλιστικό καθεστώς πέρασαν στην «κοινωνία της αφθονίας», και «στην καταναλωτική κοινωνία». Μωρή σκέψη, απόρροια του καπιταλιστικού δόγματος μεγιστοποίησης του κέρδους που σημαίνει απλά: ότι αρπάξουμε.
Ολη αυτή η ευημερία, αφθονία, κατανάλωση, στηρίχθηκε στη φθηνή ενέργεια. Αλλά, ακριβώς η πρώτη ύλη της ενέργειας λείπει από όλα σχεδόν τα δυτικά καπιταλιστικά κράτη. Οι ΗΠΑ είχαν αρκετά πετρελαϊκά κοιτάσματα. Η συνεχώς, όμως, αυξανόμενη και άκριτη κατανάλωση τα εξαντλεί και παρουσιάζουν όλο και πιο ελλειμματική εικόνα. Συνοπτικά αναφέρουμε ότι το 1987 οι ΗΠΑ είχαν ανάγκη 764,8 εκ. τόνους πετρελαίου για την κατανάλωσή τους. Εξ αυτών παρήγαγαν 467,8 εκ. τόνους και εισήγαγαν 297 εκ. τόνους. Το 1999 κατανάλωσαν 882,8 εκατ. Τόνους (αυξάνονται συνεχώς) παρήγαγαν 368,6 εκ. τόν. (μειώνονται συνεχώς) και εισήγαγαν 528,1 εκ. τόν. (αυξάνονται συνεχώς).
(Περισσότερες λεπτομέρειες είχαμε δώσει στο προηγούμενο τεύχος του ΣΠΑΡΤΑΚΟΥ στο άρθρο ΟΙ ΗΠΑ ΣΗΜΕΡΑ).
Κάποια στιγμή αντελήφθησαν, και ιδιαίτερα μετά την πρώτη μεγάλη πετρελαϊκή κρίση του 1973, ότι πρέπει να προσέξουν και άλλες μορφές ενέργειας, προχώρησαν στην κατασκευή πυρηνικών σταθμών. Αρχισαν στα γρήγορα να φυτρώνουν σε όλες τις χώρες. Γρήγορα, όμως, μέσα σε μια δύο δεκαετίες, ιδιαίτερα μετά το ατύχημα του Τσέρνομπιλ στην Ουκρανία στις 26.4.1986, υποχρεώθηκαν να σταματησουν τις πυρηνικές κατασκευές. Απλά, η τεχνολογία παραγωγής ρεύματος από πυρηνική ενέργεια ήταν ακριβή, επικίνδυνη, επισφαλής και εκτός αυτού κόστιζε περισσότερο για συντήρηση, όταν κάποια στιγμή το εργοστάσιο έπρεπε να κλείσει.
Τόσα χρόνια ο καπιταλισμός απαξίωσε να ερευνήσει σοβαρά τις εναλλακτικές μορφές αέρος, θάλασσας και προπαντός ηλίου, για παραγωγή ενέργειας. Ετσι, το 2000 βρίσκεται ο καπιταλιστικός κόσμος, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, εξαρτημένος από το πετρέλαιο. Και κατά σύμπτωσιν, από τη φύση, από την οποία ακόμη εξαρτώμεθα, παρά τα συνήθως αναφερόμενα επιστημοφανώς, δεν προίκισε τις πλούσιες καπιταλιστικές χώρες με πετρέλαιο.
Το διαθέτουν χώρες του τρίτου κόσμου, αποκαλούμενες περιφρονητικά ως καθυστερημένες, των οποίων οι νέες αστικές τάξεις κατέχουν αυτόν τον πλούτο. Και βέβαια, εξίσου αρπακτικές, προσπαθούν να κερδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερα. Επίσης, πετέλαιο κατέχουν οι πρώην χώρες της ΕΣΣΔ που κι αυτές ακολουθούν την ίδια πολιτική μεγιστοποίησης του κέρδους τους. Να σημειώσουμε ακόμη ότι στις περισσότερες από αυτές τις χώρες, η εκμετάλλευση γίνεται από εταιρίες κρατικού καπιταλισμού, δημόσιες, κρατικές.
Αυτές οι νέες, αλλά και αδυσώπητες, αστικές τάξεις, εισπράττουν κάθε ημέρα τεράστια ποσά, αφαιρούμενα από τις πλούσιες (πόσο πια!) καπιταλιστικές χώρες. Πρόκειται για μια καθημερινή αιμορραγία.
Οι 11 πλουσιότερες σε κοιτάσματα πετρελαίου χώρες (εκτός της πρώην ΕΣΣΔ) συγκεκριμένα: Αλγερία, Ινδονησία, Ιράν, Ιράκ, Κουβέιτ, Λιβύη, Νιγηρία, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Αραβικά Εμιράτα, Βενεζουέλα, εισέπραξαν το 1999 155,616 δισ. δολ. Το 2000 το ποσό ανέβηκε σε 258,9 δισ. δολάρια.
Σιγά-σιγά γλιστράει ο καπιταλιστικός κόσμος σε μια γενικευμένη ενεργειακή κρίση, της οποίας ένα από τα πρώτα εμφανή σημάδια είναι η περίπτωση της Καλιφόρνιας. Πόσο θα διαρκέσει και ποιοι θα βουλιάξουν περισσότερο, θα το δούμε σύντομα. Λέμε ποιος θα βουλιάξει περισσότεο, επειδή ο καπιταλιστικός κόσμος ήδη έχει βουτηχτεί στο βάλτο της κρίσης. Οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής κλπ.
Τα πρώτα σημάδια φάνηκαν με την κρίση πετρελαίου του 1973. Δεν έβαλαν μυαλό, ούτε μπορούν να συνετιστούν. Από τότε αρχίζει η μάστιγα των πετροδολαρίων, όπως τότε έλεγαν, μετά ονόμασαν την κρίση στασιμοπληθωρισμό από το 80. Κύρια σημάδια: ανεργία, άστεγοι, αύξηση της ανασφάλειας, εγκληματικότητα, ναρκωτικά, υπογεννητικότητα, μόλυνση του περιβάλλοντος, μόλυνση της τροφικής αλυσίδας, με τελευταία στη σειρά την κρίση των «τρελών αγελάδων», ή για να είμαστε πιο σαφείς, της εισαγωγής πτωμαϊνης στην τροφοδοσία ζώων, και στη συνέχεια ανθρώπων, και άλλα φαινόμενα.
Είκοσι οκτώ χρόνια μετά, όλα τα καπιταλιστικά σχέδια αντιμετώπισης της κρίσης απέτυχαν. Είτε με συντηρητικές κυβερνήσεις, είτε με σοσιαλιστικές, είτε ακόμη ευρύτερης συμμετοχής πολιτικών δυνάμεων κομμουνιστών και αριστεριστών ακόμα.
Η αμερικανική οικονομία έχει από χρόνια εισέλθει σε κατάσταση κρίσης. Συγκεκριμένα, από το 1981, όταν ο πρόεδρος Ρήγκαν μείωσε δραστικά τη φορολογία του μεγάλου κεφαλαίου, από 48% σε 35%, με το πρόσχημα ότι τα πλεονάσματα των φόρων θα οδηγηθούν σε παραγωγικές επενδύσεις. Αυτά όμως οδηγήθηκαν στο γρήγορο κέρδος των νομαδικών, περιφερομένων κεφαλαίων, προς άγραν κάθε δεκάρας φτωχών, ταλαιπωρημένων χωρών, πάντα πιεζομένων από τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.
Η επιπρόσθεση αυτών των κερδών στο αμερικανικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν έδινε μια επιφανειακή ευημερία της όλης οικονομίας. Ενώ άρχιζε η πλατιά ανεργία, η πτώση μισθών και ημερομισθίων, η διάλυση των όρων εργασίας, η απίσχνανση της αποταμίευσης και ο τρελός καταναλωτισμός.
Τον Μάιο του 1999 ήρθε το σημαντικό χτύπημα. Αρχισε να ακριβαίνει το πετρέλαιο και από 10 δολάρια το βαρέλι (περίπου 150 λίτρα) κυμαίνεται μεταξύ 25-30 δολ. Στην αρχή το αμερικανικό κράτος νόμιζε ότι με το βάρος του τρομοκρατικού του όγκου αυτή η κατάσταση θα είναι προσωρινή, όπως παλαιότερα. Μάταια. Ενάμισι χρόνο και παραπάνω, οι αστικές τάξεις των χωρών που παράγουν πετρέλαιο, απτόητες εξακολουθούν να απορροφούν τεράστιες ποσότητες δολαρίων, αλλά και άλλων νομισμάτων, από τις μεγάλες παραδοσιακές καπιταλιστικές χώρες που δεν παράγουν πετρέλαιο.
Αδυσώπητος ο νέος καπιταλισμός των πετρελαιοπαραγωγών χωρών διεκδικεί όλο και μεγαλύτερο μερίδιο του παγκόσμιου πλούτου. Η αμερικανική οικονομία έχει υποστεί σοβαρά πλήγματα και δεν φαίνεται να μπορεί να συνέλθει γρήγορα. Να εξηγηθούμε όμως: Ο αμερικανικός καπιταλισμός κερδίζει φοβερά αυτό το διάστημα, έστω ξεπουλώντας την ίδια του τη χώρα. Ετσι είναι δυνατόν να υπάρχει πλούσιος, κερδοφόρος καπιταλισμός και όλο και πιο αδύνατο κράτος. Ομως πάντα έχουν τη διάθεση να χρησιμοποιούν αυτόν τον τεράστιο τρομοκρατικό, στρατιωτικό μηχανισμό για τα εφήμερα κέρδη τους. Διότι πρέπει να το αναφέρουμε, ότι όσο αδυνατίζει το αμερικανικό κράτος σε επιρροή και δύναμη επέμβασης, τόσο και πλησιάζει και η στιγμή κατάρρευσης του όλου συστήματος αμερικανικής εκμετάλλευσης.
Φαίνεται κάπως κωμικοτραγικό ότι όλη αυτή η τεράστια οικονομία εξαρτάται από κάποιον κύριο Γκρινσπαν, διοικητή της κεντρικής τράπεζας, με τις σιβυλλικές του δηλώσεις, παίζοντας με τα επιτόκια λίγο πάνω λίγο κάτω. Σαν να μη λειτουργεί ακόμα και αυτή η καπιταλιστική δημοκρατία. Από οικονομική άποψη, κάπως γελοίο το θέαμα, αν δεν ήταν βαθύτατα τραγικό για εκατομμύρια Αμερικανούς ανέργους, υποαπασχολούμενους, υπερχρεωμένους, ανασφάλιστους και υπόδουλους στην καθημερινή τρομοκρατία παντός είδους θρασύτατου υπόκοσμου, ο οποίος διακλαδώνεται και δικτυώνεται με τον κρατικό, πολιτικό, αστυνομικό μηχανισμό των ΗΠΑ.
Στο Ιράκ, ιδιαίτερα στην περιοχή όπου βομβαρδίζουν Αμερικανοί και Αγγλοι, βρίσκονται τεράστια κοιτάσματα πετρελαίου, τα οποία μάλιστα βρίσκονται σε εδάφου όπου είναι εύκολη η εκμετάλλευσή τους. Υπολογίζουν ότι το κόστος άντλησης μπορεί να φθάσει 1-2 δολάρια το βαρέλι. Ενώ στις περιοχές της βορείου Ευρώπης, π.χ., το κόστος μπορεί να φθάσει και πάνω από 12 δολάρια.
Τα κέρδη για τις πετρελαϊκές εταιρίες είναι τεράστια από το ιρακινό πετρέλαιο. Ιδιαίτερα, όμως, πολύ περισσότερα κέρδη θα μπορούσαν να προέλθουν από την εκμετάλλευση των αποκλεισμένων και βομβαρδισμένων περιοχών, αλλά η εκμετάλλευσή τους προς το παρόν είναι αδύνατη, λόγω ακριβώς των απειλών Αμερικανών και Αγγλων.
Το καθεστώς Χουσεϊν έχει υπογράψει πολλές συμβάσεις παραχώρησης εδαφών για εκμετάλλευση από άντληση πετρελαίου σε ιδιωτικές και κρατικές εταιρίες ευρωπαϊκών κρατών, της Ρωσίας, της Κίνας. Αποκλείστηκαν όμως αγγλικές εταιρίες. Μόλις, λοιπόν, λήξει ο αποκλεισμός (εμπάργκο) του Ιράκ, που έχει επιβάλει ο ΟΗΕ κατ’ επιταγήν των Αμερικανών, θα είναι δυνατή η εκμετάλλευση, άντληση και επομένως άφθονη κερδοφορία. Οι αμερικανικές και αγγλικές εταιρίες έχουν πάθει συμφορά με αυτή την προοπτική, αλλά ιδιαίτερα βαρύ είναι το χτύπημα για το αμερικανικό κράτος, που είναι υποχρεωμένο να εισάγει χιλιάδες τόνους πετρέλαιο.
Και αυτές οι τεράστιες και συνεχώς αυξανόμενες ποσότητες πρέπει να πληρώνονται στην ακριβή τιμή που έχει προκαλέσει ο ΟΠΕΚ, Οργανισμός των Πετρελαιοπαραγωγικών χωρών, με τις ποσοστώσεις που έχει επιβάλει. Οι ΗΠΑ υφίστανται μια συνεχή αιμορραγία δισεκατομμυρίων δολαρίων για να ικανοποιήσουν την αδηφάγο και συνεχώς αυξανόμενη καταναλωτική μανία στη χώρα τους. Νομίζουν ότι αν ανατρέψουν το καθεστώς Χουσεϊν θα είναι δυνατόν, η νέα κυβέρνηση που θα υπάρξει στο Ιράκ να ακυρώσει όλες τις πετρελαϊκές συμβάσεις και να επαναδιαπραγματευθεί έτσι η όλη εκμετάλλευση από την αρχή. Ετσι οι αγγλοαμερικάνικες εταιρίες να εξασφαλίσουν και αυτές ένα σημαντικό μέρος των εκμεταλλεύσεων και να εξασφαλιστεί ακόμα καλύτερα ο αμερικανικός ανεφοδιασμός. Και το ζήτημα πιέζει, επειδή μειώνεται συνεχώς η αμερικανική παραγωγή πετρελαίου στο εσωτερικό της χώρας, δηλαδή εξαντλούνται τα δικά τους κοιτάσματα και αυξάνει συνεχώς η ανάγκη εισαγωγών πετρελαίου από πολλές χώρες.
Οταν το Μάιο του 1999 άρχισαν να ανεβαίνουν οι τιμές του πετρελαίου, λόγω της συμφωνίας των πετρελαιοπαραγωγικών κρατών του ΟΠΕΚ, οι Αμερικανοί χλεύαζαν ότι δεν θα αντέξουν για πολύ, δεν θα μπορέσουν να κρατήσουν τη συμφωνία τους και το πετρέλαιο θα πέσει γρήγορα. Ομως τα υψηλά κέρδη κράτησαν την αλληλεγγύη των καινούριων αστικών τάξεων, οι οποίες επωφελούνται από την άνοδο της τιμής του πετρελαίου. Οι ΗΠΑ νόμιζαν ότι πρώτη θα σπάσει η Σαουδική Αραβία, σαν πιστός τους σύμμαχος που ήταν και θα παράγει περισσότερο από ό,τι επιβάλλει η συμφωνία του ΟΠΕΚ, όπως είχε γίνει και σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν. Ομως, η καπιταλιστική – φεουδαρχική τάξη της Σαουδικής Αραβίας δεν μπορεί να παραιτηθεί των κερδών της από την άνοδο των τιμών. Αυτό το πάμπλουτο κράτος έφθασε στο σημείο να είναι χρεωμένο ύστερα από τον πόλεμο του Κόλπου το 1991-1992.
Μπορεί να διαπιστώνουμε ότι ο δυτικός καπιταλισμός βρίσκεται σε κατάσταση κατάρρευσης, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχουμε εισέλθει σε επαναστατική κατάσταση. Αυτό έγινε και την περασμένη φορά, πριν από μια δεκαετία στην Ανατολή. Τα κράτη κατέρρευσαν, κυριολεκτικώς σωριάστηκαν, αλλά επανάσταση δεν έγινε. Δεν υπήρχε κανένας συνειδητός παράγοντας, ένα κόμμα, μια οργάνωση που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια επαναστατική διέξοδο. Παρόμοια συμβαίνουν τώρα με το δυτικό καπιταλισμό, που έχει φροντίσει από καιρό να ουδετεροποιήσει τα περισσότερα συνδικάτα. Ηταν μια από τις κυριότερες φροντίδες του αυτά τα χρόνια και σε μερικές χώρες το πέτυχαν σχεδόν ολοκληρωτικά.
Βέβαια υπάρχουν απεργίες και ξεσπάσματα κάθε τόσο, αλλά δεν δείχνουν να οδηγούν σε μια συνέχεια που μπορεί να έχει αποτέλεσμα την αλλαγή του καθεστώτος. Οσον αφορά τις οργανώσεις, οι περισσότερες απασχολούνται με περίπλοκες αναλύσεις της φάσης του καπιταλισμού, παρασυρόμενες από όλο το διανοητικό εποικοδόμημα του καπιταλισμού, από πολλούς εμφανιζόμενους προοδευτικούς, έτοιμους όμως να υπηρετήσουν το καθεστώς με διάφορους τρόπους. Από επιτροπές, υπουργεία, μελετητικές ομάδες. Ολα αυτά, βέβαια, με επιχειρήματα κατά των εργαζομένων, οι οποίοι με όλες αυτές τις μελέτες πρέπει να παραιτούνται από τα μέχρι τώρα κατακτηθέντα.
Να σημειώσουμε ότι όσο αναπτυσσόταν ο καπιταλισμός μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν υποχρεωμένος να δίνει και στους εργαζόμενους. Ασφαλίσεις, συντάξεις, κράτος πρόνοιας, εκπαίδευση κλπ. Δεν εμπόδιζε το κέρδος του και έτσι αντιμετώπιζε και το αντίπαλο δέος των ανατολικών κρατών. Στην εποχή μας, ιδιαίτερα από δέκα χρόνια, ο καπιταλισμός προσπαθεί να κερδίσει κυρίως από αυτά που αρπάζει από τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους και όλους τους καταπιεζόμενους. Αυτό δεν σημαίνει ότι πάει καλύτερα. Αντίθετα, όλο στο χειρότερο βαδίζει.
Ο καπιταλισμός των δυτικών χωρών μπορεί να καταρρέει, όχι όμως και ο παγκόσμιος καπιταλισμός. Σε άλλες καπιταλιστικές χώρες, όπως την Ασία, την Αφρική, τη Λατινική Αμερική, μπορεί ακόμα να αναπτύσσεται και μάλιστα εις βάρος του δυτικού.
Κατά σύμπτωση της φύσης, οι δυτικές χώρες δεν έχουν πετρέλαιο. Είναι υποχρεωμένες να πάρουν από τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες, οι οποίες δεν έχουν καμιά διάθεση να παραιτηθούν των κερδών τους για να υποστηρίξουν τον καταρρέοντα δυτικό καπιταλισμό. Αντίθετα. Αδυσώπητες, για περισσότερο από ενάμιση χρόνο τώρα, περιορίζουν την παραγωγή και διατηρούν υψηλές τις τιμές. Οι δυτικές χώρες που δημιούργησαν ένα ξέφρενο καταναλωτικό τρόπο ζωής, δεν μπορούν σε καμιά περίπτωση να συγκρατηθούν. Είναι αιχμάλωτες του καταναλωτικού τους καθεστώτος. Ακριβώς αυτή την περίοδο που ακριβαίνει το πετρέλαιο, γίνεται πιο ξέφρενη η προπαγάνδα, η διαφήμιση για πούληση αυτοκινήτων. Μπορείς να πάρεις οποιαδήποτε στιγμή ένα αμάξι, χωρίς προκαταβολή, με ελάχιστη πρώτη δόση, αρκεί να υπογράψεις ότι χρεώνεσαι. Αντί δηλαδή να γίνεται πιο δύσκολη η προμήθεια αυτοκινήτου κάτω από τις συνθήκες ακριβείας πετρελαίου, γίνεται πιο εύκολη. Μικρό παράδειγμα της διάλυσης του ατομικιστικού καπιταλιστικού καθεστώτος. Καμιά κοινωνική σκέψη, κανένα σχέδιο, μιλάμε για σοβαρό σχέδιο, εναλλακτικών λύσεων. Τίποτε. Οδεύουν το δρόμο της καταστροφής.
Ο ελληνικός καπιταλισμός πέρασε μια άσχημη περίοδο με την ένταξη στην τότε ΕΟΚ. Η υποταγή στους κανόνες της τον συνέτριβε. Ο ρόλος τον οποίο προόριζε η ΕΟΚ και το ευρωπαϊκό διευθυντήριο ήταν μιας μακρινής καθυστερημένης επαρχίας προορισμένης να εξυπηρετεί κυρίως τουριστικά και αγροτικά την τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Η είσοδος στην ΕΟΚ ήταν κυρίως μια πολιτική προτεραιότητα εκφραζόμενη τότε, από τον Κων. Καραμανλή, για την προστασία της Ελλάδας απέναντι στην τουρκική απειλή. Εφόσον, λοιπόν, προτεραιότητα ήταν η εθνική ασφάλεια, τα υπόλοιπα ήταν δευτερεύοντα. Βέβαια, ούτε και αυτός ο σκοπός επετεύχθη, αφού είκοσι χρόνια μετά την είσοδο της Ελλάδας στην Κοινότητα δεν υπάρχει ακόμα καμιά εγγύηση των συνόρων της χώρας. Το ευρωπαϊκό διευθυντήριο δεν ενδιαφέρεται για τέτοιες «λεπτομέρειες». Εκείνο που ενδιαφέρει είναι οι παραγγελίες, η οικονομική δραστηριότητα και τίποτε άλλο. Με την πτώση, όμως, των καθεστώτων των ανατολικών χωρών, μετά το 1989, άνοιξαν τα σύνορα προς βορράν. Μέχρι τότε ουσιαστικά ήταν περιορισμένη η επικοινωνία. Και τότε, «σαν έτοιμοι από καιρό», οι Ελληνες καπιταλιστές όρμησαν «στους δρόμους τους παλιούς», όπως τότε σημειώναμε. Αυτή η πορεία της τελευταίας δεκαετίας θα καταγραφεί στην οικονομική ιστορία της χώρας σαν κάτι εξαιρετικό.
Ομως, τα τελευταία χρόνια έχουμε και μια άλλη πορεία. Ελληνικά κεφάλαια τοποθετούνται στις ΗΠΑ, σε ευρωπαϊκές χώρες, και βέβαια σε Αφρική και Ασία, οπουδήποτε μπορούν να αποδώσουν. Να έχουμε πάντα υπόψιν μας ότι μιλάμε για τον καπιταλισμό μιας μικρής χώρας 11 εκατομμυρίων, με τους μετανάστες. Την ίδια εποχή αλλάζει κατεύθυνση και ο όγκος των εξαγωγών ελληνικών προϊόντων. Ολο και λιγότερο γίνεται το μέρος που κατευθύνεται στην Ευρωπαϊκή Ενωση, με την οποία υποτίθεται ότι είμαστε συνδεδεμένοι και όλο αυξάνεται το μέρος που κατευθύνεται σε τρίτες χώρες. Από το 1999 περισσότερο του 50% κατευθύνεται σε τρίτες χώρες και η τάση μεγαλώνει.
Ο ελληνικής ιδιοκτησίας εμπορικός στόλος, ο οποίος είναι ο πρώτος στον κόσμο είναι βέβαια και κυρίαρχος στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Αφού σχεδόν το μισό ολόκληρου του ευρωπαϊκού στόλου είναι ελληνικής ιδιοκτησίας. Υπόκειται σε κανονισμούς κάποιας απίθανης Κομισιόν; Και βέβαια όχι. Ο,τι θέλουν κάνουν σε ολόκληρο τον κόσμο και αν διαφωνεί η Κομισιόν ας τους διαγράψει από το χάρτη. Αλλά ποιος τολμάει να κάνει τέτοια πράγματα από αυτούς τους γραφειοκράτες που τρομοκρατούν κάθε αγρότη, κάθε εργάτη, κάθε επαγγελματία και επιβάλλουν απίθανους κανονισμούς, επεμβαίνοντας ακόμα και στην καθημερινή διαστροφή των χωρών, ιδιαίτερα των μικρών χωρών.
Με δυο λόγια, ο ελληνικός καπιταλισμός παίρνει τις αποστάσεις του από το δυτικό καπιταλισμό, δεν είναι διατεθειμένος να βουλιάξει μαζί. Αλλωστε, δεν είναι η πρώτη φορά που η πολιτική ηγεσία προσπαθούσε να επιβάλει μια γραμμή αντίθετη με τις ροπές της ελληνικής οικονομίας, υπακούοντας σε έξωθεν «συμβουλές». Μην ξεχνάμε, αν γνωρίζουμε βέβαια, ότι μετά το 1950 οι Αμερικανοί ειδικοί απεσταλμένοι προόριζαν την Ελλάδα για μια παράμερη αγροτική χώρα, υπάκουη στις εκάστοτε αμερικανικές εντολές. Και όμως έγινε διαφορετικά, χωρίς φανφάρες και εθνικές εξάρσεις. Απλούστατα, λόγω συμφέροντος και πορτοφολιού. Παρόμοια συμβαίνουν αυτά τα χρόνια. Και δεν είναι «γραμμή» που εδώ δίνουμε. Απλά καταγράφουμε αυτές τις ροπές και τίποτε άλλο. Και ακόμα πιο απλά, και χωρίς προκαταλήψεις σχολιάζουμε αυτή τη ροπή.
Ας πάρουμε τώρα τα λεγόμενα από την υποτιθέμενη ηγεσία της καπιταλιστικής τάξης. Την οικονομική εννούμε. Εχει καταλάβει τίποτε ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών, ο οποίος υποτίθεται ότι εκπροσωπεί τη μεγαλύτερη καπιταλιστική ομάδα; Δεν νομίζω. Οι βιομήχανοι αντιπροσωπεύονται εκεί, αλλά δεν σκίζονται να δώσουν ιδεολογικές μάχες. Αφήνουν έναν υπάρχοντα μηχανισμό αποτελούμενο από καθηγητές, οικονομολόγους κλπ., να εκφράζουν κάθε τόσο μερικές γνώμες και προπαντός να μάχονται κατά των εργαζομένων. Ο μηχανισμός του ΣΕΒ αιχμάλωτος, και εκφραστής της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της εκάστοτε κυβέρνησης που όλο δηλώνει υποταγές σ’ αυτήν, και μονότονα κάθε τόσο επαναλαμβάνει τα περί κατάργησης αντικινήτρων, διάλυσης του ασφαλιστικού συστήματος, κατάργηση των εργατικών νόμων κλπ. Ποτέ δεν δίνουν μια ανάλυση της ελληνικής οικονομίας και των ροπών που αυτή διαμορφώνει. Σαν να μην υπάρχουν. Ισως να έχουν δίκιο. Δεν έχουν καμιά διάθεση να εμπλακούν σε διαμάχες με ευρωεγκεφάλους του συρμού. Απλά βαδίζουν με το νόμο του κέρδους τους. Του δικού τους κέρδους. Και αυτή την πορεία και εμείς περιγράφουμε.
ΤΠΤ - "4" 
[…] Ο ελληνικός καπιταλισμός στη σύγχρονη περίοδο […]