Η γαλλική νεολαία ενάντια στην ανεργία και την απόρριψη

Σπάρτακος 38, Ιούνης 1994

ΓΑΛΛΙΑ:

Κινητοποιήσεις νεολαίας: Ενάντια στην ανεργία και την απόρριψη

Air France, σχολεία και, τέλος, η νεολαία: κάτι κινείται στη χώρα του Ροβεσπιέρου. Ο συγγραφέας μας αναλύει ειδικότερα τις κινητοποιήσεις της νεολαίας.

του Χρήστου ΙΩΝΑ

Ο χειμώνας ξεκίνησε στη Γαλλία με μια καταπληκτική λαϊκή κινητοποίηση ενάντια στα δώρα της κυβέρνησης Balladur στο ιδιωτικό σχολείο, τέλειωσε με κινητοποιήσεις των αποφασισμένων νέων ενάντια στην αμφισβήτηση των δικαιωμάτων των νέων σε μια πρώτη απασχόληση: το σχέδιο των συμβάσεων επαγγελματικής ενσωμάτωσης (C.I.P.). Και στις δύο περιπτώσεις συναντάμε τρία κοινά σημεία: τη θέληση του Balladur ν’αμφισβητήσει με τον τρόπο του θεμελιώδεις κατακτήσεις της κοινωνίας, μια κινητοποίηση που ξεπερνούσε αισθητά το πλαίσιο (και τη βούληση!) των συνδικάτων και των κομμάτων της Αριστεράς και γι’αυτό και τα πολύ σοβαρά χτυπήματα που δόθηκαν όχι μόνο στην κυβέρνηση της Δεξιάς, αλλά επίσης και στα σχέδια ρεφορμιστικής διαχείρισης. Και τέλος, τον κεντρικό πολιτικό ρόλο που εξακολουθεί να έχει το σχολείο στη Γαλλία, ταυτόχρονα ιδεολογικό πεδίο και υπερευαίσθητος τομέας για την πραγματοποίηση των κυβερνητικών πολιτικών.

Ευχαριστούμε το Σοσιαλιστικό Κόμμα!

Το χειρότερο για τον Balladur, ήταν ότι οι CIP, δεν καινοτομούσαν σχετικά με τις πραγματοποιήσεις της προηγούμενης σοσιαλιστικής κυβέρνησης, αλλά ξεπεράστηκε ένα όριο, πράγμα που εντόπισαν αμέσως οι νέοι. Τι ήταν η C.I.P.; Η δυνατότητα για έναν εργοδότη να απασχολεί έναν μαθητευόμενο νέο, πληρώνοντάς τον το πολύ με το 80% του κατώτερου μισθού. Αυτό έκανε ν’αντιδράσουν αμέσως οι φοιτητές των (IUT) οι οποίοι προηγούμενα απασχολούνταν σε μόνιμη βάση με ένα μισθό που αντιστοιχούσε στο επίπεδο των σπουδών τους.

Ας το επαναλάβουμε: ο δρόμος αυτός είχε ανοιχτεί από τις προηγούμενες σοσιαλιστικές κυβερνήσεις. Στο όνομα του αγώνα ενάντια στην ανεργία των νέων, το Σ.Κ. καθιέρωσε μια ολόκληρη γκάμα διαφορετικών δομών που μπορούμε να την αναλύσουμε ως εξής: να σπρωχτούν εκατοντάδες χιλιάδες νέων σε μια κατάσταση απόρριψης (σχολική αποτυχία, ανεργία) ώστε να αποδεχθούν μικρές δουλειές (που παρουσιάζονται σαν κοινωνικά χρήσιμες), ή μαθητείες, όλες υποπληρωμένες. Στόχος διακηρυγμένος με το χέρι στην καρδιά: να επανενταχθούν στον κοινωνικό ιστό νέοι που έβλεπαν να φράζεται κάθε δυνατότητα κανονικής εργασίας. Πραγματικός στόχος για την κυβέρνηση: να μην μπλεχτεί προπαντώς σε μια πολιτική κατάρτισης καλής ποιότητας (με τα απαραίτητα μέσα) και δουλειάς για όλους. Πλεονεκτήματα για τα αφεντικά (δημόσια ή ιδιωτικά): να μην δημιουργηθούν πραγματικές θέσεις εργασίας (πολλαπλασιάζοντας αυτό το είδος θέσεων μαθητείας) και να πετύχουν επιπλέον ουσιαστικές περικοπές των κοινωνι- κών δαπανών.

Και αντιλαμβανόμαστε ότι για τα 5 μεγάλα είδη συμβάσεων που δημιουργήθηκαν από τους σοσιαλιστές, αυτά που ενδιέφεραν περισσότερο τα αφεντικά και τους διοικητές είναι καταρχήν εκείνες οι συμβάσεις «εργασία αμοιβαίας ευθύνης», που πληρώνονται με 50% του χαμηλότερου μισθού (SMIC), που δεν προσφέρουν καμμία κατάρτιση και χωρίς πραγματικούς στόχους (600.000 νέοι στο 1993), ακολουθούμενες από 2 μορφές συμβάσεων πληρωνόμενες με 30% έως 90% του SMIC και που δεν θα καταλήγουν σε καμία απασχόληση στην επιχείρηση, αλλά μόνο σε μια «κατάκτηση του επιπέδου» (200.000 νέοι)! Οι μαθητείες οι πιο κοντά σην απόκτηση μιας κατάρτισης (δηλαδή οι λιγότερο άχρηστες για τους νέους ) δεν εκτιμηθηκαν παρά ελάχιστα από τα αφεντικά (60.000 νέοι). [Όλοι οι αριθμοί παρμένοι από τη Liberation]

Ο C.I.P.

Μία από τις κύριες καταγγελίες που έκανε η LCR (γαλλικό τμήμα της 4ης Διεθνούς) στην κυβέρνηση του Σ.Κ., ήταν ότι όλα τα δώρα που εκείνη έκανε στη Δεξιά της άνοιγαν ένα αυτοκινητόδρομο ενάντια στους νέους και στο εργατικό κίνημα. Ο Balladur μας το έδειξε αυτό με το CIP., είναι οι μαθητείες που πληρώνονται, με το 80% του SMIC για τους νέους άνεργους διαφορετικών επιπέδων κατάρτισης, που φθάνουν μέχρι το τεχνικό Πανεπιστημιακό Δίπλωμα (DUT), μέχρι το απολυτήριο Λυκείου (BAC) σύν δύο χρόνια σπουδών. Αλλά τα αφεντικά μπορούσαν να διασκεδάζουν απασχολώντας από μαθητεία σε μαθητεία ειδικευμένους νέους αμοίβοντάς τους κάτω από την πραγματικής τους αξία. Και θα μπορούσαν έτσι να απολύουν έφηβους τεχνικούς. Παρά τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης, ήταν φανερό ότι το επόμενο στάδιο θα ήταν η γενίκευση του μέτρου αυτού, σ’όλους τους διπλωματούχους νέους. Αλλά, το νά’ναι κανείς νέος διπλωματούχος θα οδηγούσε σε επαναλαμβανόμενες μαθητείες περισσότερο παρά σε απασχόληση, και σε μισθούς κατώτερους απ’ότι έπρεπε νάναι. Κι όλα αυτά θα συνοδεύονταν με απολύσεις, με καταργήσεις θέσεων στο όνομα της «προτεραιότητας στη νεολαία»!

Το κίνημα της νεολαίας

Παράξενα, στα μάτια ορισμένων, το κίνημα ξεκίνησε από τα IUT, που είναι παραδοσιακά λιγότερο μαχητικά από τα Πανεπιστήμια στις μεγάλες βιομηχανικές μονάδες. Πράγματι, αυτό που συνέβη είνα ξεκάθαρο: ανοργάνωτοι νέοι σπουδαστές αντιλήφθηκαν αμέσως τη βαρύτητα της επίθεσης και συνήγαγαν τους κινδύνους απ’αυτήν. Μερικοί, τους κατηγόρησαν για κορπορατισμό: πράγματι, υπερασπίζονται το δικαίωμα στο δίπλωμα που δίνει ειδίκευση, υπεράσπιζαν το δικαίωμα όλων των νέων… και κάτι παραπάνω.

Είναι αυτοί που κάλεσαν τις πρώτες διαδηλώσεις Και σχεδόν αμέσως οι διαδηλώσεις κατέβασαν στους δρόμους πολλούς νέους λιγότερο θιγόμενους, από την αποειδίκευση του διπλώματος απότι από την κατάστασή τους που ήταν ήδη επισφαλής ή αποκλεισμένη. Για δύο εβδομάδες, σε όλες σχεδόν τις έστω και λίγο σημαντικές πόλεις της Γαλλίας, διαδήλωσαν εκατοντάδες χιλιάδες νέων δημιουργώντας ένα κίνημα που δεν είχαμε ξαναγνωρίσει.

Χαρακτηριστικά της κινητοποίησης

Επιμείναμε πολύ στον αυθόρμητο χαρακτήρα της κινητοποίησης. Και είναι αλήθεια: το κίνημα έβαλε στόχους με δυσκολία, όπως και δομές. Κίνημα εκρηκτικό: αν οι μαθητές του Λυκείου οι φοιτητές έφτιαξαν δομές, λιγότερο ή περισσότερο αντιπροσωπευτικές (η παρουσία των νέων επαναστατών βοήθησε το συντονισμό) ένα από τα σημαντικά στοιχεία είναι η άφιξη μαζικά των νέων από τα υποβαθμισμένα προάστια, που ήρθαν να φωνάξουν την αγανάκτησή τους. Απ’όπου μια περίεργη παρουσία της μαζικής βίας. Από τις πρώτες κιόλας διαδηλώσεις, εκατοντάδες νέοι βάλθηκαν να σπάνε αυτοκινητα, μαγαζιά. Συγκεκριμένη εκδοχή του NO FUTURE, αυτή η βία καταγγέλθηκε εκείνη τη στιγμή από τις δομές του κινήματος. Έπειτα, ανακαλύψανε ότι μέσα σ’αυτούς τους νέους είχαν διεισδύσει μπάτσοι με πολιτικά: ο υπουργός εσωτερικών Pasqua σκεφτόταν βέβαια να συκοφαντήσει το κίνημα το οποίο προφανώς, δεν το ανέμενε η κυβέρνηση.

Έγινε τόσο πολύ γρήγορα κάτι εντυπωσιακό: η μεγάλη μάζα στις διαδηλώσεις «υπεράσπισε» αυτούς τους νεαρούς ταραξίες! Γιατί; Καταρχήν γιατί οι μπάτσοι με πολιτικά που «διαδήλωναν» εγκατέλειψαν προφανώς πολύ γρήγορα τα «θύματα» για να χτυπήσουν σκληρά και να συλλάβουν δεκάδες και δεκάδες νέων (επιμένοντας πολύ στους μετανάστες «ταραξίες»). Έπειτα, επειδή αυτή η χρήση αστυνομικής βίας δυνάμωσε το μένος όλων ενάντια σ’αυτή την κοινωνία της ανεργίας, της βίας, της επίθεσης στα δικαιώματα. Και το κίνημα γνώρισε έτσι μια παράδοξη κατάσταση: η χρήση βίας δεν υπηρετούσε τους στόχους του κινήματος, τόσο διεκδικήθηκε μαζικά σαν μια πολιτική απάντηση στην κυβέρνηση!.

Η σχέση με το εργατικό κίνημα

Άλλο δίδαγμα: Αυτό το κίνημα, παρόλη την καχυποψία του για τα εργατικά συνδικάτα, που τα θεωρούσε άχρηστα ή ξεπερασμένα, έψαξε πολύ γρήγορα αυτή τη σχέση, τόσο ήταν καθαρό ότι το θέμα του CIP, ήταν ένα νέο προχώρημα της ανεργίας και ο πολλαπλασιασμός των αδιεξόδων για εκατοντάδες χιλιάδες νέων.

Οι αριθμοί οι σχετικοί με την ανεργία δείχνουν: το Φλεβάρη η αύξηση δεν ήταν παρά 0,22%… αλλά 1,05% για τους νέους κάτω από 25 χρόνων. Μπορούμε να πούμε ότι, σπρωγμένο από το μίσος του, το κίνημα ταρακούνησε την αδράνεια σχεδόν όλων των συνδικάτων, που ήταν έτοιμα (τα περισσότερα) να διαπραγματευθούν τροποποιήσεις του CIP. (Για τους νέους το σύνθημα ήταν: «Balladur enlθve ton CIP)

Έτσι είναι που οι νέοι έσπρωξαν τα συνδικάτα να κάνουν κάτι το πρωτόγνωρο εδώ και είκοσι χρόνια: μια κοινή διαδήλωση με θέμα: «Όλοι μαζί ενάντια στην πολιτική του Balladur». Ας υπογραμμίσουμε ότι ευθύς εξ αρχής, 2 συνδικάτα υποστήριξαν κεντρικά την κινητοποίηση η GT και η νέα ομοσπονδία διδασκόντων (FSV). Ρεφορμιστές ηγέτες δεν πείστηκαν ωστόσο να δεσμευθούν για την ενότητα μιας γενικής δράσης.

Μια μεγάλη ήττα για τον Balladur

Ο πρωθυπουργός, που κάθε άλλο παρά ηλίθιος είναι κατάλαβε αρκετά γρήγορα ότι έπρεπε να υποχωρήσει. Από δω προκύπτει και η προσπάθειά του να ξαναδιαπραγματευτεί το 80% του SMIC σαν 80% του ελάχιστου μισθού κλάδου. Δυστυχώς γι’αυτόν: ήταν παρά πολύ αργά και αυτό που οι ρεφορμιστές ηγέτες θα είχαν ασφαλώς δεχθεί σε ψυχρές διαπραγματεύσεις γινόταν απαράδεκτο για όλους μέσα σε ένα κλίμα μαζικού θυμού.

Στα τέλη Μάη ο Balladur αναγνώρισε την ήττα του: απέσυρε το σχέδιό του -κάτι που σημαίνει ότι εγκαταλείπει την προσπάθεια να περάσει μαλακά τα αντι-νεολαιϊστικα και αντι-εργατικά μέτρα του. Είναι αποτυχία για μια δεξιά η οποία βήμα-βήμα γνώρισε ήττες μπροστά στον αποφασισμένο αγώνα της AIRFRANCE, μπροστά στην κινητοποίηση των νέων για το δημόσιο σχολείο και που είδε να ξανανεβαίνει η επιρροή της Αριστεράς στις δημοτικές εκλογές του Μάη.

Αλλά πιο βαθειά, είναι αυτή η διαρκής και ισχυρή εξέγερση της νεολαίας που κάνει να τρέμουν τόσο η δεξιά όσο και η ρεφορμιστές. Η μαχητικότητα, η άρνηση συμβιβασμού, η διαύγεια απέναντι στη λογική της αστικής πολιτικής, να μερικά χαρακτηριστικά που θα εμποδίσουν ορισμένους να κοιμούνται ήσυχοι.

Ποιές προοπτικές;

Ωστόσο, θα ήταν λάθος να πιστέψει κανείς ότι ένα κίνημα που δεν βρήκε αντίσταση άρχισε να δημιουργείται! Αντίθετα. Η άρνηση να οργανωθει πολιτικά, η έλλειψη αναφορών, η βίαια απογοήτευση, είναι μαζικά εμπόδια σε μια διαρκούσα μαζική κινητοποίηση. Και ο κινδυνος επιστροφής στη βία για τη βία είναι πάντα επίκαιρος (διαδεδομένο φαινόμενο στα προάστια), ο κίνδυνος της κορπορατίστικης αναδίπλωσης για ορισμένους φοιτητές στο όνομα της μη-πολιτικής.

Αυτά τα εμπόδια, αν και εξαφανίζονται εν μέρει κατά τη διάρκεια τέτοιων εθνικών κινητοποιήσεων, δεν μπορούν να καταπολεμηθούν παρά με την καθημερινή αγωνιστική δραστηριότητα. Από δω προκύπτει η αναγκαιότητα εμφύτευσης μιας επαναστα- τικής οργάνωσης νεολαίας. Αυτό το καθήκον θεωρούν δικό τους οι JCR.

Φυσικά, οι πολιτικές προοπτικές παίζουν ένα ρόλο-κλειδί στην εμπιστοσύνη της νεολαίας στην πολιτική δράση. Απ’αυτή την άποψη, θα ήταν σοβαρό να μπορούσε να φανεί το Σ.Κ. ότι πολεμά την πολιτική της Δεξιάς. Μια ενοτική κίνηση στα αριστερά, στηριζόμενη σε πολιτικές πρωτοβουλίες όπως η εθνική πορεία ενάντια στην ανεργία (που διεξάχθηκε με μια κάποια επιτυχία) και που σκόπευε να κατασκευάσει εργατικές λύσεις στην κρίση, να ποιό είναι το στοίχημα. Γι’ αυτό το σκοπό η συνδικαλιστική ενότητα που πραγματοποιήθηκε το Μάη, πρέπει να μπορέσει να συνεχιστεί. Σημείο του καιρού: το ΚΚΓ και ο νέος ηγέτης του Robert Hue, πρότειναν ένα σύμφωνο Λαϊκής Ενότητας. Αν το περιεχόμενο είναι προς στιγμή όχι πολυ εντυπωσιακό, το ΚΚ απεύθυνε αυτή την πρόταση στις ενώσεις και τις οργανώσεις της Αριστεράς, ανάμεσα στις οποίες, η LCR!. Ας σκεφτούμε -μαζί με τον Trotski -που πηγαίνει η Γαλλία;