Γιουγκοσλαβία: αποκάλυψη στο Γκόραζντε

Σπάρτακος 38, Ιούνης 1994

Δαυίδ Ιωνάς, & altri

Aποκάλυψη στο Γκόραζντε

Στη Βοσνία κρίνεται το μέλλον του διεθνισμού και της ανθρωπιάς μας. Στο παρακάτω ντοσιέ, εκτός από το άρθρο για το Γκόραζντε, δημοσιεύουμε έναν απολογισμό για τη Διεθνή Εργατική Βοήθεια, την ευρωπαϊκή εργατική καμπάνια αλληλεγγύης με τους εργάτες της Βοσνίας, καθώς και δύο γράμματα-εκκλήσεις από το Πανεπιστήμιο της Τούζλα. Επίσης αναδημοσιεύουμε από το γιουγκοσλάβικο δελτίο ΑΙΜ ένα κομμάτι που αναφέρεται στις σέρβικες διεθνιστικές τοποθετήσεις. Ένας μικρός απολογισμός της περίφημης «μουσουλμανικής» βόμβας στο Σεράγεβο μας θυμίζει τις εθνικιστικές χειραγωγήσεις των ΜΜΕ. Τέλος, η καμπάνια για αλληλεγγύη στους λιποτάκτες δείχνει ότι μπορούμε να κάνουμε συγκεκριμένα πράγματα, αν θέλουμε να βοηθήσουμε προς μιας ειρηνική, διεθνιστική, ανθρώπινη διέξοδο για τα Βαλκάνια.

Δαυίδ Ιωνάς

«Ήττα του πολιτισμού, ήττα του ίδιου του ανθρώπου συνιστούν τα γεγονότα των τελευταίων ημερών στη Βοσνία και τη Ρουάντα. Το Γκόραζντε και το Κιγκάλι θα μείνουν στην ιστορία ως σύμβολα της εκδήλωσης των πιο άγριων, των πιο ωμών ενστίκτων του ανθρώπου. Συνεχείς, συστηματικές και σκόπιμες επιθέσεις εναντίον νοσοκομείων, βομβαρδισμοί ξενώνων προσφύγων, ανατινάξεις εργοστασίων επεξεργασίας του νερού, σφαγές αμάχων μέσα σε εκκλησίες, είναι εικόνες που δύσκολα μπορεί να τοποθετήσει κανείς στη σημερινή εποχή». Το απόσπασμα προέρχεται από Τα Νέα (26-4-94), δηλαδή μία εφημερίδα που εδώ και δυόμισι χρόνια δεν παραλείπει να κάνει σχεδόν καθημερινά φιλοσερβική προπαγάνδα.

Πρέπει να ξαναθυμηθεί κανείς τι πραγματικά συμβαίνει: από τον Απρίλη του ’92 μια εξαιρετικά καλά οπλισμένη συμμορία φανατικών εθνικιστών υποστηριζόμενη από έναν από τους δυνατούς στρατούς της Ευρώπης έχει μετατρέψει σε κόλαση μια μικρή χώρα που ο πληθυσμός της τόλμησε να εκφράσει την επιθυμία του να ζει μαζί χωρίς ρατσιστικές προκαταλήψεις, χωρίς θρησκευτικό και εθνικό μίσος. Κάτι που το κάνει εδώ κι αιώνες. Οι επιτιθέμενοι βομβαρδίζουν, κατακτούν, διώχνουν, σκοτώνουν, καταστρέφουν τη χώρα συστηματικά με φασιστική νοοτροπία και ανελέητο ζήλο, διεξάγοντας την επιχείρηση «εθνοκάθαρση». Επικαλούνται τους πιο κακόγουστους κοινούς τόπους όλων των ιμπεριαλιστικών πολέμων των τελευταίων αιώνων, δηλαδή την πατρίδα, τη θρησκεία και το έθνος, κατακτούν το 70% της χώρας, πολιορκούν τα υπόλοιπα 30% και τα απειλούν με πλήρη εξόντωση, ειδικά τους θύλακες του Σεράγεβο, της Τούζλα, του Γκόραζντε, του Βίχατς, της Ζέπα, της Σρεμπρένιτσα. Ολα αυτά μέσα στην καρδιά της Ευρώπης, λίγα χρόνια πριν το έτος 2.000.

Ποιά όμως είναι η στάση των διεθνών οργανώσεων που από την αρχή έσπευσαν να αναλάβουν το ρόλο των ειρηνοποιών;

Εξευτελισμός

Το πιο άτυχο και πιο γελοίο πρόσωπο άφησε αναμφισβήτητα ο ΟΗΕ. Είχε διακηρύξει το Γκόραζντε «ζώνη ασφαλείας» απέναντι στους πολιορκητές. Την ώρα της επίθεσης όμως δήλωνε αναρμόδιος και ανίκανος να παρέμβει. Ο Michael Rose, ο διοικητής των δυνάμεων του ΟΗΕ στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, απέκλεισε άλλες επιθέσεις αφού δεν είχε «ούτε την εντολή, ούτε την υποστήριξη του ΝΑΤΟ» και ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ο κ. Keating από τη Νέα Ζηλανδία, δήλωσε: «τα μέλη του Συμβουλίου ανησυχούν (!) ιδιαίτερα επειδή οι Σέρβοι επιτέθηκαν στο Γκόραζντε την ίδια ώρα όταν συζητούσαν με τους αντιπροσώπους του ΟΗΕ στο Πάλε για κατάπαυση του πυρός». (18.4.). Κατά τα άλλα οι Σέρβοι συνέλαβαν ταυτόχρονα 200 συνεργάτες του ΟΗΕ. Ο εξευτελισμός δεν μπορούσε να είναι χειρότερος. Σαν να έλεγαν οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ: «εμείς, που (υποτίθεται ότι είμαστε) τα ενωμένα έθνη του κόσμου ξέρουμε ότι γίνεται ανεκδιήγητη αδικία σε κάποιους ανθρώπους. Δεν μπορούμε να τους βοηθήσουμε όμως επειδή όλη η υπόθεση είναι πολύ δυσάρεστη και υπάρχει περίπτωση να μαλώσουμε μεταξύ μας».

Κυνισμός

Οι αρμόδιοι κύριοι του ΟΗΕ κλπ. αντέχουν επίσης χωρίς πρόβλημα τη «μικρή αντίφαση» πως παρ’όλο που η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έγινε αποδεκτό μέλος του, αφέθηκε ταυτόχρονα στη τριχοτόμηση, τα σχέδια Vance-Owen, και εν τω μεταξύ, στην οριστική διχοτόμηση. Είναι πλέον κοινό μυστικό πως το ερώτημα είναι απλά αν οι κατακτητές θα πάρουν το 70%, το 60% ή «μόνο»το 50% της χώρας. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, δηλαδή ο πραγματικός κυρίαρχος του ΟΗΕ και του ΝΑΤΟ, ο οποίος πότε πότε απειλεί τους Σέρβους ρητορικά και πριν από την επίθεση το Γκόραζντε βρήκε το θάρρος να στείλει ένα (!) μαχητικό ενάντια σε σερβικές θέσεις, μίλησε προφανώς ειλικρινά μετά την επίθεση των Σέρβων: «Αν πραγματικά υπάρχει αμφιβολία, πρέπει να δηλώσω ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν κανένα συμφέρον να αναμειχθεί το ΝΑΤΟ σε αυτόν τον πόλεμο και να προσπαθήσει να υποστηρίξει τη μια μεριά ενάντια στην άλλη». (17.4.) Τα, στην υπόθεση της πρώην Γιουγκοσλαβίας ανύποπτα ΝΕΑ, σχολίασαν: «Την ώρα που ο Κλίντον συνεντευξιάζετο, ο δήμαρχος του Γκοράζντε απηύθυνε «έκκληση στη συνείδηση της ανθρωπότητας», ειδοποιώντας πως οι πολιορκητές «καταστρέφουν την πόλη σπίτι με σπίτι, ολόκληρες οικογένειες εξοντώνονται, παιδιά, γυναίκες, γέροι πεθαίνουν. «Η ερώτηση γιατί ο Αμερικανός πρόεδρος ενθάρρυνε τους Μουσουλμάνους να μην υποταχθούν στην ετυμηγορία του πεδίου της μάχης, αφού επρόκειτο να τους εγκαταλείψει στη μοίρα τους, δεν θα μπορούσε να τεθεί στο MTV…». (21-4.)

Σίγουρο είναι ότι οι κάτοικοι του Γκόραζντε αγωνίζονται όχι γιατί ο Κλίντον τους «ενθάρρυνε», κατά τα άλλα όμως το σχόλιο φαίνεται εύστοχο.

Διπλωματία

Το διεθνές διπλωματικό σκηνικό γύρω από τη «γιουγκοσλαβική κρίση» έχει αλλάξει λιγάκι από τότε που οι Ρώσοι ανέλαβαν με μεγάλη επιτυχία το ρόλο της «προστάτριας δύναμης» της Σερβίας. Τον παίζουν τόσο πειστικά ιδιαίτερα επειδή οι δυτικές δυνάμεις τους τον άφησαν πρόθυμα. Είναι φανερό πως οι σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και τη Μόσχα επιδρούν άμεσα στις δραστηριότητες γύρω από τη Βοσνία -Ερζεγοβίνη. Από καιρό έχει φανερωθεί ότι η αμερικανική κυβέρνηση είναι αρκετά ικανοποιημένη με τη σημερινή ρώσικη ηγεσία και την υποστηρίζει όσο μπορεί. Αυτό είναι κατανοητό διότι αναμένεται πως η επόμενη ρώσικη κυβέρνηση λόγω της άθλιας κατάστασης της χώρας γενικά και ειδικά λόγω του οικονομικού χάους θα είναι ακόμα πιο ανίκανη και πιο διεφθαρμένη από τη σημερινή. Οι δυτικοί φοβούνται μάλλον δικαιολογημέ- να την άνοδο του ρώσικου σωβινισμού, η οποία δεν είναι περιορισμένη στο φαινόμενο Ζιρινόφσκι αλλά έγινε αισθητή σε σχεδόν όλες τις φράξιες μέσα στην κυβέρνηση και την αντιπολίτευση (συμ- περιλαμβανομένων των σταλινικών) με τυχόν δυσάρεστες συνέπειες για τις γειτονικές χώρες (κυρίως της πρώην ΕΣΣΔ) και τον κόσμο. Η Ουάσιγκτον προτιμάει γι’ αυτό προφανώς τη δικτατορία του Γέλτσιν ο οποίος εξακολουθεί να είναι εξαναγκασμένος σε «έμπιστη συνεργασία» με τη Δύση.

Από αυτή τη σκοπιά όλο το διπλωματικό παιχνίδι αναφορικά με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι προπαντός καλή ευκαιρία να δείξει την «καλή θέληση» της η Δύση απέναντι στο καθεστώς της Μόσχας. Στρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα πρώτης κατηγορίας δεν έχουν οι Αμερικάνοι στη Βοσνία, οι μεγαλοσέρβικες κατακτήσεις έγιναν διεθνώς αποδεκτές από την πρώτη μέρα και το πρόβλημα αφορά κυρίως τους Ευρωπαίους.

Αγανάκτηση

Σε όλη τη διεθνή υποκρισία σχετικά με το Γκόραζντε ακούστηκε όμως μια μάλλον ειλικρινής φωνή γνήσιας αγανάκτησης. Ηταν του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Κόζιρεφ, ο οποίος «είχε πείσει να επιβάλει στον Κάρατζιτς την αποδοχή μιας ζώνης ασφαλείας γύρω από το Γκόραζντε. Ανακούφιση, χειραψίες. Στο τηλέφωνο και η Ουάσιγκτον. «Πάλι τα κατάφερε η Ρωσία…» Και όμως όχι…ιδού -τα σέρβικα τανκς μπαίνουν στο Γκόραζντε!» (Νέα, 21.4.) Πραγματικά μάταια όλος ο διπλωματικός κόπος και οι τόσο πονηρά σχεδιασμένοι ελιγμοί αφού οι Σέρβοι πολέμαρχοι κάνουν ό,τι θέλουν! Τι κρίμα! Μπορεί να ηρεμήσει όμως ο κ. Κόζιρεφ. Η Δύση δε θα του κρατήσει πολλή κακία. Το διπλωματικό παιχνίδι συνεχίζεται πάση θυσία…

Ουδετερότητα

Οι μεγάλες δυνάμεις και ο ΟΗΕ έβγαλαν από τα γεγονότα του Γκόραζντε το συμπέρασμα ότι πρέπει να τηρήσουν ακόμα πιο αυστηρή «ουδετερότητα» από ότι μέχρι στιγμής. Τελευταία παρατηρούνται κινήσεις στρατευμάτων από βοσνιακής και σερβικής πλευράς στην περιοχή Μπρτσκο και επίκειται μάχη μάλλον αποφασιστικής σημασίας. Σε αυτή την τεταμένη κατάσταση η Γαλλία και η ΗΠΑ έκαναν προτάσεις. «Και οι δυό προτάσεις τηρούν συνειδητή ουδετερότητα. Η στρατιωτική παρέμβαση του ΝΑΤΟ θα γίνει στην περίπτωση τόσο σερβικής επίθεσης όσο και προσπάθειας των Βοσνίων να ξαναπάρουν το Μπρτσκο που το έχασαν από τους Σέρβους. Έτσι επιδιώκεται προφανώς η έγκριση της Ρωσίας.

Αυτή είναι απαραίτητη επειδή στρατιωτική παρέμβαση στο Μπρτσκο δεν θα καλυπτόταν από τις ισχύουσες αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Καινούργια εντολή όμως δεν μπορεί να δοθεί ενάντια στη θέληση της Ρωσίας». (Φρανγκφούρτερ Αλλγκεμάϊνε, 6.5.94) κλπ. κλπ…

Σταλινο – εθνικισμός

Στο «πατριωτικό» μπλοκ της δεξιάς, της εκκλησίας, του ΠΑΣΟΚ, της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας για τον άξονα Βελιγράδι – Αθήνα, πρωταγωνιστεί εδώ και χρόνια και το ΚΚΕ «υπέρ της ανεξαρτησίας της Ελλάδας». Τις μέρες που το Γκόραζντε ισοπεδωνόταν, συνέχιζε την προπαγάνδα του με το κλασικό σύνθημα «Όχι στους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ»! που πρέπει να διαβαστεί ως «Ναι στους βομβαρδισμούς της άλλης πλευράς»! Όταν σκοτώνονται περίπου δέκα Σέρβοι στρατιώτες από αμερικανικό μαχητικό, πρόκειται αναμφίβολα για αποτρόπαιο ιμπεριαλιστικό έγκλημα, όταν σκοτώνονται 200 χιλιάδες άνθρωποι στον πόλεμο της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης, καλύτερα να τους ξεχάσουμε. Οι νεκροί είναι «καλοί» μόνο όταν είναι θύματα των ιμπεριαλιστών. Κατά τα άλλα «οι ιμπεριαλιστές» φταίνε εξ’ορισμού για όλα τα κακά του κόσμου και δήθεν «διέλυσαν» τη Γιουγκοσλαβία. «Ειρήνη» επικρατεί όταν ο κόσμος σφάζεται χωρίς τη συμμετοχή του ΝΑΤΟ. Παρακαλώ, μην κλονίζετε την ωραία κοσμοθεωρία μας!

Ασφαλώς ο σταλινισμός υπήρξε στην ουσία πάντα εθνικιστικό πολιτικό σύστημα που κάλυπτε και καλύπτει τις ανάγκες της σοβιετικής, κινέζικης ή οποιασδήποτε γραφειοκρατίας. Το καινούργιο (σημ. υπάρχει βέβαια και η παράδοση του συμφώνου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ) είναι ότι συμμαχεί ανοιχτά με την ακροδεξιά και ακόμα με φασιστικές ορδές όπως στη Σερβία και μερικως επίσης στη Ρωσία, φυσικά με την πλήρη υποστήριξη του ΚΚΕ. Ο σταλινοεθνικισμός ειναι προϊόν της αποσύνθεσης των ανατολικοευρωπαϊκών γραφειοκρατιών στη διαδικασία της καπιταλιστικής παλινόρθωσης και απέδειξε αμέσως με την εμφάνισή του, ότι αποτελεί θανάσιμο κίνδυνο για τους λαούς της περιοχής.

Τύφλα

Το ότι ο ΟΗΕ, οι ΗΠΑ, η ΕΟΚ κλπ. δεν πρόκειται να λύσουν τα προβλήματα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, αυτό δεν μπορεί να προκαλέσει έκπληξη, αφού καθοδηγούνται από άλλα συμφέροντα.

Τί όμως συμβαίνει με την αλληλεγγύη «από τα κάτω», από το ευρωπαϊκό εργατικό κίνημα, τα ειρηνιστικά κινήματα, από τις δημοκρατικές οργανώσεις; Με λίγες εξαιρέσεις (Mir Sada, Workers Aid for Bosnia) κυριαρχεί σιωπή. Οι μηχανισμοί της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας και των συνδικάτων περιορί- ζονται στα ωραία λόγια και στη συμβολική «ανθρωπιστική» βοήθεια. Η εξωκοινοβουλευτική αριστερά και τα κινήματα λάμπουν με την απουσία τους. Η μείωση της διεθνούς αλληλεγγύης έγινε αισθητή κατά τη διάρκεια της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας στο Ιράκ. Τότε η αστική προπαγάνδα πέτυχε να αξιοποιήσει το παραμύθι περί του Ισραήλ που τάχα κινδύνευε.

Τώρα στην περίπτωση της Βοσνίας -Ερζεγοβίνης κυκλοφορεί το σταλινογενές παραμύθι περί της επιθετικότητας του ιμπεριαλισμού ενάντια στη Σερβία. Επαναλαμβάνονται συνέχεια τα ίδια «αντιιμπεριαλιστικά» συνθήματα, οι ίδιες κούφιες φράσεις για τον «ταξικό αγώνα» «ενάντια στον εθνικισμό» γενικά. Λέγεται ότι όλες οι ηγεσίες συμπεριλαμβανομένης και της βοσνιακής είναι γραφειοκρατικές ή αστικές, ότι οι μάζες δεν έχουν σοσιαλιστική συνείδηση κλπ. Όλες αυτές οι αντιρρήσεις συγκλίνουν τελικά στην εξίσωση των θυμάτων με τους θύτες. Απορρίπτεται η διεθνής αλληλεγγύη εν ονόματι κάποιων «σοσιαλιστικών ιδεών». Συκοφαντείται η πολυεθνική αντίσταση του Σεράγεβο, της Τούζλα, του βοσνιακού πληθυσμού, η οποία δείχνει το μόνο τρόπο, με τον οποίο μπορεί να ξεπεραστεί το εθνικό μίσος. Όσον αφορά την ευρωπαϊκή αριστερά και ακροαριστερά, πρόκειται για ντροπιαστική άρνηση της διεθνούς αλληλεγγύης και από ιδεολογική άποψη για μπέρδεμα σταλινικών μύθων με σοσιαλιστική πεποίθηση. Με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ εξαφανίστηκε ναι μεν η υλική βάση αυτής της σύγχυσης, αλλά το συνηθισμένο ιδεολογικό σχήμα μένει προς το παρόν ζωντανό. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η άμεση ή έμμεση υπεράσπιση της κλίκας του Μιλόσεβιτς είναι ακόμα πιο χυδαία από τον παλιό ανεπιφύλακτο ενθουσιασμό για την «πατρίδα των εργαζομένων».

Ηττα

Αυτό που διακυβεύεται στην πρώην Γιουγκοσλαβία και ειδικά στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, δεν είναι μόνο η επιβίωση μερικών εθνοτήτων και η μελλοντική συμβίωσή τους, αλλά και η ικανότητα της εργατικής τάξης και των λαών της Ευρώπης να ασκεί πρακτική διεθνή αλληλεγγύη. Με αυτήν την έννοια δοκιμάζεται και η ικανότητα των λαών να βρίσκουν στην πράξη οι ίδιοι το δρόμο τους. Από αυτήν την άποψη, ζήσαμε μια ήττα. Μελλοντικά οι λαοί της Ευρωπης θα χρειάζονται μάλλον ακόμα πολλές φορές τη διεθνή αλληλεγγύη. Αναγκαία είναι παντού η οικοδόμηση κινημάτων που θα μπορούν να αναλάβουν αυτά τα επείγοντα καθήκοντα. Είναι θέμα προσωπικής συνείδησης και ευθύνης του κάθε πολιτικά ενδιαφερόμενου ανθρώπου αν θέλει να συμβάλει σε αυτό. Αν δεν πετύχει τέτοια αναζωογόνηση, δεν επίκειται μόνο η αποσύνθεση ολόκληρου του σοσιαλιστικού κινήματος, αλλά και μια κατάσταση όπου ο ρατσισμός, η άγνοια, η φασιστική βία και αυταρχικές ή ολοκληρωτικές κυβερνήσεις θα καθορίζουν την καθημερινότητα στην Ευρώπη.

Δαυίδ Ιωνάς

Ιούνης ’94

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΗ ΒΟΣΝΙΑ

Η International Workers Aid (I.W.A., Διεθνής Eργατική Bοήθεια) και πάλι στο δρόμο για την Τούζλα, ακολουθώντας την επιτυχία του πρώτου κομβόι και τις αποφάσεις της συνδιάσκεψης στο Αμστερνταμ για συνέχιση και επιτάχυνση της καμπάνιας.

Από τις 19 Μαρτίου 1994 η I.W.A. δουλεύει στο νέο της γραφείο στο Σπλιτ της Κροατίας. Προετοιμάστηκε πυρετωδώς η υποδοχή των εφοδιοπομπών και έγιναν όλες οι απαραίτητες ενέργειες για να καταγραφεί η I.W.A. ως μη κυβερνητική οργάνωση (N.G.O.) από τις κροατικές αρχές, και να προχωρήσουν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες για τις εφοδιοπομπές που θα έφθαναν. Τα πρώτα φορτία με ανθρωπιστική βοήθεια αναμένονταν να φτάσουν από την Ισπανία και τη Γερμανία στις 28 του Μάρτη. Υπάρχει συνεργασία με τη Βασκική Πρωτοβουλία «SOS Βαλκάνια», και φαίνεται ότι είναι η πρώτη από μια σειρά συνεργασίες που μπορούν να γίνουν. Το κυρίως κομβόι από τη βόρειο Ευρώπη αναμενόταν στις 12 Απριλίου και μετά θα πραγματοποιούνταν εκδηλώσεις στο Σπλιτ το σαββατοκύριακο πριν από την αναχώρηση για την Τούζλα. Η υποδοχή και οι συναντήσεις στο Σπλιτ ήταν οργανωμένα από κοινού με τοπικά συνδικάτα, που αποτέλεσαν, την πρώτη γραμμή της αντιπολεμικής αντιπολίτευσης.

Πολλοί από τους δρόμους προς την κεντρική Βοσνία είναι τώρα ανοιχτοί και τα σημεία στρατιωτικού ελέγχου του HVO (Στρατός των Κροατών εθνικιστών της Βοσνίας -Κροατικό Συμβούλιο Αμυνας-), είναι λιγότερα. Υπάρχει πλέον οχηματαγωγό πλοίο για το πέρασμα του ποταμού Νερέτβα, στην Μπιέλα, και γίνονται συνομιλίες για την ανακατασκευή της γέφυρας. Στο Γκόρνι Βακούφ (το σημείο όπου το καλοκαίρι του ’93 αναγκάστηκε να σταματήσει η Διεθνής Πορεία Ειρήνης, ΜΙR SADA, λόγω ακατάπαυστων σκληρών μαχών), τα παιδιά παίζουν στους δρομους και οι κάτοικοι περιποιούνται τους κήπους τους. Υπάρχει ακόμα κάποια ένταση γύρω από το Βίσκοβο, όπου όμως αναμένεται η απόσυρση των βαρέων όπλων του σερβοβοσνιακού στρατού και επίσης οβίδες όλμων πέφτουν στο Κλαντάνι και το Όλαβο.

Η διακίνηση ανθρωπιστικής βοήθειας αυξάνεται αισθητά και μια σειρά από βοσνιακές πρωτοβουλίες είναι εν εξελίξει. Μια από αυτές είναι η εφοδιοπομπή με αλάτι και δημητριακά οργανωμένη, από τα γραφεία υποστήριξης της Τουζλα, της Σεμπρένιτσα, του Γκραντάκ και του Μπρτσκό, που στέλνει δέκα φορτηγά. Την ίδια στιγμή, ιδιώτες και μαυραγορίτες κάνουν τη δική τους εξόρμηση. Όμως, η ροή μεγαλύτερων ποσοτήτων ανθρωπιστικής βοήθειας, συμπιέζει τις τιμές των ειδών πρώτης ανάγκης στη μαύρη αγορά. Σημειωτέον ότι ένα κιλό αλεύρι έφθασε τον περασμένο χειμώνα την τιμή των 30 γερμανικών μάρκων. Η κατάπαυση του πυρός τηρείται, τουλάχιστον μεταξύ του HVO και της εμπόλεμης κυβέρνησης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Όμως, οι αληθινά ευνοημένοι από αυτή τη συμφωνία θα είναι η κροατική κυβέρνηση και οι Γερμανοί υποστηρικτές τους, που η οικονομική τους δύναμη εύκολα θα απορροφήσει την κατεστραμμένη οικονομία της Βοσνίας. Ενώ παραμένει ανοιχτό αν οι Σέρβοι μπορούν να πειστούν να συμμετέχουν στη συνομοσπονδία (γεγονός που θα τους επέτρεπε να κρατήσουν αν όχι όλο , το περισσότερο έδαφος που κατέχουν), και να υπάρξει ένας διαχωρισμός σε εθνικά καντόνια, πράγμα που υποστήριξαν στη Γενεύη. Εντωμεταξύ, η Βοσνία παραμένει απομονωμένη και χωρίς τα βασικά αγαθά για την καθημερινή επιβίωση.

Οι αληθινά χαμένοι αυτού του πολέμου είναι οι εργαζόμενοι-ες και οι αγρότες-ισες που απομακρύνθηκαν από τη γη τους και τις πόλεις τους. Αυτοί αποτελούν ένα στρατό δύο εκατομμυρίων προσφύγων. Ίσως 2 ή 3% από αυτούς έχουν δραπετεύσει από τον πόλεμο, την πείνα και τα στρατόπεδα προσφύγων προς τη Δυτική Ευρώπη. Πόσοι όμως άραγε μπορούν να γυρίσουν σπίτι τους; Αυτή η ειρήνη δεν λύνει κανένα από τα προβλήματα των Βαλκανίων. Τα αποτελέσματα του πολέμου θα επηρεάσουν τουλάχιστον μία γενιά. Η ανάγκη για διεθνή αλληλεγγύη των εργαζομένων και η απευθείας σύνδεση του εργατικού κινήματος είναι ένας από τους κύριους στόχους της I.W.A. και αυτό της δίνει ακόμα μεγαλύτερη σημασία.

[Το βίντεο της πρώτης εφοδιοπομπής της Διεθνούς Εργατικής Βοήθειας προς τους εργάτες της Τούζλα, είναι τώρα διαθέσιμο, μαζί με γραπτή μετάφραση (διάρκεια 45 λεπτά). Πληροφορίες από την Αντιπολεμική Αντιεθνικιστική Συσπείρωση. Τηλ: 36.13.928.]

Πανεπιστήμιο Τούζλα

Εκκλήσεις για αλληλεγγύη

Είμαστε οι φοιτητές του Πανεπιστημίου της Τούζλα. Είμαστε γύρω στους 5.500 και σπουδάζουμε διάφορες ειδικότητες: Ιατρική, Φιλοσοφία, Ηλεκτρονική, Μηχανική, Μεταλλειολογία, Γεωλογία, Χημεία, Τεχνολογία και Οικονομικά.

Η χώρα μας βρίσκεται σε πόλεμο τα δύο τελευταία χρόνια. Είναι αποκλεισμένη και απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. Πολλοί σπουδαστές έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο. Πολλοί από αυτούς ακόμα κρατιούνται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης κα άλλοι δεν έχουν τη δυνατότητα να έρθουν στην Τούζλα. Ελπίζουμε ότι εσείς, οι σπουδαστές της Ευρώπης, δεν μας έχετε ξεχάσει. Έχουμε μεγάλα προβλήματα με τη φοίτησή μας, γιατί ο πόλεμος έχει διαλύσει τη φυσιολογική εργασία μας. Εκμεταλλευόμαστε αυτή την ευκαιρία να σας στείλουμε αυτό το γράμμα μαζί με την ευχή ότι θα βρεθούμε στη θέση να υπάρχει μια σύνδεση και ανταλλαγή φοιτητών. Θα ήταν ωραίο αν θα μπορούσατε να μας στείλετε αγγλικά βιβλία από τον χώρο της Ιατρικής, των Ηλεκτρονικών, της Μηχανικής, των Οικονομικών, Μεταλλειολογίας, Γεωλογίας, Μαθηματικών, Φυσικής και Χημείας. Έχουμε έλλειψη από περιοδικά, χαρτί για computers.

Αν είναι δυνατόν θα θέλαμε από εσάς να δεχθείτε στα Πανεπιστήμιά σας τους καλύτερους μας φοιτητές για παραπάνω σπουδές. Αν είναι δυνατόν, ελάτε στη Βοσνία και στείλτε μας την αντιπροσωπεία σας. Ακόμα, επιθυμούμε να επισκεφθούμε τα Πανεπιστήμιά σας και να γνωρίσουμε φοιτητές απ’όλο τον κόσμο. Η βοήθειά σας γι’αυτό είναι αναγκαία, αφού χρειαζόμαστε την άδεια της κυβέρνησής σας για την είσοδο στη χώρα.

Γράμματα και άλλες προσφορές μπορείτε να μας στείλετε διά μέσου ανθρωπιστικών οργανώσεων ή με τη συνδρομή της κυβέρνησής σας. Για τη διεθνή συνεργασία.

Zekan Sabid

Univercity of Tuzla

Student Union bb

7500 Tuzla

Bosnia – Herzegovina

Αγαπητοί καθηγητές,

Το πανεπιστήμιο της Τούζλα είναι το πιο πρόσφατο στην Δημοκρατία της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης. Ιδρύθηκε το 1976 και περιλαμβάνει τις παρακάτω σχολές: Ιατρικής, Χημικών Μηχανικών, Ηλεκτρικών-Ηλεκτρονικών Μηχανικών, Μηχανολόγων, Μεταλλειολόγων, Γεωλογίας, Φιλοσοφίας, και Οικονομικών.

Κατά τη διάρκεια του δίχρονου πολέμου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη τα Πανεπιστήμια λειτουργούν κάτω από δύσκολες συνθήκες απομονωμένα από τον κόσμο, μη έχοντας ενισχύσεις και επιβιώνοντας σε δύσκολες συνθήκες, οι λέκτορες-καθηγητές των Πανεπιστημίων ευελπιστούν στον ενθουσιασμό των καθηγητών, στην πιστη των μαθητών για το μέλλον της χώρας τους, στην ανάγκη για μόρφωση.

Προκειμένου να διατηρηθεί το επίπεδο διδασκαλίας και να πλησιάσει το επίπεδο της Ευρώπης ζητούμε από εσάς να μας βοηθήσετε με κάθε δυνατό τρόπο, τώρα και στο μέλλον. Επίσης επιθυμούμε να συνεργαστούμε μαζί με τα εκπαιδευτικά ιδρύματά σας, όταν οι περιστάσεις το επιτρέψουν. Ζητάμε τη βοήθειά σας για την αποστολή περιοδικών, βιβλίων εξοπλισμού (ειδικά για computers), γραφική ύλη, χαρτιά για computers. Ακόμα ζητάμε να βοηθήσετε να οργανώσουμε επισκέψεις στα εκπαιδευτικά ιδρύματά σας, οι οποίες θα ήταν πολύ χρήσιμες για τους καθηγητές και βοηθούς καθηγητών του Πανεπιστημίου μας. Κάθε μορφή συνεργασίας και βοήθειας θα σήμαινε πολλά για τις μελλοντικές δραστηριότητές μας.

Αναμένοντας την ανταπόκρισή σας, τις καλύτερες ευχές μας.

Dr (Prof) Enver Mandzic

Vice-rector fon international Co-operation

Univercity of Tuzla, 75001 Tuzla

Bosnia and Herzegovina

Βελιγράδι – Σεράγεβο Αλληλεγγύη

Οι πολίτες του Βελιγραδίου που δραστηροποιούνται στην καμπάνια «Ζώντας στο Σεράγεβο» (Living in Sarajevo), τη βλέπουν σαν έκφραση της επιθυμίας των πολιτών να δείξουν ότι υπάρχει και ένα άλλο Βελιγράδι, και μία άλλη Σερβία, που δεν αποδέχεται τους εθνικούς διαχωρισμούς. Ιδρύθηκε πριν από ένα χρόνο, από ανθρώπους που επιθυμούσαν να βοηθήσουν αυτή την πόλη, τη στιγμή της μεγαλύτερης τραγωδίας της. Έχει μέλη από όλα τα επαγγέλματα και πολλά κινήματα πολιτών και ενώσεις του Βελιγραδίου. Θέλουν να πετύχουν μια μόνιμη επικοινωνία με διαφορετικές ομάδες και οργανώσεις του Σεράγεβο που αντιστέκονται στην καταστροφή της πόλης και προσπαθούν να αποκαταστήσουν την κανονική ζωή. Η καμπάνια πιστεύει ότι είναι αδύνατο να πετύχεις ειρήνη χωρίς τη συμμετοχή τέτοιων ανθρώπων. Έχουν επίμονα ζητήσει από τον ΟΗΕ άδεια να πάνε στο Σεράγεβο. Η τελευταία ήταν για να συμμετάσχουν στη συνεδρίαση του Σέρβικου Συμβουλευτικού Σώματος (Συμβούλιο των Σέρβων που παραμένουν μέσα στο πολιορκημένο Σεράγεβο) στις 27 Μαρτίου.

Αυτό ήταν ζωτικής σημασίας γι’αυτούς, όταν κάτω από τον εκωφαντικό θόρυβο του πολέμου, νέες φωνές μπορούν να ακουστούν στο Βελιγράδι και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη επίσης, όπου οι Σέρβοι στο Σεράγεβο μιλούν διαφορετικά από τους ανθρώπους του Κάρατζιτς στο Πάλε. Τελικά δεν μπόρεσαν να πάνε και έστειλαν ένα μήνυμα συμπαράστασης:

«Είστε τα μεγαλύτερα θύματα και οι μεγαλύτεροι ήρωες αυτού του καταραμένου παράλογου πολέμου. Είστε οι μόνη εναπομείνασα ελπίδα, μια τεράστια ελπίδα, ότι υπάρχει και πρέπει να υπάρχει μια κοινή ζωή για όλους στο Σεράγεβο και σε ολόκληρη τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη».

[Το άρθρο και τα στοιχεία είναι από το δελτίο ΑΙΜ του δίκτυου ανεξάρτητων δημοσιογράφων από την πρώην Γιουγκοσλαβία]

Σε σχέση με τη σφαγή στο Σαράγεβο

Θυμίζουμε: στις 5 Φεβρουαρίου, μια βόμβα εκρύγνηται στην αγορά του Σαράγεβο, προκαλώντας 68 νεκρούς. Κατόπιν αυτού, ο ΟΗΕ εκδίδει ένα τελεσίγραφο στους Σέρβους, του οποίου η μόνη αρετή ήταν να κατονομάζει τον επιτιθέμενο.

Πολύ γρήγορα, η εθνική ενότητα έγινε στην Ελλάδα -στο όνομα μιας θεματολογίας για την ειρήνη στα Βαλκάνια, σύνθημα ούτε ειρηνιστικό ούτε επαναστατικό!- ενάντια στον χαρακτηρισμό του Κάρατζιτς και των συνενόχων του σαν υπεύθυνων της σφαγής. Η ιδέα ρίχτηκε ότι η δολοφονική βόμβα μπορούσε να προέρχεται από τις βοσνιακές (συγγνώμην, μουσουλμανικές) γραμμές ή και ακόμα ότι ήταν προς το συμφέρον των Βοσνίων (συγγνώμην, idem) να δημιουργήσουν ένα δράμα για να προκαλέσουν μεγάλη διεθνή συγκίνηση.

Όμως, μερικές μέρες αργότερα, μια περίεργη πληροφορία αναδημοσιεύεται στον ελληνικό τύπο: σύμφωνα με το 1ο κανάλι της γαλλικής τηλεόρασης, η οβίδα του Σαράγεβο είχε ριχτεί από τις βοσνιακές γραμμές. Ο Γάλλος δημοσιογράφος μάλιστα ανέφερε ένα ραπόρτο του Λόρδου Όουεν, αλλά εννοούσε να κρατήσει μυστικές τις πηγές του. Και νά που οι πρωταθλητές της εθνικής ενότητας θριάμβευαν και έβλεπαν στην περιφρόνηση απέναντι στη γαλλική πληροφορία την απόδειξη μιας συνομωσίας του υπόλοιπου κόσμου ενάντια στους ευγενικούς (και ορθόδοξους) Σέρβους και Έλληνες.

Αυτό που λείπει, σε όλη αυτήν την άθλια ιστορία, είναι η συνέχεια της περίφημης μυστικής πληροφορίας… Στην πραγματικότητα, εάν ο Λόρδος Όουεν μιλούσε για ένα σημείο βολής «ανάμεσα στο 1 και 1,5 χλμ. μέσα στο έδαφος υπό μουσουλμανικό έλεγχο», διευκρίνιζε αμέσως ότι αυτήν την πληροφορία την έδινε το γιουγκοσλαβικό πρακτορείο Τανγιουγκ. Και, βέβαια, στο αρχικό κείμενο του Όουεν, ήταν σαφές ότι ο εντοπισμός αυτός της οβίδας ήταν του πρακτορείου.

Αλλά νά: Ο Γάλλος δημοσιογραφίσκος βρήκε τη δικαιολογία: αυτοί που είχαν αναλάβει να δώσουν το κείμενο του Όουεν ξέχασαν να βάλουν εισαγωγικά… Περίεργη παράλειψη! Αλλά ποιός λοιπόν είχε αναλάβει να το κοινοποιήσει; Μα αυτοί που ασκούσαν την προεδρεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης… δηλαδή η Ελλάδα! Νά λοιπόν πώς μπορεί κανείς να χειραγωγεί μια κοινή γνώμη, τη στιγμή που ο εγκληματίας Κάρατζιτς κινδύνευε να εμφανιστεί πολύ ωμά σαν αυτό που είναι.

Αλλά, αφού η πίστα αυτή κατέληγε άσκημα, οι εθνικοί μας σύμμαχοι του Κάρατζιτς και συνενόχων βρήκαν μια άλλη γαλλική έκδοση της μη-σέρβικης-οβίδας, που αυτή τη φορά στηρίζεται σε επιστημονική επιχειρηματολογία: «Παρά τους εκατοντάδες επί τόπου δημοσιογράφους (…) κανείς δεν είδε το ποτάμι που έπρεπε να σχηματίσουν τα 500 λίτρα αίματος που παράγουν τόσοι νεκροί (…). Εκπλήσσομαι που κανείς δεν παραξενεύτηκε με τέτοια απουσία αποδείξεων» (Le Monde 13-14 Μαρτίου 1994). Αναμφισβήτητο και πολύ υψηλής αισθητικής! Ποιός λοιπόν είναι αυτός ο σοφός υπερασπιστής της καρατζιτσιανής υπόθεσης; Μα προφανώς ο φασίστας Λε Πεν…

Μ. Μ.