Η εποχούμενη φτώχεια της Αμερικής

Σπάρτακος 32, Γενάρης-Απρίλης 1992

ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΟΥΜΕΝΗ ΦΤΩΧΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

Δ.ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ

Περίπου ένας στους δέκα Αμερικανούς αναγκάζονται να χρησιμοποιούν ειδικά κουπόνια για την αγορά τροφίμων, γεγονός που σύμφωνα με τις ανθρωπιστικές οργανώσεις αποδεικνύει τη βαθιά κρίση που περνούν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Το Υπουργείο Γεωργίας, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη διανομή των κουπονιών, ανακοίνωσε ότι 23.570.000 Αμερικανοί έλαβαν τα κουπόνια αυτά τον περασμένο Αύγουστο, αριθμός πολύ μεγαλύτερος απο τον αντίστοιχο του περσινού χρόνου.

[Καθημερινή, 31.10.1991].

Αναρωτιέται κανείς πώς μπορεί ένα τόσο πλούσιο κράτος με την κραταιώτερη οικονομία να έφτασε σε τέτοιο σημείο. Τα κουπόνια των τροφίμων είναι μόνο μια εκδήλωση των πολλών δεινών που σωρρεύει ο αμερικάνικος καπιταλισμός για τον κόσμο του.

Μια απο τις κύριες αιτίες που σήμερα υποφέρει το καπιταλιστικό σύστημα στην Αμερική είναι το αυτοκίνητο. Αυτό αποτέλεσε για πολλά χρόνια το δείγμα υπερηφάνειας και θριάμβου του ισχυρότερου καπιταλισμού στον κόσμο. Σύμβολο ευημερίας και δύναμης. ‘Ομως το αυτοκίνητο, το ατομικό αυτοκίνητο εννοούμε, που φάνηκε στις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας να συμβάλλει στη μεγάλη πρόοδο της οικονομίας, γίνεται σήμερα βρόγχος. Δεν μπορεί να ξεφύγει απο το πρότυπο κοινωνίας που έστησε. Κάθε αμερικάνικη οικογένεια έχει 2,15 αυτοκίνητα. Η τόση τους διάδοση στηρίχτηκε στη φτηνή βενζίνη που στην Αμερική αγοράζεται 45 – 70 δραχμές το λίτρο. Ομως στον τόπο αγοράς στον Κόλπο π.χ. στοιχίζει περίπου 25 δραχμές το λίτρο. Να προσθέσει κανείς μεταφορικά, διύλιση, εμπορικό κέρδος και διανομή. Πώς είναι δυνατό να πωλείται τόσο φτηνά. Βέβαια η εσωτερική μπορεί να κοστίζει φτηνότερα αλλά η εισαγόμενη απο την ΕΣΣΔ π.χ. περισσότερο.

Οταν πρίν λίγα χρόνια προσπάθησαν να αυξήσουν την τιμή της βενζίνης, έγινε έκρηξη. Βενζίνη σημαίνει κάτι απαραίτητο για τους Αμερικάνους. Ολη η ζωή τους έχει στηριχτεί στο αυτοκίνητο. Ακόμα και οι πιο στοιχειώδεις ανάγκες εξαρτώνται απο αυτό. Οπως το να ψωνίζεις στο μπακάλη που βρίσκεται χιλιόμετρα μακριά. Ολα σ’ αυτή την απέραντη χώρα έχουν κατασκευαστεί με βάση το αυτοκίνητο. Με τέτοια μεγάλη ποσότητα αυτοκινήτων καταλαβαίνει κανένας ότι και οι πιο φτωχοί έχουν μέσο μεταφοράς. Ακόμα και η αθλιότητα στην Αμερική μπορεί να τρέχει πάνω σε ρόδες. Ακριβή βενζίνη σημαίνει κάτι χειρότερο απο την ακρίβεια των ειδών πρώτης ανάγκης. Το κόστος του αυτοκινήτου στην αμερικάνικη κοινωνία είναι τεράστιο. Οδικό δίκτυο, αστυνόμευση, ασφάλεια, νοσοκομεία, μόλυνση. Και όλα αυτά πληρώνονται απο το αμερικάνικο κράτος. Αυτό που διατείνεται ότι εργάζεται με τις αρχές της ελεύθερης οικονομίας. Στην ουσία το αυτοκίνητο, η βενζίνη του επιδοτείται απο το κράτος. Αν προσθέσουμε ότι και ο πόλεμος του Κόλπου έγινε για την εξασφάλιση των πηγών φτηνού πετρέλαιου, καταλαβαίνουμε την τεράστια επιδότηση του πετρέλαιου. Τα τεράστια έξοδα του αμερικάνικου δημοσίου αποτελούν μια έμμεση επιδότηση. Τη στιγμή που οι θεωρητικοί τους μας λένε να εφαρμόσουμε εμείς μια τελείως ελεύθερη οικονομία χωρίς επέμβαση του κράτους.

Και να φανταστεί κανείς ότι οικονομικά το αμερικάνικο κράτος δεν στέκει σε καλή κατάσταση, όπως οι ίδιοι λένε. 268 δις δολλάρια το έλλειμμά τους το μήνα Σεπτέμβριο. Και αυτό πρέπει να καλυφτεί απο εισαγωγές κεφαλαίων, ευρωπαϊκών, γιαπωνέζικων, κλπ. Αλλά όταν οι ξένοι επενδύουν στην αμερικάνικη οικονομία, το κάνουν για να κερδίσουν και όχι για χάρισμα. Οι Ιάπωνες π.χ., οι οποίοι δεν διαθέτουν ένοπλες δυνάμεις αξιόλογες (υποχρεωμένοι απο τη συνθήκη ειρήνης να μη διαθέτουν πάνω απο το 1% του εθνικού τους εισοδήματος για εθνική άμυνα), υποχρεώνονται, χωρίς να υπάρχει σαφής καταναγκασμός, να αγοράζουν συνέχεια ομόλογα του αμερικάνικου δημοσίου, για να ενισχύουν τον κλονιζόμενο και ελλειμματικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ. Αλλά αυτά τα ομόλογα ή ένα μεγάλο μέρος τους τα ξεπουλάνε φτηνότερα στην αμερικάνικη αγορά και αγοράζουν ακίνητα, οικόπεδα και άλλες αξίες πιο σίγουρες. Οι Αμερικάνοι διαμαρτύρονται. Οπως και για το ότι οι Ιάπωνες δεν ανοίγουν την αγορά τους σε αμερικάνικα προϊόντα. Αλλά είναι ανίσχυροι να κάνουν κάτι. Δεν μπορούν όμως να αρνηθούν και την εξάρτηση.

Δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί σοβαρά ότι οι Αμερικανοί θα αρχίσουν εθνικό αγώνα κατά των ξένων εκμεταλλευτών, σαν να είναι τριτοκοσμική χώρα που αγωνίζεται ενάντια στον ξένο ιμπεριαλισμό. Κρατάει όμως το ρόλο του παγκόσμιου χωροφύλακα και για λογαριασμό Ιαπώνων, Ευρωπαίων και απανταχού καπιταλιστών. ‘Ενας εκπτωχευμένος αλλά με τεράστιες πολεμικές δυνάμεις μηχανισμός που γίνεται πολύ επικίνδυνος. Από τη μια κηρύσσεις το δόγμα της ελεύθερης οικονομίας και από την άλλη κάθε επίσημος που ταξιδεύει υποχρεώνει τους συμμάχους κάτι να αγοράσουν, κάτι να προσφέρουν για το μεγάλο γίγαντα. ‘Ετσι εισέπραξε τα έξοδά του για τον πόλεμο του Κόλπου. ‘Ομως την ίδια στιγμή ο πληθυσμός του φτωχαίνει. Το ένα δέκατο του συνολικού πληθυσμού, όπως είδαμε στην είδηση έφτασε να χρησιμοποιεί τα κουπόνια τροφίμων. Είδος δελτίου για ενίσχυση των φτωχότερων στρωμάτων να μην ξεσηκωθούν. ‘Αλλη μια συνέπεια αυτής της εκπτώχευσης είναι ο πολλαπλασιασμός της εγκληματικότητας. Και μια πιο σημαντική ακόμα που δε φαίνεται εκ πρώτης όψεως, είναι η εγκατάλειψη της υποδομής απο την εποχή του Ρήγκαν. Οδικό δίκτυο, ηλεκτρισμός, νερό, κλπ. αρχίζουν να πάσχουν σοβαρά γιατί δεν υπάρχει ανάλογη συντήρηση και επενδύσεις για ανανέωση.

Αυτά είναι μερικά, πολύ λίγα στοιχεία για την κατάσταση του μεγαλύτερου καπιταλιστικού κράτους. Και θα έχουμε πολλά ακόμα να πούμε τα επόμενα χρόνια για την επικίνδυνη κατάσταση που οδηγεί την αμερικανική κοινωνία ο άκρατος καπιταλισμός των λίγων που κυβερνάει.