Διαβάζουμε – προτείνουμε:

Σπάρτακος 32, Γενάρης-Απρίλης 1992

Βιβλία

Διαβάζουμε – προτείνουμε:

Βασίλη Αγγελή

«Πύρινες αστραπές«

Ποιήματα, Αθήνα 1992.

Ο Βασίλης συνεχίζει απτόητος. Πιο λυρικός τώρα, αλλά και με λύπη βαθιά γιατί αργεί η επανάσταση. Η παγκόσμια επανάσταση όλων των ειδών και προπάντων της ανθρωπιάς. Με στίχους εκφράζει τη στάση του για τον καιρό μας που τόσα συντρίμμια ονείρων συσσώρευσε.

Ο ποιητής δεν πέρασε ανυποψίαστος τα χρόνια της μεγάλης βιτρίνας. Η τοποθέτησή του, σε όλο του το έργο, δείχνει ότι γνώρισε πόση σαπίλα κρυβόταν πίσω από τα μεγάλα λόγια. Αλλά δεν οδύρεται επι των ερειπίων.

Γνώριζε ότι αυτά θα γίνουν και τώρα γνωρίζει το τι θα επακολουθήσει. Γι’ αυτό δείχνει με στίχους «Το χρέος σου«, «Είμαι ένα κομμάτι φώς» είναι η επιδίωξη. Τόσο απόμακρη, αλλά και τόσο κοντινή μας.

Δ.Λ.

Νίκου Στ. Παντελάκη

«Ο εξηλεκτρισμός της Ελλάδας. Από την ιδιωτική πρωτουβουλία στο κρατικό μονοπώλιο (1889 – 1956)«

έκδοση «Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης», Αθήνα 1991.

Οταν θέλεις να γράψεις για την οικονομική ιστορία αυτής της χώρας είναι πολύ δύσκολο επειδή λείπουν οι μελέτες βάσης. Τέτοια είναι η μελέτη του συγγραφέα που μας είναι γνωστός και από προηγούμενη επίσης εξαίρετη: «Τις συμμαχικές πιστώσεις – Κράτος και Εθνική Τράπεζα (1917 – 1928)«, που εμφανίστηκε το 1988. Αναδιφεί τις πρώτες αρχές, τις σκονισμένες, χαμένες, ξεχασμένες σε κάποια, γωνιά πηγές της ελληνικής ιστορίας. Μέσα από συμβόλαια, συμφωνίες, δάνεια, συμβάσεις, αναδύεται ένας ολόκληρος συγκλονιστικός κόσμος των αρχών της νεώτερης οικονομικής ιστορίας. Μάχες, άγνωστες στον πολύ κόσμο, που έγιναν για τον εξηλεκτρισμό της χώρας. Ποιός θα τον αναλάβει, σύγκρουση συμφερόντων μεγάλων δυνάμεων που προσπαθούν να ελέγξουν τη πορεία του καινούργιου κράτους.

Θα νόμιζε κανείς ότι μια τέτοια μελέτη είναι κάτι ψυχρό, για λίγους ειδικούς. Δεν είναι έτσι. Ο Παντελάκης κατάφερε να κάνει αυτή την υποτιθέμενη ψυχρή ιστορία ένα λογοτέχνημα. Με ζωντανή γλώσσα αποδίδει τις πτυχές των αρχών της ελληνικής βιομηχάνισης.

Δ.Λ.

Δημήτρη Λιθοξόου

«Μειονοτικά ζητήματα και εθνική συνείδηση στην Ελλάδα«

εκδόσεις Λεβιάθαν, Αθήνα 1992.

Μια ευχάριστη έκπληξη που ταράζει τα νερά του σωβινιστικού βάλτου στον οποίο ταχύτατα βυθίζεται η ελληνική κοινωνία τους τελευταίους μήνες αποτελεί η έκδοση του μικρού αυτού βιβλίου. Αποτελείται από άρθρα που δημοσιεύτηκαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια σε περιοδικά, πάνω στα ζητήματα μειονοτήτων. Ιδιαίτερη θέση κατέχει το μακεδονικό, που έγινε επίκαιρο τελευταία, ενώ τα άρθρα γράφτηκαν σε σχετικά ανύποπτο χρόνο. Ο συγγραφέας αναφέρει ότι κάνει μια αποϊδεολογικοποιημένη προσέγγιση της ιστορίας, την οποία θεωρεί και ως προϋπόθεση για σωστή προσέγγισή της και αποκάλυψη του εθνικισμού που δομείται από την κυρίαρχη πολιτική και τους ιδεολόγους της, μετασχηματιζόμενος διαρκώς ανάλογα με τις ανάγκες της εκάστοτε πολιτικής συγκυρίας. Ιδιαίτερη δυσκολία αντιμετωπίζει ο μελετητής της ιστορίας -αναφέρει- στην προσπάθειά του να βρεί τις πηγές, να τις διασταυρώσει και να τις μελετήσει αποκωδικοποιώντας τις.

Τα κείμενα του βιβλίου είναι εξαιρετικά πυκνά και αποτελούν υλικό που θα εμφανιστεί σύντομα περισσότερο αναλυμένο. Ηδη διαβάσαμε στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού «Θέσεις» άρθρο του ίδιου συγγραφέα, μεταγενέστερο των συμπεριλαμβανομένων στο βιβλίο, με τον τίτλο «Η μητρική γλώσσα των κατοίκων του ελληνικού τμήματος της Μακεδονίας πρίν και μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών«.

Υπάρχει και μια μικρή ιστορία σχετικά με την έκδοση: Ο πρόλογός της έχει ημερομηνία 27-2-90, ενώ κυκλοφόρησε το Γενάρη του ’92. Το βιβλίο αυτό δεν μπορούσε να βρεί εκδότη και καθυστέρησε τόσο, γιατί απορρίφτηκε διαδοχικά από πολλούς εκδοτικούς οίκους. Σημειωτέον ότι η απόρριψη έγινε σε περίοδο πολύ μικρότερης σωβινιστικής υστερίας από τη σημερινή, κάτι που αποτελεί και μέτρο των δυνατοτήτων λόγου μιας αντίθετης από την κυρίαρχη άποψης στα λεγόμενα εθνικά θέματα. Το τείχος στην έκφραση και ακόμα στις δυνατότητες σκέψεις έχει δημιουργηθεί από ολόκληρο το φάσμα των επίσημων πολιτικών δυνάμεων, δεξιών, «σοσιαλιστικών» και αριστερών και κανείς δεν πρέπει να ξεφύγει. Η μέθοδος υπεράσπισης του τείχους είναι η φίμωση του λόγου και της σκέψης.

Την έκδοση, τελικά, αποτόλμησαν οι εκδόσεις Λεβιάθαν.