Σπάρτακος 31, Σεπτέμβρης – Δεκέμβρης 1991
ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ
ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ Η ΙΝΤΙΦΑΝΤΑ
Η Ιντιφάντα σημαδεύτηκε από την είσοδο σε ενεργό δράση των νέων και των γυναικών. Οι Παλαιστίνιες, παίρνοντας μέρος στις συγκρούσεις στα κατεχόμενα, συντάραξαν την παραδοσιακή οργάνωση της παλαιστινιακής κοινωνίας. Η ανάπτυξη του φανατικού ισλαμισμού και το βάρος των παραδόσεων τις οδηγούν όλο και περισσότερο στο να οργανωθούν αυτόνομα και να καταγγείλουν τα εγκλήματα που γίνονται σε βάρος τους. Δημοσιεύουμε αποσπάσματα από ένα άρθρο της Lashar Khalife, από το περιοδικό El Fanar (Ο Φάρος), τηςφεμινιστικής παλαιστινιακής ομάδας της Χαϊφά (Σεπτέμβριος 1991).
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ
Οι γυναίκες αντιτάχθηκαν επανειλημμένα στις πατριαρχικές παραδόσεις και συνήθειες, που τις βάζουν σε θέση παθητικών και αδύναμων όντων, με μόνο ουσιαστικό καθήκον να φροντίσουν τα παιδιά και τον άντρα τους, το σπίτι, κλπ.
Με την Ιντιφάντα, οι Παλαιστίνιες γυναίκες άρισαν να συμμετέχουν πλήρως σε όλους τους τομείς της πολιτικής δράσης, ξεπερνώντας έτσι τα τείχη των πατριαρχικών παραδόσεων, παίρνοντας μέρος σε μη παραδοσιακά καθήκοντα που τα έκαναν μόνο άνδρες (συμμετοχή σε ηγετικές υπευθυνότητες, σε επιτροπές περιφρούρησης, κλπ.).
Μπορούμε να παρουσιάσουμε ως εξής συνοπτικά τα κεκτημένα της πρώτης περιόδου της Ιντιφάντα: Ανάδυση λαϊκών οργανωτικών πλαισίων με πρωτοβουλία του πληθυσμού, που επέτρεψαν μια πλατιά συμμετοχή. Ανάδυση μιας νέα κλίμακας αξιών που ευνόησε τη συμμετοχή των γυναικών σε μη παραδοσιακούς χώρους και, κατά συνέπεια, υποχώρηση πολλών παραδοσιακών στάσεων. Εξασθένιση της απόλυτης εξουσίας του πατέρα, της κυριαρχίας των αδελφών απέναντι στις αδελφές τους και εμφάνιση πιο δημοκρατικών σχέσεων μέσα στην οικογένεια. Αρχή μαρασμού της πίστης στην οικογένεια σε όφελος της εθνικής πίστης. Αποδιάρθρωση της κοινωνικής τάξης που επικρατούσε πριν την Ιντιφάντα.
Η δεύτερη περίοδος ριζοσπαστικοποίησης των γυναικών στα κατεχόμενα χρονολογείται περίπου από τα τέλη του πρώτου έτους την Ιντιφάντα και ακριβέστερα από την απαγόρευση των λαϊκών επιτροπών, τον Ιούλιο του 1988. Η πάλη τότε μετατοπίστηκε από τη γενική λαϊκή κινητοποίηση προς την παρανομία. Ομάδες ειδικευμένες σε ορισμένες μορφές πάλης (να πετάνε πέτρες) έκαναν την εμφάνισή τους. Αυτό προκάλεσε ένα κοινωνικό και πολιτικό φαινόμενο με μεγάλους κινδύνους: Τη δόξα της στρατιωτικοποίησης με όλες τις μορφές της στη θέση της λαϊκής κινητοποίησης.
Η πτώση της κινητοποίησης αυτής προφανώς έφερε μια καθαρή μείωση στη συμμετοχή των γυναικών, περιθωριοποιώντας το ρόλο τους και οδηγώντας σε υποχώρηση τη δημοκρατική εξέλιξη από την αρχή της Ιντιφάντα. Μια από τις πλευρές αυτής της υποχώρησης ήταν η εμφάνιση του «πολιτισμού της Ιντιφάντα», δηλαδή την αυστηρότητα των συμπεριφορών -απαγόρευση γιορτών και διασκεδάσεων, εκτός από την τηλεόραση. Οι κανόνες αυτοί συμπεριφοράς αγγίζουν προφανώς τις γυναίκες -που υφίστανται τον έλεγχο των συμπεριφορών τους και της ενδυμασίας τους.
Τέλος, εμφανίστηκε αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «πολιτισμό του τσαντόρ». Πρόκειται για μια επικίνδυνη κοινωνική υποχώρηση σε αυτό το στάδιο της Ιντιφάντα, που έχει οδηγήσει σε υποχώρηση τις γυναίκες και σε ενίσχυση της κοινωνικής και πολιτικής τους απομόνωσης. Η ανάδυση αυτή του «πολιτισμού του τσαντόρ» οφείλεται επίσης και στο σεβασμό της πολιτικής ηγεσίας, όλων των τάσεων, προς τις αντιδραστικές παραδόσεις και συνήθειες και στην ανικανότητά της να επιβάλει ένα πολιτικό και κοινωνικό πρόγραμμα που να ανάγει σε αναγκαιότητα τη δημοκρατική αλλαγή των κοινωνικών δομών, σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και στο εσωτερικό των καταπιεσμένων, αναπόφευκτη συνθήκη για μια αληθινή εθνική χειραφέτηση.
Η ανικανότητα αυτή συνέβαλε στο να αφεθεί ελεύθερος χώρος για να αναπτυχθεί το θρησκευτικό φανατικό κίνημα και η ολοκληρωτική του ιδεολογία -που έχει ένα σαφές κοινωνικό και πολιτιό πρόγραμμα, υπαρκτό όμως απέναντι στην ασυνέπεια ή και την ανυπαρξία του λαϊκού εθνικού και μαζικού κινήματος.
Καθώς οι γυναίκες είναι το βασικό θεμέλιο της παραδοσιακής πατριαρχικής τάξης, το φανατικό θρησκευτικό κίνημα κατάλαβε ότι, όταν η συνείδηση των γυναικών αναπτύσσεται χάρη στον αγώνα, τότε γίνονται αληθινά επαναστατικά στοιχεία, ωρολογιακές βόμβες. ‘Ετσι, οι φανατικοί έχουν συνείδηση της ενέργειας των γυναικών και της απειλής που αυτές αντιπροσωπεύουν για το παλαιό και οπισθοδρομικό καθεστώς. ‘Ετσι ξεκίνησαν μια γερή καμπάνια για να τις αποκλείσουν από την κοινωνική και πολιτική ζωή και να τις περιορίσουν στο νοικοκυριό και στο σπίτι, καλώντας για να ελέγχεται η συμπεριφορά των γυναικών μέσα στην οικογένεια, για να τους απαγορεύεται να ανακατεύονται με τους άντρες, να απαγορευτεί κάθε ανεκτικότητα απέναντί τους και να ενισχυθεί η εξουσία του αρχηγού της οικογένειας (ο έλεγχός του στις συμπεριφορές, το δικαίωμά του να επιβάλλει, να καταστέλλει και να χρησιμοποιεί βία).
Το θρησκευτικό κίνημα έχει επεκτείνει την επιρροή του καλώντας για χρήση του τσαντόρ, παρουσιάζοντάς το σαν εθνικό καθήκον -απόδειξη για το σεβασμό των μαρτύρων. Το τσαντόρ επιβλήθηκε επίσημα στη Γάζα το καλοκαίρι του 1988 με συνθήματα και ανακοινώσεις τύπου, καθώς και με τη χρήση τρομοκρατικών μεθόδων, με φυσικές επιθέσεις από ομάδες παιδιών και εφήβων ενάντια στις γυναίκες που το αρνιόνταν.
Η υποχώρηση αυτής της δεύτερης περιόδου της Ιντιφάντα μπορεί να απεικονιστεί με πολλά φαινόμενα: Μείωση της λαϊκής συμμετοχής γενικά, και των γυναικών ιδιαίτερα, στην πολιτική δράση. Ο αριθμός των πρώιμων γάμων αυξήθηκε και η ηλικία γάμου μειώθηκε από τα 21 χρόνια στα 17 χρόνια. Εγκατάλειψη των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων σχολείων και των πανεπιστημίων για πολλούς λόγους -μεταξύ των άλλων, το κλείσιμο των ιδρυμάτων αυτών-, αλλά και εξαιτίας των πρώιμων γάμων και της έλλειψης οικογενειακής προτροπής. Μέτρα ενθάρρυνσης της μητρότητας. Επιβολή με την τρομοκρατία του τσαντόρ. Ενίσχυση της οικογενειακής οργάνωσης και του μητρικού ρόλου σε βάρος της πολιτικής οργάνωσης των γυναικών.
Σεπτέμβριος 1991
Σπάρτακος 31, Σεπτέμβρης – Δεκέμβρης 1991
ΤΠΤ - "4" 
