ΠΕΡΣΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ
ΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΕ ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΠΕΤΡΟΔΟΛΑΡΙΑ
Το άρθρο που ακολουθεί είναι μια περίληψη της ανάλυσης του σ. Σαλάχ Ζαμπέρ πάνω στην κατάσταση που δημιουργείται στον Περσικό Κόλπο και στη Μέση Ανατολή μετά την αιματηρή στρατιωτική νίκη των ΗΠΑ κατά του Ιράκ.
του Νίκου ΣΥΜΕΩΝΙΔΗ
Οι καταστροφές που προκάλεσε ο πόλεμος στον Περσικό Κόλπο στην οικονομία του Ιράκ υπολογίζονται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Το κόστος του πολέμου ήταν και για τους εισβολείς τεράστιο. Η οικολογική καταστροφή ήταν μοναδική στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Ολα αυτά έχουν εκτιμηθεί ή θα εκτιμηθούν σύντομα, το μεγάλο θέμα όμως είναι ο πολιτικός απολογισμός του πολέμου για τους διάφορους πρωταγωνιστές του.
Σε ό,τι αφορά τις ΗΠΑ είχαν μια αναμενόμενη στρατιωτική νίκη, χωρίς απώλειες σ’ έναν πόλεμο που τον επιδίωξαν συνειδητά. Η νίκη οφείλεται κατά 95% στη συντριπτική τους υπεροχή στον αέρα. Εκτός από μερικούς ΣΚΟΥΝΤ το Ιράκ δεν μπόρεσε να απαντήσει στον κατακλυσμό από φωτιά και σίδερο που δέχτηκε. Ετσι η χερσαία επίθεση των τανκς δεν είχε τίποτα το «ηρωικότερο» απ’ τις αεροπορικές επιδρομές όπου οι πιλότοι δήλωναν ότι είχαν την εντύπωση ότι έπαιζαν βιντεοπαιχνίδια.
Ακόμη κι αν η Βαγδάτη είχε ενημερωθεί (π.χ. απ’ τους Σοβιετικούς) για τις κινήσεις του εχθρικού στρατού, δηλ. για τη διείσδυση δυτικά και βόρεια απ’ το Κουβέιτ πάλι δεν θα μπορούσε να τις αναχαιτίσει από έλλειψη αεροπορικής κάλυψης.
Η «χειρουργική» κόλαση
Τις δύο πρώτες βδομάδες του πολέμου οι βομβαρδισμοί ήταν περισσότερο «χειρουργικοί», χτυπούσαν ειδικευμένους στόχους, αλλά τα αποτελέσματά τους ήταν περιορισμένα όπως έδειξε η ιρακινή επίθεση στο Χάφτζι στις 30 Ιανουαρίου. Στη συνέχεια άρχισαν να χρησιμοποιούνται ευρύτερα τα Β-52 που έριχναν ολόκληρα «χαλιά από βόμβες» στα ιρακινά στρατεύματα στο Κουβέιτ και στο Νότιο Ιράκ. Μετά από τέτοιας έκτασης βομβαρδισμούς ποιος στρατός θα μπορούσε να διατηρήσει τη μαχητική του ικανότητα;
Είναι προφανές ότι τα ιρακινά στρατεύματα θα μπορούσαν να αντισταθούν αποτελεσματικά μόνο σε αστικές περιοχές κι όχι στα ανοιχτά πεδία της ερήμου. Η φύση όμως του Μπααθικού καθεστώτος και οι σχέσεις του με τον πληθυσμό απέκλειαν αυτή την εκδοχή.
Οι ΗΠΑ άρπαξαν την ευκαιρία που τους έδωσε η κατάληψη του Κουβέιτ απ’ το Σαντάμ και προχώρησαν σ’ αυτή την τεράστια επίδειξη δύναμης που τους έδωσε γόητρο σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Το τέλος του Βιετναμικού Συνδρόμου
Στο εσωτερικό τους μπορούμε να μιλάμε για το τέλος του «Βιετναμικού Συνδρόμου». Οι ΗΠΑ αξιοποίησαν το κύριο μάθημα του πολέμου του Βιετνάμ: όχι σταδιακή και μακροχρόνια εμπλοκή με συγκρούσεις αλλά γενικευμένο πλήγμα με βάση τη συντριπτική τους στρατιωτική υπεροχή και τη μέγιστη χρήση της τεχνολογίας για ελαχιστοποίηση του χρόνου εμπλοκής τους.
Το νέο αυτό δόγμα του Πενταγώνου στηρίχτηκε κατά πολύ στην τεχνολογική ανανέωση του αμερικάνικου οπλοστάσιου που προωθήθηκε την εποχή του Ρήγκαν. Η νίκη στον Περσικό διευκολύνει το Πεντάγωνο στην απαίτηση νέων κονδυλίων για εξοπλισμούς.
Οι στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ χρηματοδοτήθηκαν και από άλλες κυβερνήσεις -Ιαπωνία, Γερμανία, αραβικές πετρελαϊκές μοναρχίες κλπ.- έτσι η στρατιωτική υπεροχή των ΗΠΑ εμφανίζεται σαν αντιστάθμισμα της σχετικής οικονομικής τους κάμψης. Εκείνο που ενδιαφέρει την Ουάσιγκτον περισσότερο απ’ το πετρέλαιο είναι το χρήμα του πετρελαίου. Με την ηγεμονία της στις τέσσερις χώρες, Σαουδική Αραβία, Κουβέιτ, Αραβικά Εμιράτα και Κατάρ, πετυχαίνουν την «ανακύκλωση των πετροδολαρίων» στις ιμπεριαλιστικές οικονομίες ή σε όφελός τους.
Πετροδολάρια και ύφεση
Η ανακύκλωση αυτή από τις χώρες αυτές, πλην του Κουβέιτ, γίνεται με αγορά ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου, που βοηθά στη χρηματοδότηση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ, και με την αγορά πολύπλοκων οπλικών συστημάτων, απ’ αυτά που ήδη δοκιμάστηκαν στην πράξη στον πόλεμο που και αφού αγοραστούν συνεχίζουν να ελέγχονται απ’ την Ουάσιγκτον.
Για το Κουβέιτ η «ανακύκλωση» θα συνδυαστεί με την ανοικοδόμησή του. Η αγορά αυτή εκτιμάται σε 40 έως 100 δισεκατομμύρια δολάρια για τα επόμενα 3 έως 5 χρόνια. Χωρίς να υπολογίσουμε την αγορά της ανοικοδόμησης του Ιράκ που είναι ασταθέστερη.
Ηδη απ’ τις πρώτες 181 συμβάσεις για έργα που υπέγραψε το Κουβέιτ μετά τον πόλεμο οι 130 είναι με αμερικάνικες εταιρίες και αφορούν 270 εκατομμύρια δολάρια σε σύνολο 356.
Η «λεία» είναι εντυπωσιακή. Πλεονάζοντα όπλα των ΗΠΑ που καταστράφηκαν στον πόλεμο πληρώνονται απ’ τους συμμάχους τους (όπως οι πύραυλοι Τόμαχωκ με 1,3 εκατομμύρια δολάρια το κομμάτι). Μεγάλες παραγγελίες για αποκατάσταση των ζημιών γίνονται στις ΗΠΑ. Παραγγέλλονται οπλικά συστήματα. Ετσι η εγγύηση μιας γρήγορης απόδοσης κεφαλαίων μπορεί να κρατήσει χαμηλά τα επιτόκια ώστε να έχουμε μια νέα οικονομική ανάκαμψη. Σ’ αυτό θα βοηθήσουν και οι παραγγελίες του Κουβέιτ.
Βέβαια η ανάκαμψη δεν είναι σίγουρη, σε μια τόσο ασταθή παγκόσμια οικονομική κατάσταση αλλά έχει σημασία να αντιληφθούμε ότι οι ΗΠΑ δεν έκαναν εδώ μια «θυσία» αλλά μια κερδοφόρα επιχείρηση, τουλάχιστον για μια σειρά βασικών τομέων της οικονομίας τους.
Η Α.Μ. ο Μπους
Σε επίπεδο παγκόσμια στρατηγικής οι ΗΠΑ βγαίνουν μεγάλοι νικητές απ’ τη σφαγή. Η στρατιωτική τους υπεροχή είναι αναμφισβήτητη έναντι των συμμάχων τους. Η Ευρώπη εμφανίστηκε διαιρεμένη και ανίκανη να παίξει αυτόνομο ρόλο στη σύρραξη. Η ευρωπαϊκή άμυνα φαίνεται μακρινό όνειρο.
Η ΕΣΣΔ απέτυχε να ξαναμπεί απ’ το παράθυρο εκεί απ’ όπου βγήκε απ’ την πίσω πόρτα. Η Μόσχα είχε, επί Σεβαρντνάντζε, εκμηδενίσει την, αξιόλογη παλιότερα, επιρροή της στη Μ. Ανατολή. Ο Γκορμπατσόφ υποστήριξε τη χρήση βίας κατά του Ιράκ για μια χούφτα δολάρια απ’ τις μοναρχίες του Κόλπου.
Ο σοβιετικός στρατός πίεσε για να μην αφεθεί ο ιρακινός τους σύμμαχος. Οι σοβιετικές ειρηνευτικές προτάσεις αποσκοπούσαν στη διάσωση του Σαντάμ, που θα διατηρούσε αξιόλογα στρατιωτικά μέσα και ένα αδιαμφισβήτητο κύρος στις αραβικές και μουσουλμανικές μάζες. Για την ανοικοδόμηση και για διεθνή κάλυψη ο Σαντάμ θα προσδενόταν ακόμη περισσότερο στη Μόσχα.
Γι’ αυτό η Ουάσιγκτον σαμποτάρησε συστηματικά το σχέδιο Γκορμπατσόφ, έχοντας στόχο τη συντριβή της ιρακινής προεδρικής φρουράς. Μόνο που, αντίθετα με τη Γρενάδα και τον Παναμά, οι ΗΠΑ δεν έχουν για το Ιράκ ικανοποιητική εναλλακτική λύση απέναντι στο Σαντάμ.
Τί μέλλον για τον Σαντάμ;
Η ιρακινή αντιπολίτευση είναι ένα μωσαϊκό τάσεων: από τους φιλοϊρανούς σιϊτες μέχρι τους φιλοσοβιετικούς κομμουνιστές, τους Κούρδους, που είναι μοιρασμένοι σε πολλές τάσεις, κλπ. Οι ΗΠΑ προτιμούν τη διατήρηση του Σαντάμ Χουσεϊν από τέτοιους ενδεχόμενους διαδόχους. Εύχονται την ανατροπή του απ’ το περιβάλλον του και τη διατήρηση του Μπααθικού καθεστώτος με πιο φιλοδυτικό προσανατολισμό. Δεν θέλουν με τίποτα την ανατροπή του τυράνου από μια λαϊκή εξέγερση, ούτε φυσικά την αυτοδιάθεση του κουρδικού λαού ή το σεβασμό των δημοκρατικών δικαιωμάτων των Κουβετιανών, που ήδη ζουν υπό στρατιωτικό νόμο.
Η ιρακινή ήττα είναι πικρή για τις αραβικές μάζες και κύρια για τους Παλαιστίνιους. Ο κίνδυνος είναι μεγάλος για νέες επεμβάσεις των ΗΠΑ στον κόσμο. Η Κούβα απειλείται άμεσα. Δεν πρέπει να σταματήσουν οι κινητοποιήσεις αλλά να επεκταθούν με πρώτο αίτημα την άμεση αποχώρηση των ιμπεριαλιστικών στρατευμάτων απ’ τον Κόλπο.
Ο ιμπεριαλισμός νίκησε έναν αντίπαλο στα μέτρα του. Δεν νίκησε στον πόλεμο γιατί συνέχεια παράγει τους νεκροθάφτες του. Η νίκη του ενάντια στο Ιράκ διεύρυνε και ριζοσπαστικοποίησε το αντιιμπεριαλιστικό αίσθημα των αραβικών μαζών που μεσοπρόθεσμα θα στραφεί εναντίον του.
ΤΠΤ - "4" 
